Να “κάψει” τον χρόνο και να επιταχύνει τις εξελίξεις επιχειρεί ο Ντόναλντ Τραμπ στην αντιπαράθεση με την Κίνα, επιχειρώντας να σπρώξει το Πεκίνο ώστε να απωλέσει το στρατηγικό πλεονέκτημα που διαθέτει.
Σε μια δραματική κλιμάκωση του συνεχιζόμενου εμπορικού πολέμου ΗΠΑ–Κίνας, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε δασμούς συνολικού ύψους 145% σε ευρύ φάσμα κινεζικών εισαγωγών.
Η κίνηση αυτή αποτελεί απάντηση σε αυτό που ο Λευκός Οίκος χαρακτηρίζει ως αντίποινα του Πεκίνου κατά του Χόλιγουντ και βασικών στοιχείων της αμερικανικής πολιτιστικής διπλωματίας. Οι νέοι δασμοί περιλαμβάνουν έναν ανταποδοτικό δασμό 125% και έναν πρόσθετο δασμό 20% για θέματα που σχετίζονται με την εμπορία φαιντανύλης.
Ο ΠΟΥ σε έκθεσή του αναφέρει ότι το εμπόριο ΗΠΑ – Κίνας μπορεί να μειωθεί έως και 80% οδηγώντας σε ντε φάκτο αποσύνδεση και επιβάλλοντας την αναδρομολόγηση των γραμμών διανομής.
Αν και ο Τραμπ ανακοίνωσε 90ήμερη αναστολή των αυξήσεων δασμών για τις περισσότερες χώρες, η Κίνα εξαιρέθηκε ρητά από την απόφαση αυτή. Το νέο αυτό καθεστώς συνιστά τη σκληρότερη εμπορική πολιτική των ΗΠΑ στη σύγχρονη εποχή, ανοίγοντας εκ νέου ένα μέτωπο που οι αγορές ήλπιζαν ότι είχε ατονήσει.
Η ανακοίνωση προκάλεσε σφοδρές αναταράξεις στις παγκόσμιες αγορές. Ο S&P 500 υποχώρησε κατά 3,3%, ενώ ο Nasdaq 100 βυθίστηκε πάνω από 4% ενδοσυνεδριακά, συνεχίζοντας τις προηγούμενες απώλειες. Παρά τα καλύτερα του αναμενόμενου στοιχεία για τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (CPI), που έδειξαν επιβράδυνση του πυρήνα του πληθωρισμού στο 2,8%, το επενδυτικό κλίμα επιδεινώθηκε καθώς η εμπορική διένεξη επισκίασε κάθε θετική εξέλιξη. Η διοίκηση Τραμπ δείχνει αποφασισμένη να αναδιαμορφώσει την παγκόσμια οικονομική ισορροπία, ακόμη και αν αυτό σημαίνει θυσία της χρηματοοικονομικής σταθερότητας.
Η κλιμάκωση αυτή έχει προεκτάσεις που υπερβαίνουν τις άμεσες αντιδράσεις των αγορών. Οικονομικά, οι δασμοί εκτιμάται πως θα αποφέρουν έσοδα 1,82 τρισ. δολάρια μέσα σε μία δεκαετία, ποσό αναθεωρημένο προς τα κάτω από τα αρχικά 2,49 τρισ. λόγω αναμενόμενης οικονομικής επιβράδυνσης. Σε πολιτικό επίπεδο, ο Λευκός Οίκος φαίνεται διατεθειμένος να θυσιάσει τη σταθερότητα των αγορών προκειμένου να αποκτήσει στρατηγικό πλεονέκτημα. Σε γεωπολιτικό επίπεδο, η στοχοποίηση της κινεζικής πολιτιστικής βιομηχανίας ενδέχεται να αποτελεί σήμα προς συμμάχους και αντιπάλους ότι οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιούν πλέον οικονομικά εργαλεία ως μέσα πολιτιστικής και γεωστρατηγικής πίεσης.
Σημείο Καμπής
Ο δασμός του 145% αποτελεί καμπή στρατηγικής φύσεως — από ελεγχόμενη αντιπαράθεση σε ανοιχτό οικονομικό πόλεμο. Η 90ήμερη αναστολή για άλλες χώρες δίνει στην Ουάσινγκτον διπλωματικό περιθώριο είτε για διαπραγμάτευση είτε για συγκέντρωση συμμαχιών. Αν, ωστόσο, το Πεκίνο απαντήσει συμμετρικά —μέσω περιορισμών σε σπάνιες γαίες, νέας έντασης στην Ταϊβάν ή αποσύνδεσης τεχνολογικών αλυσίδων— τότε η σύγκρουση θα εξελιχθεί από δασμολογική αντιπαράθεση σε στρατηγική οικονομική διάσπαση.
