Την Τρίτη μετά το κλείσιμο της Wall Street ο οίκος FTSE-Russell ανακοινώνει την ετυμηγορία του για το Χρηματιστήριο της Αθήνας, με την αγορά να έχει προεξοφλήσει -εν πολλοίς- την αναβάθμιση στις ανεπτυγμένες, όπως δείχνει και το front running της Παρασκευής και των τελευταίων εβδομάδων, κατά τη διάρκεια των οποίων οι όγκοι συναλλαγών έχουν εκτιναχθεί.
Στην τελική ευθεία για αναβάθμιση στις ώριμες αγορές βρίσκεται το Χρηματιστήριο, με τον οίκο FTSE – Russell να ανακοινώνει την απόφασή του την Τρίτη μετά το κλείσιμο της Wall Street. Αν και η αγορά έχει προεξοφλήσει την αναβάθμιση με μεγάλες πιθανότητες -όπως καταδεικνύει και ο τεράστιος τζίρος των τελευταίων ημερών και στην πτώση της Παρασκευής-, εν τούτοις υπάρχει ένα εμπόδιο που θα πρέπει να ξεπεραστεί τεχνικά ή… προοπτικά για να επιτευχθεί ο στόχος.
Ο CEO του Χρηματιστηρίου της Αθήνας Γιάννος Κοντόπουλος έχει θέσει την αναβάθμιση στις ανεπτυγμένες αγορές ως μείζονα στόχο από την ανάληψη των καθηκόντων του και παρά τα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες φαίνεται ότι έχει καταφέρει να εκπληρώσει το τυπικό σκέλος, ενώ με τν εξωστρέφεια και την διεθνή κινητικότητα τόσο του Χ.Α όσο και των μεγάλων παιχτών έχει πετύχει το άτυπο αλλά ουσιαστικό τεκμήριο της έξωθεν καλής μαρτυρίας.
Ειδικότερα, το Χ.Α φαίνεται ότι πληροί σχεδόν όλα τα επίσημα κριτήρια του FTSE Russell για ένταξη στις ανεπτυγμένες αγορές. Το μόνο ουσιαστικό εμπόδιο είναι η χαμηλή σχετική ρευστότητα σε σχέση με άλλες ανεπτυγμένες αγορές. Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη σε Watchlist για το 2025, κάτι που συνιστά ισχυρή ένδειξη επικείμενης αναβάθμισης.
Πιο συγκεκριμένα, η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας από τη Moody’s σε επενδυτική βαθμίδα δημιουργεί ισχυρή προσδοκία για αναβάθμιση του Χρηματιστηρίου Αθηνών στις ανεπτυγμένες αγορές, με πρώτο σταθμό την επερχόμενη απόφαση του FTSE Russell.
Αυτή η ενδεχόμενη αναβάθμιση μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά για:
- Την ενίσχυση των αποτιμήσεων
- Την προσέλκυση θεσμικών επενδυτών
- Τη βελτίωση της ρευστότητας
- Την αναβάθμιση της διεθνούς εικόνας της ελληνικής κεφαλαιαγοράς
Ελλειμματικό το ισοζύγιο της αναβάθμισης…
Σύμφωνα με μια πρώιμη αξιολόγηση των προοπτικών, ενδεχόμενη αναβάθμιση της Ελλάδας στις ανεπτυγμένες αγορές θα έχει αρνητικό ισοζύγιο όσον αφορά τη συμμετοχή των index funds και ειδικά στους δείκτες FTSE, καθώς προβλέπεται μείωση των μετοχών που θα συμμετάσχουν εν συγκρίσει με όσες περιλαμβάνονται τώρα στους FTSE Emerging Markets. Ωστόσο, το pool των κεφαλαίων που αποτελούν εν δυνάμει επενδυτές σε ανεπτυγμένες αγορές είναι εκθετικά μεγαλύτερο, συμβάλλοντας στην καλλιέργια προοσδοκιών για δευτερογενές κύμα εισροής κεφαλαίων.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, το sell-off της Παρασκευής και η έντονη κινητικότητα των προηγούμενων εβδομάδων δεν αποκλείεται να αποτελούν μέρος της γενικότερης στρατηγικής αναδιάρθρωσης μεγάλων ιδιωτικών και θεσμικών χαρττοφυλακίων ενόψει της αναβάθμισης.
