Μπορεί οι σύμβουλοι του Τραμπ να υπολόγισαν λάθος τους δασμούς εκουσία ή ακούσια, πυροδοτώντας τη μεγαλύτερη κατάρρευση στις αγορές από την εποχή του Covid; Η απάντηση είναι μάλλον ναι.
Η ανακοίνωση των δασμών από τον Λευκό Οίκο, που οδήγησε στη μεγαλύτερη εβδομαδιαία πτώση του χρηματιστηρίου από την εποχή του COVID, ενδέχεται να οφείλεται σε ένα απλό σφάλμα. Σύμφωνα με το America Enterprise Institute, κάποια από δεδομένα που συμπεριλήφθηκαν στον υπολογισμό των δασμών δεν ήταν τα σωστά, εγείροντας έτσι θέμα για τον αντίκτυπο του λάθους, καθώς και για το ενδεχόμενο το… “λάθος” να αποτέλεσε στρατηγική επιλογή.
Δεν θα είναι η πρώτη φορά που ο Τραμπ ξεκινάει με ψέμματα, που προπαγανδίζει και που χρησιμοποιεί τη δύναμη που του προσφέρει η θέση του για να πειθαναγκάσει άλλους. Δεν είναι όμως και τυχαίο ότι τόσο ομάδα Ρεπουμπλικανών όσο και ο εκκεντρικός Έλον Μασκ έχουν αντιταχθεί στον εμπορικό πόλεμο, με τον τελευταίο να επιτίθεται ανοιχτά στον Σύμβουλο Εμπορίου του Λευκού Οίκου.
Συνδυαστικά, τα γεγονότα είναι πολλά για να θεωρηθούν τυχαία. Είναι λοιπόν πιθανό η μανία του Τραμπ για εντυπωσιασμό και επιθετικές πολιτικές να οδήγησε τους συμβούλους του να… “πειράξουν” τα νούμερα…
Είναι άλλωστε πιθανό -αν όχι σίγουρο- ο Τραμπ να επεδίωκε τον πανικό και να το έπραξε με τον μόνο τρόπο που ξέρει, να υπερβεί τις προσδοκίες, οι οποίες βασίζονται στην προβλεψιμότητα της διαδικασίας που ακολουθείται. Ο Τραμπ, λοιπόν -θα μπορούσε- να επιλέξει να κινηθεί εκτός διαδικασίας για να εμπεδώσει την αίσθηση έλλειψης προβλεψιμότητας που χρησιμοποιεί ως διαπραγματευτικό όπλο.
Λάθος ή πειραγμένα τα νούμερα
Αυτό υποστηρίζει το American Enterprise Institute (AEI), ένα think tank με έδρα την Ουάσινγκτον που εκφράζει συντηρητικές απόψεις, το οποίο εξέτασε τον μαθηματικό τύπο που δημοσιεύθηκε από τον Αμερικανό Εμπορικό Αντιπρόσωπο (USTR) για τον υπολογισμό των αμοιβαίων δασμών.
Ο Λευκός Οίκος, πέραν της ανάλυσης του εμπορικού ελλείμματος και των εξαγωγών κάθε χώρας προς τις ΗΠΑ, χρησιμοποίησε επίσης δύο πρόσθετες παραμέτρους για τον καθορισμό των δασμών: την ελαστικότητα της ζήτησης για εισαγωγές σε σχέση με τις τιμές εισαγωγής και την ελαστικότητα των τιμών εισαγωγής σε σχέση με τους δασμούς.
«Η βασική ιδέα είναι ότι καθώς αυξάνονται οι δασμοί, η μεταβολή στο εμπορικό έλλειμμα εξαρτάται από την ευαισθησία της ζήτησης για εισαγωγές στους δασμούς, κάτι που με τη σειρά του εξαρτάται από το πώς επηρεάζεται η ζήτηση από τις τιμές εισαγωγής και το πώς επηρεάζονται οι τιμές εισαγωγής από τους δασμούς», εξηγούν οι ανώτεροι ερευνητές του AEI, Kevin Corinth και Stan Veuger.
Το πρόβλημα έγκειται στο ότι ο Λευκός Οίκος χρησιμοποίησε τιμή 0,25 για την ελαστικότητα των τιμών εισαγωγής. Ωστόσο, σύμφωνα με τη μελέτη που επικαλέστηκε ο USTR για τον προσδιορισμό των δασμών, η πραγματική τιμή είναι πιο κοντά στο 1, και συγκεκριμένα 0,945. Οι συντάκτες του AEI εκτιμούν ότι ενδέχεται να χρησιμοποιήθηκε εκ παραδρομής η ελαστικότητα των τιμών λιανικής αντί για των τιμών εισαγωγής.
Τα σωστά στοιχεία και οι… κατάλληλοι δασμοί
Η ομάδα του AEI επανυπολόγισε τους δασμούς χρησιμοποιώντας τα σωστά δεδομένα — και διαπίστωσε ότι κανένας δασμός δεν θα ξεπερνούσε το 14%, ενώ οι περισσότεροι θα βρίσκονταν στο ελάχιστο όριο του 10% που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση Τραμπ.
Κατά συνέπεια, εάν είχαν χρησιμοποιηθεί οι διορθωμένοι υπολογισμοί, η αντίδραση του χρηματιστηρίου θα ήταν εντελώς διαφορετική. Στην πραγματικότητα, όταν η Wall Street Journal δημοσίευσε ρεπορτάζ ότι ο καθολικός δασμός θα ήταν 10% — χωρίς να αποκαλύψει τις λεπτομέρειες των αμοιβαίων δασμών — τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης των χρηματιστηριακών δεικτών σημείωσαν άνοδο το απόγευμα της Τετάρτης.
Οι αγορές πλήρωσαν το τίμημα
Ο δείκτης S&P 500 σημείωσε απώλειες 9,1% την περασμένη εβδομάδα, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη ποσοστιαία εβδομαδιαία πτώση από τις 20 Μαρτίου 2020. Τη Δευτέρα, παρά τις νέες απειλές Τραμπ κατά Κίνας για νέους δασμούς 50%, οι αγορές έδειξαν να σταθεροποιούνται, ενώ προσπάθησαν να αντιδράσουν.
Στο μεταξύ ο Λευκός Οίκος διέψευσε ως “fake news” δηλώσεις για εκεχειρία δασμών και αναστολή εφαρμογής 90 ημερών προκειμένου να υπάρξει χώρος και χρόνος για διαπραγματεύσεις.
Λάθος από επιλογή
Βεβαίως, είναι επίσης πιθανό ο Λευκός Οίκος να γνώριζε τα σωστά μαθηματικά αλλά να επέλεξε να μην τα εφαρμόσει.
Να σημειωθεί επίσης ότι υπήρχε ακόμη μία βασική παράμετρος στους υπολογισμούς — η ελαστικότητα της ζήτησης εισαγωγών ορίστηκε στο 4.
Ο USTR, στο έγγραφο για τον υπολογισμό των αμοιβαίων δασμών, αναφέρει ότι υπάρχουν πρόσφατες ενδείξεις πως η ελαστικότητα κυμαίνεται κοντά στο 2 μακροπρόθεσμα. Η χρήση της σωστής ελαστικότητας των τιμών εισαγωγής σε συνδυασμό με διαφορετικές υποθέσεις ζήτησης θα μείωνε τους δασμούς, αλλά όχι στον βαθμό που υποστηρίζουν οι ερευνητές του American Enterprise Institute.
