Ιδιαίτερα ανησυχητικά για την ελληνική οικονομία είναι τα στοιχεία της Eurostat, καθώς ο πληθωρισμός όχι μόνο δεν υποχωρεί αλλά κλιμακώνεται, κόντρα στο κύμα, γεγονός που καταδεικνύει ότι υποβόσκουσες πιέσεις δεν έχουν ελεγχθεί και ότι με την προοπτική περαιτέρω υποχώρησης των πιέσεων -και ενίσχυσης της ανάπτυξης στην Ελλάδα- θα ενταθεί.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει χάσει όχι τη μάχη, αλλά τον πόλεμο με τον πληθωρισμό, όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία της Eurostat, καθώς την ώρα που σε όλη την Ευρώπη υποχωρεί, εν Ελλάδι ενισχύεται. Η αδυναμία ελέγχου των υποβοσκουσών πληθωριστικών πιέσεων, όμως τείνει να γίνει εκρηκτική σε περιβάλλον μειούμενων επιτοκίων και εισροής ξένου χρήματος για επενδύσεις. Αν μάλιστα σε αυτό προστεθεί και η αύξηση του κατώτατου μισθού από τον Απρίλιο, τότε η προοπτική είναι εκρηκτική.
Η κατάσταση όμως γίνεται πραγματικά επικίνδυνη όταν αναλύονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, καθώς η κατανάλωση υποχωρεί υποδεικνύοντας κάμψη πραγματικών εισοδημάτων. Αν οι καταθέσεις αυξηθούν εκ νέου, τότε ο φόβος θα έχει εμπεδωθεί και οι συνέπειες θα είναι αισθητές στην επιχειρηματικότητα, τα κέρδη των επιχειρήσεων στην Ελλάδα και τη μεσαία τάξη. Ο κίνδυνος τέτοιας μεταστροφής του παραγωγικού μοντέλου είναι ουσιαστικά υψηλός, καθώς η τάση αυτή έχει δημιουργηθεί επί τριετία και πλέον θεωρείται εμπεδωμένη, ενώ οι προσπάθειες ανάσχεσής της είναι ουσιαστικά… εικονικές.
Τα στοιχεία
Στο 3,1% ανήλθε τον Μάρτιο ο πληθωρισμός στην Ελλάδα, ελαφρώς υψηλότερα από το επίπεδο του Φεβρουαρίου, όταν είχε διαμορφωθεί στο 3%. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Eurostat, στην Ευρωζώνη ο δείκτης τιμών καταναλωτή διαμορφώθηκε στο 2,2% από 2,3%, συνεχίζοντας την πτωτική τάση ενόψει της επιβολής των αμερικανικών δασμών στις εισαγωγές από Ε.Ε.
Τα στοιχεία των μεγαλύτερων οικονομιών του ευρωπαϊκού μπλοκ έδειχναν τις προηγούμενες ημέρες ότι ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται, αγγίζοντας το 2,3% στη Γερμανία και το 2,2% στην Ισπανία, ενώ παρέμεινε αμετάβλητος στο 0,9% στη Γαλλία.
Σε επίπεδο Ευρωζώνης, οι υπηρεσίες συνεχίζουν να τροφοδοτούν τον γενικό δείκτη, εμφανίζοντας όμως κάποια αποκλιμάκωση. Ειδικότερα, ο πληθωρισμός στον κλάδο των υπηρεσιών ανήλθε στο 3,4% τον Μάρτιο από 3,7% τον Φεβρουάριο. Ο πληθωρισμός στην κατηγορία τροφίμων, αλκοόλ και καπνού «τσίμπησε» στο 2,9% από 2,7% τον προηγούμενο μήνα, ενώ αμετάβλητος στο 0,6% παρέμεινε ο πληθωρισμός του τομέα των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών. Στο μεταξύ, επιτάχυνε ο πληθωρισμός στον τομέα της ενέργειας στο 0,7% τον Μάρτιο από 0,2% τον Φεβρουάριο.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η αποκλιμάκωση του δομικού πληθωρισμού, του δείκτη που εξαιρεί τις ευμετάβλητες τιμές της ενέργειας, των τροφίμων, του αλκοόλ και του καπνού και παρακολουθεί στενά η ΕΚΤ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, ο δομικός πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 2,4% τον Μάρτιο από 2,6% τον Φεβρουάριο και στο χαμηλότερο επίπεδο εδώ και τουλάχιστον έξι μήνες.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, σε ετήσια βάση εμφάνισε τον τέταρτο υψηλότερο πληθωρισμό στο μπλοκ, μετά την Εσθονία, την Κροατία και τη Σλοβακία (όλες 4,3%), το Βέλγιο, τη Λετονία και τη Λιθουανία (όλες 3,6%) και την Ολλανδία (3,4%). Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία χαμηλότερο πληθωρισμό εμφάνισαν τον Μάρτιο η Γαλλία (0,9%), το Λουξεμβούργο (1,5%) και η Ιρλανδία (1,8%).