…Και η άλλη άποψη
-
Η MSCI δεν έχει εντάξει ακόμη την Ελλάδα στη watchlist, και αυτό είναι κρίσιμο διότι το 70% των διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων ακολουθούν τους δείκτες MSCI.
-
Αναλυτές όπως η JP Morgan εκτιμούν ότι ενδεχομένως η Ελλάδα να επωφελείται περισσότερο παραμένοντας στις αναδυόμενες, όπου αποτελεί «μεγάλο παίκτη», αντί να γίνει «μικρός» στις ανεπτυγμένες.
-
Το βασικό ερώτημα παραμένει:
«Πρώτος στο χωριό ή τελευταίος στην πόλη;», όπως σχολίασε και ο CEO του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, Γιάννος Κοντόπουλος, ο οποίος σημειώνει ότι «στόχος μιας ομάδας της Super League 2 είναι η άνοδος στην Super League 1».
Ο χάρτης των οίκων αξιολόγησης
| Οίκος | Κατάταξη Ελλάδας | Καθεστώς Watchlist | Σημείωση |
|---|---|---|---|
| FTSE Russell | Advanced Emerging | ✅ Watchlist 2025 | Πιθανή αναβάθμιση εντός 12μήνου |
| MSCI | Emerging Markets | ❌ Όχι | Δεν πληροί ακόμη τα κριτήρια inclusion |
| S&P Dow Jones | Emerging Markets | ✅ Watchlist | Υπό παρακολούθηση για το 2025 |
Πλήρη Αναλυτικά Κριτήρια FTSE Russell για Αναβάθμιση σε Developed Market
Ο FTSE Russell χρησιμοποιεί 3 βασικούς άξονες για την κατάταξη μιας χώρας:
- Εισοδηματικό κριτήριο
- Ποιοτικά κριτήρια (21 δείκτες αγοράς)
- Ποσοτικά κριτήρια κεφαλαιοποίησης και ρευστότητας
1. Εισοδηματικό Κριτήριο
- Βασισμένο στο GNI κατά κεφαλήν (World Bank Atlas Method).
- Προϋπόθεση για Developed Markets: υψηλό εισόδημα κατά την τελευταία τριετία.
| Έτος | Κατά Κεφαλήν GNI Ελλάδας (USD) | Κατώφλι World Bank για Developed |
|---|---|---|
| 2021 | 19.960 | 13.845 |
| 2022 | 20.580 | ~14.000 |
| 2023 | ~21.300 (εκτίμηση) | ~14.500 |
✅ Η Ελλάδα πληροί ήδη το εισοδηματικό κριτήριο.
2. Ποιοτικά Κριτήρια – Αναλυτικά οι 21 Δείκτες FTSE Russell
Απαιτείται: ✅ “Yes” ή ⚠️ “Restricted” σε τουλάχιστον 19 από τους 21 δείκτες.
