Σαφή οδικό χάρτη με 3ετές χρονοδιάγραμμα θέτει ο Ταγίπ Ερντογάν για την προσφυγή Ελλάδας και Τουρκίας στη Χάγη, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Καθημερινή, ενόψει της επίσκεψής του στην Αθήνα την Πέμπτη.
Τη σταδιακή μεν, ταχεία δε πρόοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις σκιαγραφεί σε συνέντευξή του στην “Καθημερινή” ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενόψει της επίσκεψής του στην Αθήνα την Πέμπτη. Ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρεται στο restart με αφορμή τους σεισμούς στην Τουρκία και ως όχημα τη θετική ατζέντα. Ωστόσο, ο Τούρκος πρόεδρος ζητά να εξαιρεθούν από τη διαδικασία προσέγγισης ζητήματα εθνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων, ενώ επαναλαμβάνει την πάγια θέση του ότι ενδεχόμενη προσφυγή στη Χάγη θα είναι εφ΄ όλης της ύλης.
Αν και οι θέσεις της Άγκυρας δεν έχουν μεταβληθεί, το σκηνικό μέσα στο οποίο εκφράζονται έχει διαφοροποιηθεί ουσιωδώς. Η Ελλάδα, έχει κάνει βήματα πίσω, εγκαταλείποντας τη λογική των γεωτρήσεων στο Αιγαίο, την υπεράσπιση του κυριαρχικού δικαιώματος επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια και έμπρακτης αμφισβήτησης του τουρκολιβικού μνημονίου. Παράλληλα, Αθήνα και Άγκυρα αναζητούν διεξόδους από την κούρσα υπερεξοπλισμών, είτε με ακύρωση προγραμμάτων, είτε με επιλογή φθηνότερων και υποδεέστερης τεχνολογίας, δείχνοντας ότι έχει μετριαστεί αμοιβαία η βούληση αντιπαράθεσης.
Κομβική είναι όμως μια δήλωση του Ταγίπ Ερντογάν στην Καθημερινή όπου αναφέρει ότι τόσο ο ίδιος όσο και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχουν ισχυρή λαϊκή εντολή για δυνατά και εποικοδομητικά βήματα.
“Πρώτα από όλα, οι λαοί μας έδωσαν ισχυρή στήριξη και στις δύο κυβερνήσεις στις εκλογές που έγιναν φέτος και στις δύο χώρες. Με αυτή τη στήριξη, τόσο εμείς όσο και ο κύριος Μητσοτάκης είμαστε σε θέση να κάνουμε δυνατά και εποικοδομητικά βήματα”.
Η τοποθέτηση αυτή από τον Ταγίπ Ερντογάν στην Καθημερινή ενόψει της επίσημης επίσκεψής του δείχνει ότι υπάρχει αμοιβαία κατανόηση στην ανάγκη ανάληψης πολιτικού κόστους για την προώθηση εποικοδομητικών βημάτων, σε διαφορετική περίπτωση δεν θα υπήρχε λόγος συζήτησης περί ισχυρής εντολής.
Ο Τούρκος πρόεδρος μάλιστα αποκαλύπτει ότι ο σχεδιασμός είναι την Πέμπτη, στις 7 Δεκεμβρίου να υπογράψει στην Αθήνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη “Διακήρυξη Φιλικών Σχέσεων και Καλής Γειτονίας”.
Η Διακήρυξη Φιλικών Σχέσεων και Καλής Γειτονίας, που ελπίζουμε να υπογράψουμε στην Αθήνα στις 7 Δεκεμβρίου, θα καταγράψει επίσης ξεκάθαρα αυτήν την κοινή πρόθεση.
Πρόκειται για ένα ενδιάμεσο πολιτικό σύμφωνο το οποίο θα ενσωματώσει τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και θα εμπεδώσει το έως τώρα θετικό κλίμα. Δεν είναι σαφές αν σε αυτό θα περιλαμβάνεται και ο μηχανισμός διαχείρισης κρίσεων στο πλαίσιο του NATO ή ενδεχομένως άλλοι εδραιωμένοι μηχανισμοί αποκλιμάκωσης. Σε κάθε περίπτωση περιλαμβάνει διακήρυξη σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων, αποφυγής εμπρηστικών δηλώσεων και προώθησης της θετικής ατζέντας.
Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα συνεκτικό γεωοικονομικό πλαίσιο συνεργασίας, το οποίο θα λειτουργεί και ως δικλείδα ασφαλείας. Η ενίσχυση των διμερών οικονομικών σχέσεων, όπως με την απόκτηση της Finansbank στις αρχές του 2000 θα μπορούσαν να αποτελέσουν συνδετικό κρίκο που θα προάγει τις σχέσεις. Πλέον, στο επίκεντρο βρίσκονται οι τομείς της ενέργειας και των υποδομών, καθώς και η διπλωματική συνεργασία για την ενίσχυση των εσόδων του γεωοικονομικού αποτυπώματος της περιοχής.
Συνολικά η επαναπροσέγγισης αποτελεί risk-off factor που συμβάλλει στην προσέλκυση επενδύσεων και ενεργοποιεί τοπικά και κοινοτικά κεφάλαια, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν το επιστέγασμα της νέας κανονικότητας, δημιουργώντας έτσι και “πιλότο” για την ένταξη των Βαλκανίων.