Ένα ακόμη κεφάλαιο του Brexit φαίνεται ότι έκλεισε με τη συμφωνία ΕΕ – Μεγάλης Βρετανίας για το καθεστώς στη Βόρεια Ιρλανδία, όπου η εισαγωγή σκληρού συνόρου είχε προκαλέσει αντιδράσεις καθώς ισοδυναμούσε με διαχωρισμό της Ιρλανδίας και θα μπορούσε να προκαλέσει κοινωνικές αναταραχές.
Σε συμφωνία σχετικά με τις ρυθμίσεις για τη Βόρεια Ιρλανδία μετά το Brexit κατέληξαν Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρωπαϊκή Ένωση. Η επίτευξη συμφωνίας για τη Βόρεια Ιρλανδία αποτελεί πολιτική παρακαταθήκη τόσο για τον Ρίσι Σούνακ, όσο και για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός αγωνίζεται να επιβάλλει νέες ισορροπίες στους Τόρις -ενόψει εκλογών-, ενώ η πρόεδρος της ΕΕ επιζητούσε εναγωνίως μια “νίκη” καθώς αντιμετωπίζει εντεινόμενη κριτική για την υπόθεση των εμβολίων της Pfizer, ενώ η ίδια επιμένει να αποκρύπτει κρίσιμες πτυχές της από τα media και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εντείνοντας την σκανδαλώδη υφή και οσμή της.
Νωρίς το απόγευμα της Δευτέρας, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανακοίνωσαν ότι κατέληξαν σε μια νέα συμφωνία, με στόχο τη διόρθωση των προβλημάτων στη Βόρεια Ιρλανδία μετά το Brexit.
Στην κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης που οδήγησε στη συμφωνία, ο Ρίσι Σούνακ και η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν μίλησαν για «ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις του Λονδίνου με την Ευρωπαϊκή Ενωση», καθώς και για μια συμφωνία που «σέβεται και προστατεύει και τις δύο αγορές».
Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, λοιπόν, η συμφωνία, που ονομάζεται «Windsor Framework», αφορά, μεταξύ άλλων, στη διευκόλυνση της εμπορικής διακίνησης προϊόντων και αγαθών από την ΕΕ και τη Βρετανία προς τη Βόρεια Ιρλανδία στην μετά Brexit εποχή.
Επίδειξη αποτελεσματικότητας από τον Σούνακ
Η επίτευξη της συμφωνίας εντάσσεται σε μία στρατηγική υψηλού ρίσκου για τον Ρίσι Σούνακ, ο οποίος επεδίωκε να εξασφαλίσει μία συμβιβαστική λύση και να βελτιώσει τις σχέσεις του Λονδίνου με τις Βρυξέλλες – και τις Ηνωμένες Πολιτείες – χωρίς να εξοργίσει τους ακραιφνείς απολογητές του Brexit εκ των Τόρις.
Η συμφωνία έχει ως στόχο να επιλύσει τις εντάσεις που προκλήθηκαν το 2020 λόγω των ρυθμίσεων του Brexit που αφορούν την Βόρεια Ιρλανδία και την διατήρηση ανοικτών των συνόρων της με την Δημοκρατία της Ιρλανδίας, μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η νέα συμφωνία χαλαρώνει το πλαίσιο ελέγχων επί των αγαθών που εισάγονται από την Βρετανία στην Βόρεια Ιρλανδία και να δώσει στους Βορειοϊρλανδούς βουλευτές λόγο επί των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης που θα πρέπει να εφαρμοσθούν βάσει των πολύπλοκων όρων που διέπουν την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ.
Η επιτυχία της συμφωνίας σημαίνει ότι ο Ρίσι Σούνακ θα ενισχύσει τις δυνάμεις στο Συντηρητικό Κόμμα, καθώς ξεπερνά το φλέγον ζήτημα της ατζέντας του, την ώρα που βρίσκεται αντιμέτωπος με το ισχυρό προβάδισμα του Εργατικού Κόμματος στις δημοσκοπήσεις εν όψει των εκλογών του 2024.
