Τη συμφωνία για την εκμετάλλευση των ορυκτών υπέγραψαν οι υπουργοί Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ και Γιούλια Σβιριντένκο.
Μετά από αρκετούς μήνες δράματος και μια μέρα μετά το ορόσημο των 100 ημερών του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία οι ΗΠΑ κατάφεραν να πάρουν αυτό που εξ αρχής ήθελαν: Συμφωνία για τα ορυκτά της Ουκρανίας με βασικό όρο την αποτίμηση της στρατιωτικής βοήθειας που προσφέρουν, υπό την απειλή του Τραμπ για απόσυρση από τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Η συμφωνία θα παραχωρήσει στις ΗΠΑ προνομιακή πρόσβαση σε νέα επενδυτικά έργα για την αξιοποίηση των φυσικών πόρων της Ουκρανίας, περιλαμβανομένων του αλουμινίου, του γραφίτη, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Θεωρείται κρίσιμη για την ενίσχυση της καλής θέλησης του Τραμπ, καθώς η κυβέρνησή του προωθεί μια προσπάθεια για τον τερματισμό του πολέμου που ξεκίνησε όταν η Ρωσία εξαπέλυσε την πλήρους κλίμακας εισβολή της πριν από περισσότερα από τρία χρόνια.
Πάντως, ενδιαφέρον έχει ότι μετά τησ σύγκρουση Τραμπ, Βανς με τον Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο και την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων εκεί, τη συμφωνία τώρα υπέγραψαν οι υπουργοί Οικονομικών, που συνεπάγεται χαμηλότερο επίπεδο δεσμεύσεων και εγγυήσεων. Ακόμα όμως κι έτσι, ο Ζελένσκι θεωρείται απίθανο να μπορέσει να περάσει τη συμφωνία από τη Βουλή, τουλάχιστον όχι την προκήρυξη εκλογών, κεθώς στο εσωτερικό έχει από καιρό χάσει τον έλεγχο.
Εγγυήσεις… (αν) ασφάλειας
«Η συμφωνία αυτή στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς τη Ρωσία ότι η κυβέρνηση Τραμπ είναι δεσμευμένη σε μια ειρηνευτική διαδικασία που βασίζεται σε μια ελεύθερη, κυρίαρχη και ευημερούσα Ουκρανία μακροπρόθεσμα», δήλωσε σε ανακοίνωσή του ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ. «Και για να είμαστε σαφείς, κανένα κράτος ή πρόσωπο που χρηματοδότησε ή προμήθευσε τη ρωσική πολεμική μηχανή δεν θα επιτραπεί να ωφεληθεί από την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».
Η Ουκρανή Υπουργός Οικονομίας, Γιούλια Σβιριντένκο, ανέφερε σε ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες δημιουργούμε το Ταμείο που θα προσελκύσει παγκόσμιες επενδύσεις στη χώρα μας».
«Κλείσαμε μια συμφωνία όπου τα χρήματά μας είναι ασφαλή, μπορούμε να αρχίσουμε τις εξορύξεις και να κάνουμε αυτό που πρέπει», δήλωσε ο Τραμπ σε συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στον Λευκό Οίκο νωρίτερα την Τετάρτη. «Είναι καλό και για εκείνους γιατί θα υπάρχει αμερικανική παρουσία στην περιοχή, και αυτή η παρουσία θα κρατήσει πολλούς κακόβουλους παράγοντες εκτός της χώρας ή τουλάχιστον εκτός της περιοχής των εργασιών».
Συμφωνία στην κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου
Ο Τραμπ, σε εκδήλωση τύπου town hall του NewsNation το βράδυ της Τετάρτης, δήλωσε ότι είπε στον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όταν παραβρέθηκαν και οι δύο στην κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου στο Βατικανό το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, ότι «του έλεγα πως είναι πολύ καλό πράγμα αν μπορέσουμε να καταλήξουμε σε μια συμφωνία που να υπογράψει».
Η τελετή υπογραφής την Τετάρτη ολοκλήρωσε εβδομάδες δύσκολων διαπραγματεύσεων και απέτρεψε ρήγμα στις σχέσεις των δύο χωρών. Ο Ζελένσκι είχε μεταβεί στην Ουάσιγκτον τον Φεβρουάριο για να υπογράψει τη συμφωνία για τους πόρους, αλλά έφυγε με άδεια χέρια μετά από μια τεταμένη αντιπαράθεση με τον Τραμπ και τον Αντιπρόεδρο Τζ. Ντ. Βανς στο Οβάλ Γραφείο ενώ οι κάμερες κατέγραφαν.
