Σκάνδαλο golden visa (και) στην Κύπρο.- Κλινικά νεκρό το πρόγραμμα

Στη δίνη σκανδάλου με τις golden visa παρασύρεται τώρα και η Κύπρος, ακολουθώντας τη μοίρα της Ελλάδας, της Μάλτας και της Βουλγαρίας. Οι αποκαλύψεις για τη δράση κυκλώματος που ξεκίνησαν από τον γενικό επιθεωρητή προσέλαβαν εκρηκτικές διαστάσεις μετά από αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Al Jazeera.

Ήδη, η κυπριακή κυβέρνηση ανακοίνωσε την κατάργηση του προγράμματος παροχής κυπριακών διαβατηρίων έναντι επενδύσεων, μετά τον σάλο που ξέσπασε από την δημοσιοποίηση ντοκιμαντέρ του Al Jazzera. Στο ντοκοματέρ ο πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής Δημήτρης Συλλούρης και ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Χριστάκης Τζιοβάνης εμφανίζονται πρόθυμοι να μεσολαβήσουν υπέρ Κινέζου φυγόδικου για την εξασφάλιση κυπριακού διαβατηρίου.

Σχετικάθέματα

Μετά και από αυτή την εξέλιξη η πολιτική golden visa για επενδυτές στην ΕΕ θεωρείται κλινικά νεκρή. Υπάρχουν βέβαια πολιτικά και διπλωματικά μηνύματα πίσω από τέτοιες εξελίξεις.

Σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος η απόφαση θα ισχύσει από την 1η Νοεμβρίου, ενώ εξηγώντας τους λόγους αναφέρθηκε στα προβλήματα τα οποία παρουσιάστηκαν στο πρόγραμμα από τον καιρό της εφαρμογής του.

Το ντοκιμαντέρ, το Al Jazeera και οι απολήξεις

Η κατάργηση του προγράμματος «χρυσών διαβατηρίων» ανακοινώνεται ένα 24ωρο μετά την δημοσιοποίηση του ντοκιμαντέρ του δημοσιογραφικού δικτύου Al Jazeera. Στο υλικό του τηλεοπτικού ρεπορτάζ καταγράφεται η πορεία δύο υπό κάλυψη δημοσιογράφων του δικτύου, που φτάνουν στην Κύπρο, εμφανιζόμενοι ως εκπρόσωποι πλούσιου Κινέζου, καταδικασθέντος in absentia στην χώρα του για αδικήματα διαφθοράς και ξεπλύματος. Σκοπός του ταξιδιού στην Κύπρο είναι η προώθηση επένδυσης του εν λόγω Κινέζου φυγόδικου με σκοπό την εξασφάλιση κυπριακού διαβατηρίου.

Με την χρήση κρυφών καμερών, οι δύο δημοσιογράφοι καταγράφουν συνάντηση με τον πρόεδρο της Κυπριακής Βουλής Δημήτρη Συλλούρη στην οικία του επιχειρηματία ανάπτυξης γης και βουλευτή του ΑΚΕΛ Χριστάκη Τζιοβάνη. Οι δύο φερόμενοι εκπρόσωποι του Κινέζου φυγόδικου λαμβάνουν διαβεβαιώσεις ότι οι πολιτικοί θα μεσολαβήσουν ώστε ο επενδυτής να λάβει τελικά κυπριακό διαβατήριο.

Auditor’s note Πρέπει να σημειωθεί ότι το Al Jazeera ανήκει στο Κατάρ, ο Σεΐχης του οποίου έχει στενές σχέσεις με τον Ταγίπ Ερντογάν. Η Άγκυρα πιέζει αφόρητα την ΕΕ για να εντάξει στην ατζέντα του ευρωτουρκικού διαλόγου την απελευθέρωση της βίζα.

Σκάνδαλα… παντού

Η Κύπρος όμως δεν είναι η μόνη χώρα στην οποία ξεσπάει σκάνδαλο για τις χρυσές άδειες παραμονής και τις υπηκοότητες στην ΕΕ. Είχαν προηγηθεί η Ελλάδα, η Μάλτα και η Βουλγαρία. Ζητήματα υπάρχουν με τη Ρουμανία, ακόμα και με χώρες του Βορά.