Οι αγορές πρέπει να αναμένουν περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας και υψηλής μεταβλητότητας, με συχνές παρεμβάσεις πολιτικής, στρατηγική ασάφεια και αυξημένη ζήτηση για μηχανισμούς αντιστάθμισης κινδύνου. Οι επενδυτές οφείλουν να επανεξετάσουν την έκθεσή τους σε κινεζικές αλυσίδες παραγωγής και στις εξαγωγές των ΗΠΑ. Τοποθετήσεις σε εγχώριες, προστατευμένες επιχειρήσεις (π.χ. ρυθμιζόμενες κοινής ωφελείας, ωφελούμενοι από reshoring, φαρμακευτικές) προσφέρουν σχετική ασφάλεια.
Εκτός εάν υπάρξουν νέοι δίαυλοι διπλωματίας, ο δεύτερος εμπορικός πόλεμος του Τραμπ δεν είναι απλώς επανάληψη – είναι επανασχεδιασμός. Και το κόστος του μπορεί να αποδειχθεί βαθύτερο και πιο διαρκές από το προηγούμενο.
Κίνδυνος στασιμοπληθωρισμού
Η αγορά ενσωματώνει πλέον υψηλότερα ασφάλιστρα κινδύνου σε γεωπολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Τα leveraged loans κατρακύλησαν σε χαμηλά 21 μηνών, τα spreads των CDS διευρύνθηκαν, και ακόμη και οι ρυθμιζόμενες επιχειρήσεις κοινής ωφελείας αντιμετωπίζουν αντιδράσεις καταναλωτών και ρυθμιστών. Το δίλημμα της Fed εντείνεται: τα ήπια στοιχεία CPI ενδέχεται να ενισχύουν το σενάριο μείωσης επιτοκίων, αλλά ο πληθωρισμός από δασμούς και η παγκόσμια αβεβαιότητα συνηγορούν υπέρ της αναμονής.
Οι αγορές προεξοφλούν σενάρια στασιμοπληθωρισμού, τα οποία αναφέρουν πλέον τόσο αξιωματούχοι της Fed όσο και κορυφαίοι οικονομολόγοι. Το λεγόμενο “Trump put”, που μέχρι πρότινος θεωρούταν εγγύηση για τις μετοχές, φαίνεται πως μετατοπίστηκε στα ομόλογα, με την κυβέρνηση να δίνει μεγαλύτερη σημασία στο κόστος δανεισμού παρά στη βραχυπρόθεσμη απόδοση των μετοχών.
Η αντίδραση των αγορών
- Μετοχές:
- S&P 500: -3,3%
- Nasdaq 100: -4,1% (ενδοσυνεδριακά)
- CarMax: -21% μετά την απόσυρση χρηματοοικονομικών στόχων λόγω αβεβαιότητας
- NextEra Energy: Ανθεκτική λόγω εγχώριου εφοδιασμού και οικονομιών κλίμακας
- Ομόλογα:
- Αμερικανικά κρατικά ομόλογα σε άνοδο, με την απόδοση του 2ετούς να υποχωρεί έως και 11 μονάδες βάσης
- Διεύρυνση spreads στα εταιρικά ομόλογα υψηλού κινδύνου, έντονες πιέσεις σε leveraged loans
- Αναθέρμανση της αγοράς υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης, με νέες εκδόσεις από Diageo, AutoZone
- Νομίσματα:
- Δολάριο ΗΠΑ: Μικτά πρόσημα – ενισχύθηκε λόγω risk-off, αλλά περιορισμένα από ανησυχίες για ανάπτυξη
- Γουάν (CNY): Υπό πίεση – πιθανή αντίδραση της PBoC για σταθεροποίηση
- Εμπορεύματα:
- WTI πετρέλαιο: -5,8%, στο χαμηλότερο επίπεδο τετραετίας
- Φυσικό αέριο: -5% μετά τη χθεσινή άνοδο
- Καφές: Ανάκαμψη λόγω μείωσης φόβων για τη ζήτηση
- Αυγά, soft commodities: Σταθεροποίηση τιμών, αλλά συνεχίζονται οι πιέσεις στο κόστος παραγωγής
Αξιολόγηση Κινδύνου και Προοπτικές
| Τύπος Κινδύνου | Αξιολόγηση |
|---|---|
| Οικονομικός | Υψηλός – Οι δασμοί ενδέχεται να μειώσουν το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 0,5–1,0 ποσοστιαίες μονάδες |
| Χρηματοοικονομικός | Αυξημένος – Ενισχυμένη μεταβλητότητα, ανοδικά premiums κινδύνου, φυγή σε ασφαλή καταφύγια |
| Νομισματική Πολιτική | Διχασμένη – Οι δασμοί περιπλέκουν τη μείωση επιτοκίων, η Fed αναμένεται να τηρήσει στάση αναμονής |
| Γεωπολιτικός | Κλιμακούμενος – Επέκταση εμπορικών μέτρων σε τεχνολογία, AI και πολιτισμό |
| Εφοδιαστική Αλυσίδα | Κρίσιμος – Νέες διαταραχές, μετατοπίσεις sourcing αλλά με καθυστέρηση στην υλοποίηση |