Σανίδα σωτηρίας για τον Τραμπ
Η συμφωνία επετεύχθη καθώς ο Τραμπ συμπλήρωνε τις πρώτες 100 ημέρες της θητείας του και δεχόταν πιέσεις να επιδείξει επιτυχίες, καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μείωση της δημοφιλίας του, κυρίως λόγω ανησυχιών για τις οικονομικές του πολιτικές. Είναι επίσης απογοητευμένος από την αδυναμία του να τηρήσει την υπόσχεση για άμεσες λύσεις στις συγκρούσεις στην Ουκρανία και στη Γάζα.
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, οι ΗΠΑ θα έχουν πρώτη αξίωση στα κέρδη που θα μεταφέρονται σε ειδικό επενδυτικό ταμείο ανοικοδόμησης, το οποίο θα διαχειρίζεται από κοινού με την Ουκρανία. Η συμφωνία αποσκοπεί εν μέρει και στην αποζημίωση των ΗΠΑ για μελλοντική στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία. Το ταμείο θα χρηματοδοτείται από το 50% των εσόδων που προκύπτουν από νέες άδειες σε έργα που σχετίζονται με κρίσιμα υλικά, πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Οι ΗΠΑ δεν μπλοκάρουν είσοδο της Ουκρανίας στην ΕΕ
Η Ουάσιγκτον αναγνώρισε επίσης τις προθέσεις του Κιέβου να αποφευχθεί οποιαδήποτε σύγκρουση της συμφωνίας με τα σχέδιά του να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση — κάτι που η Ουκρανία θεωρεί κόκκινη γραμμή στις διαπραγματεύσεις.
Πολλές ερωτήσεις παραμένουν για το εύρος της μελλοντικής υποστήριξης των ΗΠΑ, όπως το εάν ο Τραμπ θα στείλει περισσότερα όπλα και πυρομαχικά από αυτά στα οποία βασίζεται η Ουκρανία στη μάχη κατά της Ρωσίας. Η συμφωνία δεν προσφέρει άμεσες εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ, αν και η Σβιριντένκο ανέφερε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «επιβεβαιώνει τη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής για την ασφάλεια, την ανάκαμψη και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».
Ο Πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Ντένις Σμιχάλ, δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον εγκατέλειψε την απαίτησή της η συμφωνία να προβλέπει αποπληρωμή δισεκατομμυρίων δολαρίων σε βοήθεια που έχει ήδη χορηγηθεί από την αρχή της ρωσικής εισβολής. Αυτό θεωρήθηκε επιτυχία, δεδομένου ότι ο Τραμπ είχε προηγουμένως ζητήσει το ισοδύναμο 500 δισ. δολαρίων σε σπάνιες γαίες.
Στροφή στην ειρηνευτική διαδικασία
Η εστίαση μετατοπίζεται πλέον στις διαπραγματεύσεις για μια ειρηνευτική συμφωνία. Ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, συναντήθηκε με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα την περασμένη εβδομάδα, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να εξασφαλίσει βιώσιμη κατάπαυση του πυρός.
Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου ανέφεραν ότι ο Τραμπ έχει αρχίσει να εκφράζει αυξανόμενη απογοήτευση τόσο προς την Ουκρανία όσο και προς τη Ρωσία για την αποτυχία να καταλήξουν σε ειρηνευτική συμφωνία — την οποία είχε υποσχεθεί ότι θα πετύχαινε από την πρώτη του μέρα στο αξίωμα.
Ο Τραμπ έχει απειλήσει ότι θα αποσυρθεί εάν δεν υπάρξει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις για την εκεχειρία, γεγονός που έχει προκαλέσει ανησυχίες στους συμμάχους της Ουκρανίας για το κατά πόσο θα κατηγορηθεί το Κίεβο για πιθανή αποτυχία των συνομιλιών. Η συμφωνία για τους πόρους φαίνεται να επαναφέρει τον Ζελένσκι και την Ουκρανία στις καλές σχέσεις με τον Τραμπ — τουλάχιστον προς το παρόν.
