Ραγδαία μεταβαλλόμενο καθίσταται πλέον το γεωπολιτικό σκηνικό γύρω από τον κορονοϊό, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση παγιδεύτηκε, για ακόμη μια φορά, σε ένα γερμανικής επινόησης power game, μένοντας κατ ουσία ένα βήμα πίσω από τις ΗΠΑ, που ενέκριναν τεράστιο πακέτο 2,2 τρισ. για την τόνωση της οικονομίας.
Παράλληλα, όμως η πρόδηλη απουσία οποιασδήποτε ένδειξης αλληλεγγύης σε διμερές επίπεδο μεταξύ των χωρών της ΕΕ δημιουργεί νέες ρηγματώσεις και δίνει χώρο σε τρίτους παράγοντες να αυξήσουν την επιρροή τους παίζοντας το χαρτί της ιατρικής διπλωματίας και επενδύοντας σε νέα έξαρση του ευρωσκεπτικισμού, που η στάση της ΕΕ πυροδοτεί.
Αυτή τη φορά η Ευρώπη δεν άφησε εκτεθειμένη την Ελλάδα, όπως συνέβη στην οικονομική κρίση, αλλά δύο καίριες δυνάμεις, την Ιταλία και την Ισπανία. Σε δεινή θέση βρίσκεται και η Γαλλία, αλλά για λόγους ιστορικού γοήτρου και καθώς ο Μακρόν δεν θέλει να αναλάβει πολιτικό κόστος, δεν ασκεί ηχηρές πιέσεις προς τη Γερμανία.
Χθες η Σύνοδος Κορυφής οδηγήθηκε σε αδιέξοδο οι πρωθυπουργοί Ιταλίας και Ισπανίας χαρακτήρισαν ανεπαρκή τα προτεινόμενα μέτρα και ζήτησαν νέες προτάσεις από τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών, εντός 10 ημερών.
Τις προηγούμενες ημέρες ειδήσεις για κατάσχεση ιατροφαρμακευτικού υλικού και αναλωσίμων με προορισμό την Ιταλία, την Ελλάδα -και πιθανώς άλλες χώρες- από τη Γερμανία και την Τσεχία αποτέλεσαν έναυσμα για σκληρή κριτική κατά της ΕΕ και αναζωπύρωση του ευρωσκεπτικισμού. Στο μεταξύ, ενώ ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας δεν ανταποκρίθηκε στα αιτήματα της Ιταλίας, η Ρωσία έστειλε εξοπλισμό και στρατιωτικούς γιατρούς, στην πληττόμενη χώρα, η οποία δέχθηκε βοήθεια και από την Κούβα. Στο μεταξύ η Ελλάδα αγόρασε πέντε τόνους χλωροκίνη από την Ινδία, δέχθηκε δωρεά από την Κίνα και απέκτησε 11 τόνους ιατροφαρμακευτικό υλικό από τα εμιράτα.
Ρωσική προπαγάνδα
Τη δυναμική που δημιουργούν τα γεγονότα, όμως, εκμεταλλεύεται ενεργά και η Ρωσία, προωθώντας επιθετικά εκστρατεία παραπληροφόρησης, η οποία βρίσκει πρόσφορο έδαφος στην ανεπάρκεια της ΕΕ και την απροθυμία της Γερμανίας. Θεωρίες συνωμοσίας για τον κορονοϊό, το ρόλο του NATO, τους στόχους και τις επιπτώσεις του δημιουργούνται και αναπαράγονται από media που βρίσκονται στον άμεσο έλεγχο του Κρεμλίνου.
Η υπηρεσία κατά της παραπληροφόρησης της ΕΕ, εντόπισε εκατοντάδες τέτοια περιστατικά, προσδιορίζοντας το Sputnik, το Russia Beyond, το New Eastern Outlook, ως βασικούς δράστες. Στην ανάλυση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας αναγνωρίζονται επίσης τα Geopolitica.ru, Katehon.com και το News Front. Πιο πρόδηλη είναι η σχέση με το Κρεμλίνο για τα Strategic Culture Foundation, South Front, Oriental Review, One World, Info Brics.
Το New Eastern Outlook, για παράδειγμα, είναι αυτό που ξεκίνησε τη θεωρία για την ανάμειξη του Bill Gates ως ενός από τους ενορχηστρωτές του ξεσπάσματος του κορονοϊού. Το άρθρο προωθήθηκε από το Global Research στα αγγλικά και τα γαλλικά, ενώ μεταφράστηκε στα ιταλικά κα τα Σουηδικά.
Το νέο τοπίο
Ανεξαρτήτως της ρωσικής προπαγάνδας, όμως, και του αντίκτυπου που αυτή έχει στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, η στάση της ΕΕ, πλέον θα αρχίσει να αντανακλάται στη συμπεριφορά των αγορών. Η ενεργητική στάση της ΕΚΤ και οι πρωτοβουλίες της Κομισιόν που συνέβαλλαν στην προβολή ενιαίου μετώπου και δημιούργησαν αίσθηση συμπόρευσης και συντονισμού με τις ΗΠΑ, τώρα αποδεικνύονται ανεπαρκείς, καθώς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν άρθηκε στο ύψους των περιστάσεων.
Το gap που δημιουργείται σε αυτή τη φάση, αφήνει τους Ευρωπαίους ένα βήμα πίσω, ενώ σε συνδυασμό με την έλλειψη έμπρακτης αλληλεγγύης προς τις πληττόμενες χώρες, δύναται να δημιουργήσει ισχυρές πιέσεις στις αγορές και αναταράξεις που θα υπονομεύσουν τη σταθερότητα σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.
Η συμπεριφορά των ευρωπαϊκών Χρηματιστηρίων σήμερα, μετά την εμπλοκή στη Σύνοδο Κορυφής, χθες το βράδυ, θα αποτελέσει βασικό πεδιο αξιολόγησης της συγκυρίας που διαμορφώνεται.
Οι δεσμοί που τώρα κλυδωνίζονται, οι ισορροπίες που αναδιατάσσονται και οι κοινωνικές νόρμες που εμπεδώνονται εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν καταλυτικά το πρόσωπο, την πορεία και τις σχέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα προσεχή χρόνια.
Η κρίση του κορονοϊού θα αφήσει κοινωνικές ουλές και βαθιές οικονομικές πληγές σε μια περίοδο που αναδιαμορφώνονται οι σφαίρες επιρροής, με ότι αυτό συνεπάγεται για τη συνοχή και την προοπτική της ΕΕ.