Ενώ η Λαγκάρντ μειώνει τα επιτόκια
Η επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, είπε χθες στο γαλλικό ραδιόφωνο πως η στάση της ΕΚΤ απέναντι στον πληθωρισμό δεν μπορεί να μαλακώσει όσο η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ προκαλεί αβεβαιότητα. «Είναι μια καθημερινή πρόκληση. Βρισκόμαστε σχεδόν εκεί που θα έπρεπε, αλλά πρέπει να παραμείνουμε εκεί, γι’ αυτό λέω ότι πρόκειται για συνεχή μάχη», είπε σε συνέντευξή της.
Οι αρμόδιοι αξιωματούχοι έχουν μειώσει τα επιτόκια δανεισμού έξι φορές κατά 0,25% από τον περασμένο Ιούνιο. Τα τελευταία αυτά στοιχεία της Eurostat ενισχύουν τις προσδοκίες για νέα μείωση στην επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ, η οποία θα λάβει χώρα στις 17 Απριλίου.
Τα πράγματα όμως εφεξής περιπλέκονται για την ΕΚΤ. Κατ’ αρχάς, η Ε.Ε. αναμένεται να δεχθεί δασμούς ύψους 25% στις εξαγωγές αυτοκινήτων προς τις ΗΠΑ στις 3 Απριλίου, όπως έχει ανακοινώσει ήδη η κυβέρνηση Trump. Επίσης, αύριο, Τετάρτη, ο Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να ανακοινώσει επιπλέον οριζόντιους δασμούς προς τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Ενώ δεν είναι ξεκάθαρο πόσο θα επηρεάσουν την οικονομία αυτοί οι δασμοί και τα ανταποδοτικά μέτρα, πολλοί οικονομολόγοι προειδοποιούν εδώ και μήνες ότι θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιτάχυνση του πληθωρισμού.
Οι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία
Η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει μια περίοδο όπου ο υψηλός πληθωρισμός συνυπάρχει με αυξήσεις εισοδημάτων που υπολείπονται του ρυθμού ανόδου των τιμών, οδηγώντας σε μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών. Ακολουθεί μια αναλυτική εξέταση των σχετικών μακροοικονομικών δεικτών για την περίοδο 2022–2025.
Πληθωρισμός και Ανάπτυξη (2022–2025)
| Έτος | Πληθωρισμός | Ρυθμός Ανάπτυξης ΑΕΠ |
|---|---|---|
| 2022 | 8,9% | 4,0% |
| 2023 | 4,5% | 2,4% |
| 2024 | 3,0% | 2,5% |
| 2025 | 2,4% | 2,3% |
Πηγές: Ευρωπαϊκή Επιτροπή citeturn0search12, Τράπεζα της Ελλάδος citeturn0search8
Εξέλιξη Εισοδημάτων και Αγοραστικής Δύναμης
- 2022: Ο μέσος ονομαστικός μισθός αυξήθηκε κατά 1,5%, ενώ ο πραγματικός μισθός μειώθηκε κατά 7,4% λόγω πληθωρισμού citeturn0search18.
- 2023: Η αγοραστική δύναμη στην Ελλάδα ανήλθε σε 21.004 μονάδες (PPS), το χαμηλότερο επίπεδο στην Ε.Ε., υποδηλώνοντας ότι οι Έλληνες εργαζόμενοι έχουν μικρότερη αγοραστική ικανότητα σε σχέση με πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης citeturn0search11.
- 2024: Σύμφωνα με την Eurostat, η Ελλάδα κατατάσσεται στην προτελευταία θέση της Ε.Ε. όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε όρους αγοραστικής δύναμης, με μόνο τη Βουλγαρία σε χαμηλότερη θέση citeturn0search17.
Επιπτώσεις στην Κατανάλωση και Αποταμιεύσεις
Η συνεχής μείωση της αγοραστικής δύναμης έχει οδηγήσει τα νοικοκυριά σε:
- Μείωση της κατανάλωσης: Οι πολίτες περιορίζουν τις δαπάνες τους, εστιάζοντας σε βασικά αγαθά.
- Χρήση αποταμιεύσεων: Για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες, πολλοί καταναλωτές καταφεύγουν στις αποταμιεύσεις τους, μειώνοντας το αποθεματικό τους για μελλοντικές ανάγκες citeturn0search5.
- Αύξηση δανεισμού: Η ανάγκη για διατήρηση του βιοτικού επιπέδου οδηγεί σε αύξηση του καταναλωτικού δανεισμού, με κίνδυνο υπερχρέωσης.
