Ιστορικές διαστάσεις επιχείρησαν να δώσουν στην Κοινή Διακήρυξη που υπέγραψαν Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν, επιχειρώντας να πιάσουν το νήμα από τους Βενιζέλο – Ινονού και δηλώνοντας έτοιμοι για τη διαμόρφωση υποδείγματος παγκοσμίου επιπέδου, όπως δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος.
Διακήρυξη Φιλίας και Συνεργασίας υπέγραψαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Ταγίπ Ερντογάν, η οποία κινείται σε τρεις άξονες, τον Πολιτικό διάλογο, τη Θετική Ατζέντα και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, ενώ περιλαμβάνει και ορόσημα. Με τον τρόπο αυτό οι δύο ηγέτες επιδιώκουν να δημιουργήσουν δυναμική που θα υπερβαίνει προβλήματα και εντάσεις, καθώς και συνεκτικές δομές και κοινά συμφέροντα που θα λειτουργούν κατευναστικά σε περιστασιακές εξάρσεις.
Το σκεπτικό που διέπει τη νέα συμφωνία Ελλάδας και Τουρκίας δεν είναι διαφορετικό από αυτό που εμφορούνταν και παλαιότερες. Η βασική διαφορά είναι ότι αυτό υπογράφεται από ηγέτες με νωπή λαϊκή εντολή, σε μια περίοδο που ευνοεί τη συνεργασία και με τις “ευλογίες” του διεθνούς παράγοντα. Παράλληλα, η προοπτική στενότερης συνεργασίας Ελλάδας και Τουρκίας στον γεωοικονομικό τομέα προάγεται και στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, αποτελώντας αντίβαρο στην ισχυρή επιρροή της Ρωσίας στην Άγκυρα.
Η νέα προσέγγιση, αν και πολλά βασικά χαρακτηριστικά της δεν έχουν διευκρινιστεί, κινείται στη λογική της προσέγγισης Τσίπρα – Ερντογάν και στη γεωοικονομική θεώρηση του Κώστα Σημίτη, όταν για την διαμόρφωση ισχυρών συνεκτικών δομών η Εθνική Τράπεζα εξαγόρασε τη FinansBank. Σήμερα, ρόλο συνδετικού κρίκου αναμένεται να διαδραματίσουν οι ενεργειακές υποδομές και τα πρωτόκολλα διασύνδεσης των δύο χωρών.
Οι δύο ηγέτες ανακοίνωσαν επίσης την δέσμευσή τους στην προοπτική διεύρυνσης του διμερούς εμπορίου από τα 5 δισ. δολάρια σήμερα, στα 10 δισ. δολάρια την προσεχή δεκαετία.
Στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, οι δύο ηγέτες διακήρυξαν τον σεβασμό στην κυριαρχία των δύο χωρών, άφησαν να εννοηθεί ότι θα επανεκκινήσουν οι διερευνητικές επαφές και διακήρυξαν τις διαφορετικές θεωρήσεις τους για το Κυπριακό. Επίσης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναγνώρισε τη συμβολή της Τουρκίας στον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών, αντιτείνοντας την υποστήριξή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας εμπράκτως και με την έκδοση visa 72 ωρών για 10 ελληνικά νησιά, για Τούρκους πολίτες. Από την πλευρά του, ο Ταγίπ Ερντογάν αναγνώρισε ως βήμα, στο πλαίσιο της επαναπροσέγγισης, το κλείσιμο της δομής μεταναστών στον Σκαραμαγκά, την οποία είχε χαρακτηρίσει βάση εκπαίδευσης Κούρδων ανταρτών.
Εντύπωση προκάλεσε η απουσία αναφοράς στην επικαιροποίηση της Συνθήκης Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ – Τουρκίας, ζήτημα που τίθεται πάγια στις διμερείς επαφές.
Προβληματισμό προκαλούν αρκετές ακατάληπτες νοηματικά φράσεις, όπως η αναφορά του Ταγίπ Ερντογάν στο Αιγαίο ζητώντας “μετατρέψουμε το Αιγαίο σε θάλασσα ειρήνης”, καθώς και επισήμανση του Κυριάκου Μητσοτάκη “οι δύο χώρες καλούνται πια να βρουν «νέους δημιουργικούς δρόμους στις μεταξύ τους σχέσεις»
Δηλώσεις Μητσοτάκη
«Σήμερα είναι μια μέρα ξεχωριστή, καθώς ύστερα από επτά χρόνια συνέρχεται το Ανώτατο Συμβούλιο συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας», δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε σήμερα στην Αθήνα από κοινού με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υπογραμμίζοντας ότι οι δύο χώρες καλούνται πια να βρουν «νέους δημιουργικούς δρόμους στις μεταξύ τους σχέσεις»
«Οι διμερείς μας σχέσεις γνώρισαν διακυμάνσεις», παραδέχθηκε ο Έλληνας πρωθυπουργός, υπογραμμίζοντας ότι «είναι εξαιρετικά σημαντικό το ότι οι δύο χώρες βαδίζουν σε ένα πιο ήρεμο μονοπάτι τους τελευταίους μήνες».
