Σε γεωοικονομικό και γεωπολιτικό πλαίσιο κινήθηκαν οι συζητήσεις Πούτιν – Μητσοτάκη στο Σότσι, καλύπτοντας ευρεία ατζέντα από την ανατολική Μεσόγειο, τη Λιβύη και το Κυπριακό μέχρι τον εκκλησιαστικό τουρισμό και την ενέργεια. Η ευρύτητα της ατζέντας είναι ενδεικτική της δυναμικής της διαδικασίας επαναπροσέγγισης. Ωστόσο η γεωπολιτική ένταση τόσο στις σχέσεις του NATO με τη Ρωσία όσο και με την ΕΕ, ενδέχεται να αποτελέσει τροχοπέδη.
Συζήτηση εφ’ όλης της ύλης είχαν στο Σότσι ο Βλάντιμιρ Πούτιν και Κυριάκος Μητσοτάκης, χωρίς όμως να ανακοινώσουν την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων
Την ατζέντα των διμερών επαφών σκιαγράφησαν στις κοινές δηλώσεις τους και απαντώντας σε ερωτήσεις ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Οι ηγέτες Ελλάδας και Ρωσίας συμφώνησαν τις θετικές προοπτικές για τις διμερείς σχέσεις και ανέλυσαν το περιβάλλον ασφάλειας που δημιουργείται καθώς και τις προκλήσεις που αναδύονται.
Στο πλαίσιο των δηλώσεων οι δύο ηγέτες απάντησαν σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, οι οποίες βοήθησαν στην καλύτερη κατανόηση της δυναμικής της ισορροπίας δυνάμεων στην περιοχή του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Από τις δηλώσεις διαφάνηκε ότι για την εμπέδωση της εμπιστοσύνης, ώστε να καταστεί δυνατή η συνάντηση, ρόλο έπαιξε η αναγνώριση του Sputnik V από την Ελλάδα. Το Crisis Monitor έχει επισημάνει πολλάκις την αποστασιοποίηση της Αθήνας από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και η προσπάθεια επαναδιαπραγμάτευσης του εσωτερικού θρησκευτικού Status Quo. Μάλιστα, εκτός από την παρολίγο σύγκρουση επί αμερικανικού εδάφους, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών είχε αρνηθεί να παράσχει ξεκάθαρη στήριξη στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο απέναντι στις επιθέσεις που δεχόταν από τη Ρωσία και προσωπικά από τον Βλάντιμιρ Πούτιν.
Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι στις δηλώσεις τους αμφότεροι οι ηγέτες έκαναν αναφορά στον Τουρισμό. Η ροή Ρώσων τουριστών προς την Ελλάδα έχει περιοριστεί και από την οδηγία της Ρωσικής Εκκλησίας που έχει αφαιρέσει από τις λίστες θρησκευτικών αξιοθέατων ναούς και εικόνες που βρίσκονται σε περιοχές όπου οι δεσπότες είχαν ταχθεί υπέρ του αυτοκέφαλου της ουκρανικής Εκκλησίας.
Από τις δηλώσεις προκυπτει ότι αναλύθηκαν σε βάθος αρκετά ζητήματα. Ωστόσο δεν είναι σαφές αν διαμορφώθηκε νέος οδικός χάρτης, ώστε να επισκεφθεί και ο Βλάντιμιρ Πούτιν την Αθήνα.
Μητσοτάκης: Δυναμική εμβάθυνσης των σχέσεων
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε: «Είχαμε την ευκαιρία να έχουμε μια μακρά, ειλικρινή και παραγωγική συζήτηση των διμερών σχέσεων και των προοπτικών τους».
Απευθυνόμενος στον κ. Πούτιν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε: «Θέλω να σας ευχαριστήσω και πάλι για τη φιλοξενία και να βεβαιώσω πως αντιμετωπίζω αυτή την εξέλιξη ως μια γέφυρα ενδυνάμωσης της σχέσης μεταξύ των λαών μας αλλά και ευκαιρία διεύρυνσης της συνεργασίας μεταξύ των κυβερνήσεών μας».
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι είχε να προγραμματίσει να ταξιδέψει στη Ρωσία από τον Μάιο του 2020 για τις εκδηλώσεις των 75 χρόνων από τη νίκη κατά του ναζισμού, αλλά το ξέσπασμα της πανδημίας δεν το επέτρεψε. «Σήμερα οι συνθήκες είναι ευνοϊκότερες και συμπίπτουν με την επέτειο των 200 χρόνων της εθνικής ανεξαρτησίας από τον οθωμανικό ζυγό, αγώνας στον οποίο η Ρωσία είχε καθοριστικό ρόλο κι εμείς οι Έλληνες το αναγνωρίζουμε πάντα.