| # | Κατηγορία | Δείκτης Αξιολόγησης | Περιγραφή | Ελλάδα 2024 |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Market Environment | Ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά | Δυνατότητα επενδύσεων χωρίς capital controls | ✅ |
| 2 | Market Environment | Ελεύθερη επαναπατριζόμενη ροή κεφαλαίων | Κανένας περιορισμός εξόδου | ✅ |
| 3 | Market Environment | Ύπαρξη ξένων επενδυτών | Ελεύθερη ιδιοκτησία από μη κατοίκους | ✅ |
| 4 | Market Environment | Κατοχύρωση δικαιωμάτων μετόχων μειοψηφίας | Νομική προστασία | ✅ |
| 5 | Market Environment | Φορολογική ουδετερότητα | Δεν επιβάλλονται διακριτοί φόροι σε αλλοδαπούς | ✅ |
| 6 | Market Environment | Αποτελεσματική ρυθμιστική αρχή | Π.χ. ΕΚ & ΤτΕ συμμορφώνονται με IOSCO | ✅ |
| 7 | Market Environment | Διαχωρισμός εποπτικής και εμπορικής δραστηριότητας | Αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων | ✅ |
| 8 | Market Environment | Λειτουργούσα αγορά παραγώγων | Υπάρχει χρηματιστήριο παραγώγων με ρευστότητα | ✅ |
| 9 | Custody | Παράδοση-Πληρωμή (DvP) | Εκκαθάριση τίτλων με ταυτόχρονη πληρωμή | ✅ |
| 10 | Custody | Δυνατότητα ξένων θεματοφυλάκων | Πρόσβαση θεματοφυλακής μέσω διεθνών custodians | ✅ |
| 11 | Custody | Απουσία υποχρέωσης τοπικού αντιπροσώπου | Οι ξένοι επενδυτές δεν χρειάζονται local broker | ✅ |
| 12 | Custody | ISIN/Διεθνή πρότυπα | Χρήση ISO 6166 (ISIN) και SWIFT | ✅ |
| 13 | Dealing | Διαφάνεια εντολών & τιμών | Δημοσίευση ζωντανών bid/ask | ✅ |
| 14 | Dealing | Πληροφόρηση αγοράς σε πραγματικό χρόνο | Ελεύθερη πρόσβαση σε quotes & volumes | ✅ |
| 15 | Dealing | Ρευστότητα μετοχών | Επαρκείς όγκοι συναλλαγών | ⚠️ Περιορισμένη σε 4–6 μετοχές |
| 16 | Dealing | Διαθεσιμότητα short selling | Με χρήση κάλυψης (covered shorting) | ✅ |
| 17 | Dealing | Λειτουργία T+2 | Τυπικός χρόνος εκκαθάρισης 2 εργάσιμες | ✅ |
| 18 | Dealing | Margining και υποδομές repo | Παρουσία εργαλείων χρηματοδότησης τίτλων | ✅ |
| 19 | Dealing | Δυνατότητα lending/borrowing | Υπάρχει πλαίσιο για securities lending | ✅ |
| 20 | Legal | Εφαρμογή εμπορικών συμβολαίων | Νομικό σύστημα αποδοτικό | ✅ |
| 21 | Legal | Ύπαρξη δικαιώματος ψήφου & μερισμάτων | Υποχρεωτική καταγραφή & απόδοση | ✅ |
✅ Η Ελλάδα πληροί τουλάχιστον 20 από τα 21 κριτήρια, σύμφωνα με την τελευταία αξιολόγηση της FTSE Russell.
3. Ποσοτικά Κριτήρια: Ρευστότητα & Free Float
Ο FTSE εξετάζει:
- Αριθμό μετοχών που πληρούν τα ελάχιστα όρια κεφαλαιοποίησης
- Συνεχή εμπορευσιμότητα (min trading days/year)
- Αξία free float ≥ $1 δισ. ανά μετοχή
🔻 Πρόβλημα για την Ελλάδα:
- Ρευστότητα συγκεντρωμένη σε 4-6 μετοχές (ΟΤΕ, Jumbo, Eurobank, Εθνική, Alpha)
- Αδύναμες επιδόσεις mid-caps
➡️ Αυτό ενδέχεται να περιορίσει τον αριθμό των ελληνικών μετοχών στους δείκτες Developed, ακόμα και αν εγκριθεί η αναβάθμιση.
Πιθανές επιπτώσεις της αναβάθμισης
| Παράμετρος | Εκτίμηση |
|---|---|
| Εκροές από FTSE Emerging | $1,83 δισ. (JP Morgan) |
| Εισροές σε FTSE Developed | $1,75 δισ. |
| Αναμενόμενη καθαρή διαφορά | Οριακά ουδέτερη – μεσοπρόθεσμα θετική λόγω επαναξιολόγησης |
| Αποτίμηση μετοχών | Πιθανή αναπροσαρμογή προς τα πάνω 8–15% σε επιλεγμένες εταιρείες |
| Ρευστότητα αγοράς | Σημαντική ενίσχυση λόγω εισόδου νέων institutional κεφαλαίων |
Χρονοδιάγραμμα Επόμενων Κινήσεων
- 8 Απριλίου 2025: Ενδιάμεση αναφορά FTSE Russell
- Σεπτέμβριος 2025: Τελική ετήσια αναθεώρηση
- Q1 2026: Πιθανή έναρξη εφαρμογής αναβάθμισης, αν εγκριθεί