Καθώς η κρίση χτύπησε τον ευρωπαϊκό νότο, η Ρωσία οδηγήθηκε σε απομόνωση, η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας θόλωσε και οι αρχές επιδόθηκαν στο κυνήγι του μαύρου ρώσικου χρήματος σε Γερμανία, Ελβετία και Κύπρο, τα προγράμματα χορήγησης της “χρυσής visa” σε Ελλάδα, Αυστρία, Βέλγιο και Μάλτα και Ιταλία αποτέλεσαν πόλο έλξης για Ρώσους ολιγάρχες και Κινέζους και Τούρκους επιχειρηματίες.

Αν και τα προγράμματα αυτά έχουν επικριθεί σφόδρα, ιδιαίτερα λόγω των διπλών standard που εισάγουν τη στιγμή που πρόσφυγες και μετανάστες πνίγονται προσπαθώντας να φτάσουν στα ευρωπαϊκά σύνορα, σύμφωνα με τους Financial Times οι 28 χώρες της ΕΕ έχουν αντλήσει Άμεσες Ξένες Επενδύσεις συνολικού ύψους 28 δισ. ευρώ, την τελευταία 10ετία, μέσω της χρυσής visa, προσφέροντας από πλήρη υπηκοότητα μέχρι απλή άδεια παραμονής και κατοικίας. Μόνο η Κύπρος έχει συγκεντρώσει περί τα 4,8 δισ. από το 2013, ενώ η Μάλτα €718 εκατ. από το 2014. Πορτογαλία και Μεγάλη Βρετανία αποκομίζουν περί το 1 δισ. ετησίως τα τελευταία χρόνια, ενώ Ισπανία, Ουγγαρία, Λετονία και Λιθουανία έχουν εκδώσει πάνω από 10,000 άδειες παραμονής και υπηκοότητες τα τελευταία χρόνια.

Τα POS και οι χρυσές… μπίζνες

Στην Ελλάδα το σκάνδαλο με τις κινεζικές -και εδώ- χρυσές βίζα αποκαλύφθηκε μέσα από έρευνες στο δίκτυο POS της Εθνικής Τράπεζας. Ο αντίκτυπος ήταν περιορισμένος και έπληξε δύο υψηλόβαθμα στελέχη, μια τραπεζίτισα της Εθνικής και ένα στέλεχος των Jumbo.

Aditor’s note Το Crisis Monitor έχει σκιαγραφήσει τη στρατηγική της ΕΕ γύρω από το πρόγραμμα χορήγησης επενδυτικών βίζα και διαβατηρίων σε πολίτες τρίτων χωρών. Παράλληλα, σε δημοσιεύματα αναδεικνύεται η σκληρότητα με την οποία χτυπήθηκαν χώρες στο παρελθόν. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι η Κύπρος αναγκάστηκε τόσο από την ΕΕ, όσο και από τις ΗΠΑ να εκδιώξει βιαίως Ρώσους ολιγάρχες, κλείνοντας επιθετικά λογαριασμούς. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στη Βουλγαρία.

Σε μια προσπάθεια να ευθυγραμμιστεί με τις επιταγές της ΕΕ, κρατώντας παράλληλα ανοιχτό το δίαυλο εισροής κεφαλαίων και ζωντανές τις σχέσεις με το Πεκίνο, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ διαφοροποίησε το πλαίσιο χορήγησης, αυστηροποιώντας κάποιες διαδικασίες και παράλληλα διευρύνοντας τους κλάδους που μπορούν να προσελκύσουν τέτοιες επενδύσεων. Έτσι, η προηγούμενη κυβέρνηση στόχευε να αποθερμάνει την αγορά του Real Estate που προσέλκυε όλη τη ζήτηση.