Επιβεβαιώσαμε τα πολλά που μας συνδέουν, διαπερνώντας την ιστορία και τον πολιτισμό. Αυτά υπηρέτησε και υπηρετεί η διοργάνωση του έτους Ελλάδος-Ρωσίας, που θα επεκταθεί και το 2022, αλλά και πρωτοβουλίες όπως η 13η Μικτή Διυπουργική Επιτροπή πρόσφατα στη Μόσχα με τη συμπροεδρία του αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών, κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη. Η υπογραφή του σχετικού πρωτοκόλλου δίνει ώθηση για συνεργασία και σε άλλους τομείς και είναι κοινή η ικανοποίησή μας για τις τέσσερις συμφωνίες που συμπεριλαμβάνει».
Πούτιν: Ρωσικές εταιρίες έτοιμες για νέες επενδύσεις στην Ελλάδα
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε πως «παρά τις δυσκολίες από τον κορονοϊό το πρώτο 9μηνο το διμερές εμπόριο αυξήθηκε κατά 3,2 δισ., αν και έπεσε πέρσι κατά 36% και έχουμε φτάσει σχεδόν το προ-πανδημίας επίπεδο».
Όπως ανέφερε ο Ρώσος πρόεδρος, οι επενδύσεις ρωσικών εταιριών στην Ελλάδα ανέρχονται σε 650 εκατ. και εταιρίες είναι έτοιμες επενδύσουν περισσότερα. Επιπλέον σημείωσε ότι στόχος είναι η συνεργασία σε υποδομές και άλλους τομείς. Τέλος, ο Βλάντιμιρ Πούτιν δήλωσε ότι «προσβλέπουμε στην ανταπόκριση και αμοιβαίο ενδιαφέρον και από τις ελληνικές Αρχές».
«Ενεργά δραστηριοποιείται και το ελληνορωσικό επιχειρηματικό συμβούλιο, εξασφαλίζοντας τις απευθείας επαφές μεταξύ των επιχειρηματιών των δύο χωρών. Έλληνες επιχειρηματίες είναι και συνήθως καλεσμένοι στο διεθνές οικονομικό φόρουμ της Πετρούπολης και θα χαρούμε να δούμε πάλι Έλληνες επιχειρηματίες» πρόσθεσε.
Σε αυτό το σημείο, ο Πούτιν πρόσθεσε πως εκφράστηκε η επιθυμία η ελληνική πλευρά να υποστηρίξει την αίτηση της Μόσχας «να φιλοξενήσει τη διεθνή έκθεση Expo 2030».
Γεωοικονομική ατζέντα
Όπως δήλωσε ο Έλληνας Πρωθυπουργός, ένα από τα ζητήματα που συζήτησε με τον Πρόεδρο Πούτιν ήταν και η αγορά ενέργειας, σχολιάζοντας πως «η Ρωσία έχει αποδειχθεί ένας αξιόπιστος προμηθευτής φυσικού αερίου και η Ελλάδα αξιόπιστος εταίρος. Είναι μια συνεργασία με τρίτες χώρες που αποδίδει μεγάλη σημασία και ο πρόεδρος Πούτιν», υπογράμμισε ο κ. Μητσοτάκης.
Επιπλέον, τόνισε ότι υπάρχουν ακόμα περισσότερες προοπτικές επενδύσεων, καθώς και για ένα κοινό πρόγραμμα δράσης, για θέματα όπως ο τουρισμός και για το πώς θα υποδεχθούμε περισσότερους Ρώσους επισκέπτες το καλοκαίρι στην Ελλάδα. «Ευχαριστώ τον Πρόεδρο για το ενδιαφέρον», σχολίασε σχετικά ο πρωθυπουργός.
Το Κυπριακό
Αναφορικά με το Κυπριακό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επισήμανε ότι η Ρωσία διατηρεί μια συνεπή και εποικοδομητική στάση και συμμερίζεται τη θέση της Ελλάδας για βιώσιμη λύση στο πλαίσιο αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας.
«Συμφωνώ απόλυτα σε αυτά που είπε ο πρόεδρος για μια λύση που θα στηρίζεται στη λογική της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με μία νομική προσωπικότητα και μία ιθαγένεια. Οποιαδήποτε συζήτηση για λύση δύο κρατών θα πρέπει να απορρίπτεται επί της αρχής. Για τα Βαρώσια, αν η Τουρκία προχωρήσει στην υλοποίηση των εξαγγελιών της, θα κλείσει τα περιθώρια προόδου», συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός.