Ο κ. Μητσοτάκης χαιρέτισε τη μείωση των μεταναστευτικών ροών την οποία μάλιστα απέδωσε, μεταξύ άλλων, και στην καλύτερη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Βίζα σε Τούρκους πολίτες
Αναφορικά με το θέμα της βίζας που εγείρει η τουρκική πλευρά έναντι της Ε.Ε, υποστήριξε ότι η Ελλάδα στηρίζει τη διευκόλυνση της χορήγησης θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες στο πλαίσιο όμως του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι «ενεργοποιείται», έπειτα από σχετική ευρωπαϊκή έγκριση, η δυνατότητα Τούρκων πολιτών και των οικογενειών τους να επισκέπτονται ολόκληρο τον χρόνο δέκα ελληνικά νησιά για ένα διάστημα επτά ημερών κάθε φορά.
Παράλληλα, ο Έλληνας πρωθυπουργός ανακοίνωσε την υπογραφή ελληνοτουρκικής διακήρυξης περί περί σχέσεων φιλίας και καλής γειτονίας.
Handbook διαλόγου η Διακήρυξη
«H Διακήρυξη που υπογράψαμε πριν από λίγο, σεβόμενοι απόλυτα τα δικαιώματα που απορρέουν από την κυριαρχία κάθε χώρας, επιβεβαιώνει τη σχέση φιλίας μεταξύ μας, καθορίζει τις αρχές και τα ορόσημα του διαλόγου μας και αναδεικνύει τις δυνατότητες συνεργασίας μας, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Και με βάση αυτές τις παραδοχές θα προχωρήσουμε σταδιακά και στα επόμενα βήματα. Με συναντήσεις των δύο αντιπροσωπειών θα διευρύνουμε τη θετική μας ατζέντα, θα εντείνουμε την οικονομική μας συνεργασία, θα επεκτείνουμε τα Μέτρα Οικοδόμησης της Εμπιστοσύνης. Και η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο», δήλωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Δηλώσεις Ερντογάν
«Σας χαιρετώ με τα πιο εγκάρδια συναισθήματα», δήλωσε από την πλευρά του ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υπογραμμίζοντας ότι αισθάνεται μεγάλη ικανοποίηση που βρίσκεται ξανά στην Αθήνα την οποία είχε επισκεφθεί για τελευταία φορά το 2017.
«Με την πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Έλληνα πρωθυπουργό είχαμε ωφέλιμες συζητήσεις», προσέθεσε ο Τούρκος ηγέτης, υπογραμμίζοντας ότι οι δύο χώρες «επιθυμούν να αναπτύξουν περαιτέρω τη θετική ώθηση που υπάρχει».
«Με τη διακήρυξη της Αθήνας που υπογράψαμε επιβεβαιώσαμε τη βούλησή μας για ανάπτυξη των σχέσεών μας», είπε ο κ. Ερντογάν, αναφέροντας παράλληλα ότι οι δύο πλευρές συμφωνήσαν να ανεβάσουν από 5 σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια το διμερές τους εμπόριο.
«Ειλικρινής μας ευχή είναι να επιλύσουμε τα προβλήματά μας στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου», προσέθεσε ο Τούρκος πρόεδρος ο οποίος ωστόσο χαρακτήρισε «τουρκική» τη μουσουλμανική μειονότητα της δυτικής Θράκης, προκαλώντας την απάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού ο οποίος αναφέρθηκε στη Συνθήκη της Λωζάνης (βάσει της οποίας η μειονότητα είναι μουσουλμανική) και στη διαφύλαξη των δικαιωμάτων αυτής της μουσουλμανικής μειονότητας από την ελληνική πολιτεία, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι η Θράκη αποτελεί «παράδειγμα αρμονικής συνύπαρξης» μουσουλμάνων και χριστιανών.
Κυπριακό και Θράκη
Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο κ. Ερντογάν μίλησε μεν για μια δίκαιη, μόνιμη και βιώσιμη λύση αλλά με βάση τις πραγματικότητες στο νησί.
Κατά τα λοιπά, εκείνος επέκρινε «το δράμα που εκτυλίσσεται στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη» κάνοντας λόγο για «εγκλήματα πολέμου» και καταγγέλλοντας τη «μαζική τιμωρία του λαού της Γάζας» και τους «θανάτους αμάχων».
Κλείνοντας, ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε ότι θα πρέπει «να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας» υπογραμμίζοντας ότι «δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα το οποίο δεν μπορεί να επιλυθεί» στα ελληνοτουρκικά. «Να μην γίνουμε από αυτούς που περνούν τη θάλασσα αλλα πνίγονται στο ποτάμι», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ερντογάν.