Ιππότες, κρυπτονομίσματα και διαβατήρια

Για τη Μάλτα, το Bloomberg σε αφιέρωμα-κόλαφο έγραφε:

Το πιο μικρό-σε πληθυσμό μέλος της Ένωσης έχει εξελιχθεί σε κέντρο για τα κρυπτονομίσματα, τον ιντερνετικό τζόγο και κατακλύζεται από καταγγελίες για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος. Και πουλάει διαβατήρια

Για πολλά χρόνια, ο πρωθυπουργός της Μάλτας, Μουσκάτ, πόνταρε στην υποστήριξη των ισχυρών φίλων της χώρας και δικών του, που είτε απέκτησαν ευρωπαϊκή υπηκοότητα αγοράζοντας με 650,000 ευρώ (+150,000 σε επενδύσεις) μαλτέζικο διαβατήριο, είτε ξέπλεναν βρόμικο χρήμα μέσω της Μάλτας.

Σε μια Ευρώπη που κλυδωνίζεται, που τα προβλήματα διαδέχονται το ένα το άλλο, η Μάλτα τράβηξε πολλή και αχρείαστη προσοχή και τώρα θα νιώσει τις συνέπειες.

Και… παραιτήσεις

Το υλικό του ντοκιμαντέρ αναπαράγεται ήδη από κυπριακά και διεθνή media, με τη γερμανική DW να αφιερώνει χώρο και να υπερπροβάλει το σκάνδαλο.

Όπως αναφέρει η DW, η προβολή του ντοκιμαντέρ προκάλεσε σάλο στην κυπριακή κοινή γνώμη, με εκατοντάδες χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να ζητούν την παραίτηση του δεύτερου τη τάξει αξιωματούχου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, αύριο οργανώνεται συγκέντρωση πολιτών έξω από την κυπριακή Βουλή.

Υπό το βάρος της κατακραυγής ο πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής εξέδωσε ανακοίνωση ζητώντας δημόσια συγγνώμη. Ανακοίνωσε παράλληλα ότι θα απέχει από τα καθήκοντα του μέχρι την ολοκλήρωση των ερευνών για την υπόθεση, σημειώνοντας ωστόσο ότι έχει πάρει τις αποφάσεις του ανεξαρτήτως αποτελέσματος.

Την ίδια ώρα τα συλλογικά όργανα του ΑΚΕΛ συνεδριάζουν εκτάκτως για συζήτηση του θέματος που προκύπτει με τον βουλευτή του κόμματος της Αριστεράς. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το ΑΚΕΛ είναι έτοιμο να προχωρήσει σε διαγραφή του βουλευτή, εάν ο ίδιος δεν επιλέξει από μόνος του τον δρόμο της παραίτησης.

Παράλληλα, ο γενικός εισαγγελέας καλείται να απαντήσει κατά πόσον από τις νέες αποκαλύψεις του Al Jazeera προκύπτουν ποινικές ευθύνες για τους εμπλεκόμενους. Μέχρι στιγμής ωστόσο, η εμπλοκή της αστυνομίας περιορίστηκε στην κατάσχεση ενός ειδησεογραφικού βαν του Al Jazeera, το οποίο βρισκόταν σταθμευμένο έξω από την κυπριακή βουλή. Tα μέλη του συνεργείου κλήθηκαν για κατάθεση. Σύμφωνα με την αστυνομία από τη διερεύνηση δεν προέκυψε κάτι το επιλήψιμο και το όχημα επιστράφηκε στον ιδιοκτήτη του.

Background note

Το Crisis Monitor είχε εγκαίρως -το 2018- αναγνωρίσει την υποβόσκουσα ατζέντα και το ρόλο της βιομηχανίας σκανδάλων στην ανάσχεση της επέλασης Ρώσων και Κινέζων στην ΕΕ. Από το 2018 η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρεί να “κλείσει τις πόρτες” ιδιαίτερα απέναντι στους Κινέζους και τους Ρώσους, θέλοντας έτσι να περιορίσει την επιρροή Πεκίνου και Μόσχας σε περιφερειακές, μικρές χώρες. Μετά την εκλογή της νέας Κομισιόν η ένταση με την οποία επιχειρείται η εμπέδωση ενιαίας πολιτικής ενισχύθηκε. Στο πλαίσιο της νέας νομοθεσίας για το προσφυγικό και τη χορήγηση Ασύλου, μάλιστα, γίνεται προσπάθεια να ρυθμιστούν και παρεμπίπτοντα ζητήματα χορήγησης “χρυσής βίζα”.