Σχολιάζοντας το κοινό πρόγραμμα δράσεων 2020-2024 που υιοθέτησαν οι δύο χώρες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι είναι κάτι που θα προσδιορίσει τους βασικούς άξονες της συνεργασίας των δύο χωρών. «Συμφωνήσαμε ότι υπάρχουν και άλλοι τομείς στους οποίους μπορούμε να συγκλίνουμε», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στις πυρκαγιές του καλοκαιριού που έφεραν στο προσκήνιο την ανάγκη του υπερεθνικού συντονισμού για την αντιμετώπιση των άμεσων επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης. «Την ίδια εποχή δοκιμαζόταν και η Ρωσία με καταστροφικές πυρκαγιές στη Σιβηρία και ο Ρώσος πρόεδρος έσπευσε να ανταποκριθεί στο αίτημά μας και μας έστειλε σημαντικές εναέριες ενισχύσεις. Προσβλέπουμε στη συνέχιση και -γιατί όχι;- στην επέκταση αυτής της συνεργασίας με επαναλαμβανόμενες ενοικιάσεις ρωσικών αεροσκαφών που έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά αξιόπιστα στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, προσθέτοντας ότι COVID-19 αποτελεί μια κοινή απειλή, γι’αυτό και η Ελλάδα αναγνώρισε τα πιστοποιητικά του εμβολίου Sputnik-V.
Γεωπολιτικά: Ανατολική Μεσόγειος
Μείζον θέμα στη συνομιλία μεταξύ των δύο ηγετών ήταν και οι περιφερειακές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Όπως τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, η Τουρκία προβαίνει σε εμπρηστική ρητορική που διαστρεβλώνει την ιστορία και τη γεωγραφία αλλά και σε ενέργειες που παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο και ναρκοθετούν στη σταθερότητα στην περιοχή. Η Ελλάδα είναι πάντα ανοιχτή στον διάλογο, στο πλαίσιο όμως της διεθνούς νομιμότητας και του δικαίου της θάλασσας που πάντα στηρίζει η Ρωσία.
Αναφερόμενος στις σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας και ΝΑΤΟ-Ρωσίας, ο πρωθυπουργός τόνισε: «Αναγνωρίζω τις μεγάλες προκλήσεις αλλά προκρίνω την ανάγκη να μένουν πάντα ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας. Η Ρωσία αποτελεί μέρος της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας και η Ελλάδα προσεγγίζει με πολλή προσοχή αυτές τις σχέσεις».
Επιπλέον, ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στην ανησυχία που επικρατεί λόγω της αναζωπύρωσης των εντάσεων στην Ουκρανία, σχολιάζοντας ότι μια μάχη εκεί δε θα έχει νικητή, αλλά μόνο χαμένους.
Τέλος, για τις εξελίξεις στη Λιβύη, ο πρωθυπουργός υπογράμμισε την ανάγκη για ελεύθερες εκλογές, μακριά από ξένες παρεμβάσεις.
«Η σχέση Ελλάδας-Ρωσίας δε μπορεί να χαλάσει από κάποιες στιγμές απομάκρυνσης»
Κλείνοντας την τοποθέτησή του και απευθυνόμενος στον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε: «Η εγκαρδιότητα που με υποδεχθήκατε αντανακλά την ευθύτητα του διαλόγου αλλά κυρίως τη δική σας θετική διάθεση να ενισχυθούν οι σχέσεις των χωρών μας που υπάρχουν επί αιώνες και δε μπορούν να χαλάσουν από κάποιες στιγμές απομάκρυνσης.
Η Ελλάδα παραμένει παρούσα στη Ρωσία και η Ρωσία στην Ελλάδα, με τους δεκάδες χιλιάδες πολίτες ελληνικής καταγωγής που ζουν και ευημερούν στη Ρωσία αλλά και τους νέους Ρώσους που σπουδάζουν την ελληνική γλώσσα. Η σχέση Ελλάδος-Ρωσίας είναι μια διαδρομή συνεχής και διαρκής, με παρελθόν, παρόν και μάλλον. Σας ευχαριστώ για τη γενναιόδωρη φιλοξενία σας και τις ουσιαστικές συνομιλίες μας», κατέληξε ο πρωθυπουργός.
