Viral έχουν γίνει τις τελευταίες ώρες βίντεο και φωτογραφίες του Έλον Μασκ να κάνει μια χειρονομία που σε πολλούς φάνηκε ως ναζιστικός χαιρετισμός, με τον ίδιο να μην το αρνείται ευθέως, αλλά να κάνει λόγο για βρώμικα κόλπα για την παγίδευσή του, προκαλώντας διεθνές debate για το θέμα.
Κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας στην τελετή ανάληψης καθηκόντων του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου 2025, ο Έλον Μασκ έκανε μια χειρονομία που κάποιοι ερμήνευσαν ως ναζιστικό χαιρετισμό. Ενώ εξέφραζε τον ενθουσιασμό του για το μέλλον της Αμερικής, ο Μασκ τοποθέτησε το δεξί του χέρι στο στήθος του και στη συνέχεια τέντωσε το χέρι του προς τα πάνω με την παλάμη στραμμένη προς τα κάτω. Αυτή η κίνηση προκάλεσε άμεσες αντιδράσεις, με άτομα όπως ο Αμερικανός βουλευτής Τζέρι Νάντλερ να δηλώνουν: «Ποτέ δεν φαντάστηκα ότι θα φτάναμε σε μια μέρα όπου θα φαινόταν ότι γίνεται χαιρετισμός Χάιλ Χίτλερ πίσω από τη σφραγίδα του Προέδρου».
Το μήνυμα στην Ακροδεξιά
Ο Μασκ έχει συχνά προκαλέσει αντιδράσεις μέσω εμπλοκής ή ενίσχυσης περιεχομένου που συνδέεται με ρητορική ή ιδεολογίες της άκρας δεξιάς, είτε σκόπιμα είτε ακούσια. Αν η κίνηση είχε ως σκοπό να λειτουργήσει ως διακριτικό σήμα, θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μια προσπάθεια να κερδίσει ή να διατηρήσει υποστήριξη από αυτό το κοινό. Ωστόσο, μια τέτοια ενέργεια θα ενείχε σημαντικούς κινδύνους, δεδομένων των πιθανών καταδικαστικών αντιδράσεων και της βλάβης στη φήμη του.
Η Anti-Defamation League (ADL), ωστόσο, υπέθεσε ότι η χειρονομία του Μασκ ήταν πιθανότατα μια «άβολη κίνηση σε στιγμή ενθουσιασμού και όχι ένας ναζιστικός χαιρετισμός», καλώντας σε κατανόηση, δεδομένου του τεταμένου πολιτικού κλίματος.
Ο ίδιος ο Μασκ απέρριψε τις κατηγορίες ως «εκστρατεία βρώμικων τεχνασμάτων» και εξέφρασε την απογοήτευσή του για τις συχνές συγκρίσεις του με τον Χίτλερ.
Το περιστατικό έχει πυροδοτήσει έναν ευρύτερο διάλογο σχετικά με τις πράξεις δημόσιων προσώπων και τις ερμηνείες τους, υπογραμμίζοντας την ευαισθησία που περιβάλλει χειρονομίες συνδεδεμένες με ιστορικές θηριωδίες.
Οι ερμηνείες αυτές ενδεχομένως να εμπίπτουν ακριβώς μέσα στο σκηνικό που ο ίδιος ο Μασκ θέλησε να στήσει. Μια ηχηρή δημόσια δήλωση, μια λιγότερη ηχηρή αναδίπλωση και μια αντεπίθεση στην πολιτική ορθότητα, έτσι όλοι έχουν ένα μήνυμα τους βολεύει και ο Μασκ στέλνει σαφή και όχι τόσο υποδόρια μηνύματα.
Με δεδομένο ότι ο Μασκ έχει στηρίξει ανοιχτά το φιλοναζιστικό AfD και την ακροδεξιά στη Μεγάλη Βρετανία, η ερμηνεία του ναζιστικού χαιρετισμού δεν ήταν δύσκολο να δοθεί…
Η παγίδα στους politicaly correct
Ο Μασκ έχει επανειλημμένα επικρίνει αυτό που θεωρεί υπερβολική “εγρήγορση” ή την υπέρβαση της πολιτικής ορθότητας. Με μια διφορούμενη κίνηση, θα μπορούσε να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, αναγκάζοντας τους επικριτές του να φαντάζουν υπερβολικοί ή να παρερμηνεύουν την πράξη του. Αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τη ρητορική του ότι η “κουλτούρα της πολιτικής ορθότητας” είναι υπερβολικά ευαίσθητη ή επιρρεπής σε λανθασμένες ερμηνείες, υπονομεύοντας έτσι την αξιοπιστία της.
Εύλογη άρνηση
Η επιτυχία μιας τέτοιας στρατηγικής θα βασιζόταν στη διατήρηση της εύλογης άρνησης. Ο Μασκ θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η χειρονομία ήταν αθώα, να απορρίψει την κριτική και να γελοιοποιήσει τους επικριτές του για τη βιασύνη τους να βγάλουν συμπεράσματα. Αυτή η τακτική θα του επέτρεπε να επωφεληθεί από την αντιπαράθεση, αποφεύγοντας παράλληλα την ουσιαστική ευθύνη.
Overcalculation risks
Αν όντως μια τέτοια κίνηση ήταν σκόπιμη, θα αποτελούσε ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα. Η αντίδραση θα μπορούσε να αποξενώσει όχι μόνο τους επικριτές του αλλά και μετριοπαθείς υποστηρικτές και επιχειρηματικούς συνεργάτες, θέτοντας σε κίνδυνο την Tesla, την SpaceX και άλλες δραστηριότητες. Επιπλέον, τέτοιες ενέργειες θα μπορούσαν να προκαλέσουν έλεγχο από κυβερνήσεις ή οργανώσεις επιτήρησης.