Σε περίπτωση αποτυχίας, το ενδεχόμενο ανταρσίας από τους ευρωσκεπτικιστές των Τόρις είναι ανοικτό, όπως και η αναβίωση των σοβαρών ιδεολογικών διαφορών που παρέλυσαν κατά καιρούς της βρετανική κυβέρνηση μετά το δημοψήφισμα του 2016 για την αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η συμφωνία
Σύμφωνα με τη νέα συμφωνία, λοιπόν, τα εμπορεύματα από τη Μεγάλη Βρετανία με προορισμό τη Βόρεια Ιρλανδία θα ταξιδεύουν μέσω μιας νέας «πράσινης λωρίδας», με ξεχωριστή «κόκκινη λωρίδα» για τα εμπορεύματα εκείνα που ενδέχεται να ταξιδέψουν και στην ΕΕ.
Ο Σούνακ είπε ότι «η φορτική τελωνειακή γραφειοκρατία» στα προϊόντα που διέρχονται από την πράσινη λωρίδα θα καταργηθεί, γεγονός που, σύμφωνα με τον ίδιο, σημαίνει ότι τα τρόφιμα που διατίθενται στα ράφια των σούπερ μάρκετ στη Μεγάλη Βρετανία θα είναι διαθέσιμα και στη Βόρεια Ιρλανδία. Οι εξαγωγείς που χρησιμοποιούν την πράσινη λωρίδα θα υποβάλλονται στην ελάχιστη δυνατή γραφειοκρατία.
Ενιαία αγορά φαρμάκων
Το «Windsor Framework» καταργεί, επίσης, τις «επώδυνες απαιτήσεις» για τη μετακίνηση κατοικίδιων ζώων. Επιπλέον, τα φάρμακα που έχουν εγκριθεί για χρήση από τη ρυθμιστική αρχή του Ηνωμένου Βασιλείου, θα είναι διαθέσιμα σε φαρμακεία και νοσοκομεία της Βόρειας Ιρλανδίας.
Ακόμη, σύμφωνα με τον Σούνακ, τα άτομα που στέλνουν δέματα σε φίλους ή συγγενείς ή κάνουν αγορές μέσω διαδικτύου στη Βόρεια Ιρλανδία δεν θα χρειάζεται να συμπληρώσουν τελωνειακά έγγραφα.
Σύμφωνα με το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας, οι κανόνες της ΕΕ για τον ΦΠΑ θα μπορούσαν να εφαρμόζονται και στη Βόρεια Ιρλανδία. Η νέα συμφωνία, όμως, ορίζει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχει τη δυνατότητα να κάνει κρίσιμες αλλαγές στον ΦΠΑ, οι οποίες θα αφορούν και το Μπέλφαστ. Για παράδειγμα, εάν η κυβέρνηση αυξήσει ή μειώσει τον φόρο στο αλκοόλ, αυτό θα ισχύει και για τις παμπ στη Βόρεια Ιρλανδία καθώς και στο υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο έλεγχος στη Βόρεια Ιρλανδία
Σύμφωνα με το πρωτόκολλο, κάποιοι από τους νόμους της ΕΕ εφαρμόζονται στη Βόρεια Ιρλανδία, αλλά οι πολιτικοί δεν είχαν επίσημο τρόπο να επηρεάσουν τους κανόνες
Από εδώ και στο εξής, η νομοθεσία της ΕΕ που θα εφαρμόζεται στη Βόρεια Ιρλανδία στο πλαίσιο της συμφωνίας θα είναι η ελάχιστη απαραίτητη ώστε να αποφευχθούν οι σκληροί συνοριακοί έλεγχοι με την Ιρλανδία και για να επιτραπεί στις επιχειρήσεις της Βόρειας Ιρλανδίας να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ.
Η νέα συμφωνία δίνει στο Στόρμοντ, το κοινοβούλιο της Βόρειας Ιρλανδίας, τη δυνατότητα να ασκήσει «φρένο έκτακτης ανάγκης», εάν δηλαδή διαφωνεί με έναν νόμο της ΕΕ για τα αγαθά που «θα είχε σημαντικές και διαρκείς επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή».
Εάν ασκηθεί το βέτο, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούσε με τη σειρά της να ασκήσει βέτο στους νέους νόμους της ΕΕ. Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν έχει καταστεί σαφές τι θα συνέβαινε εάν το Ηνωμένο Βασίλειο ασκούσε αντίστοιχο βέτο.
