Το καλώδιο για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου ανεβάζει τις εντάσεις στα ελληνοτουρκικά, καθώς όπως ήταν αναμενόμενο η Άγκυρα δηλώνει ενόχληση, ενώ παράλληλα θέτει υπό διαφορετικό πρίσμα παλαιότερα περιστατικά, σε αυτή τη φάση μέσω του υπουργού Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, επίπεδο που αν και υψηλό δεν θεωρείται καταλυτικό.
Για παραβίαση της συμφωνίας της Βέρνης από την Ελλάδα κάνει λόγο ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας Γιασάρ Γκιουλέρ, ενώ παράλληλα αναφέρει ότι η προσπάθεια για ερευνητικές δραστηριότητες στο Αιγαίο απαντήθηκε από την Άγκυρα.
Οι δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Άμυνας ανεβάζουν την ένταση, που είχε υποχωρήσει σημαντικά, δεν αποτελούν ακόμη όμως επίσημη θέση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, ούτε μέρος του διμερούς διαλόγου, καθώς δεν εκφράστηκαν ούτε από τον υπουργό Εξωτερικών, ούτε από το γραφείο του Ταγίπ Ερντογάν. Οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει ότι οι επίσημες θέσεις εκφράζονται σε διμερές επίπεδο από συγκεκριμένα πρόσωπα και με προσυμφωνημένο τρόπο, ώστε να μην δυναμιστιστεί το κλίμα.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι δηλώσεις των υπουργών Άμυνας, δεδομένου ότι αμφότεροι θεωρούνται της σκληρής γραμμής, δεν περιλαμβάνονται στο άμεσο πλαίσιο που εκλαμβάνεται ως επιδραστικό στις διμερείς σχέσεις και ως εκ τούτου η σημασία τους υποβαθμίζεται. Ωστόσο, αυτή τη φορά, το ειδικό βάρος των δηλώσεων του Τούρκου υπουργού Άμυνας επαυξάνεται από τον χώρο που πραγματοποιήθηκαν, καθώς η τοποθέτησή του διενεργήθηκε από βήματος της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης.
Auditor’s note: Τα μηνύματα
Συμπερασματικά, από τις δηλώσεις Γκιουλέρ προκύπτει ότι η Τουρκία δεν θα αντιταχθεί ούτε στις έρευνες, ούτε στην πόντιση καλωδίου, αλλά ζητά την έμμεση αναγνώριση δικαιοδοσίας από τους συμμετέχοντες στις έρευνες. Πρόκειται για καθεστώς δημιουργίας τετελεσμένων από την πλευρά της Άγκυρας το οποίο προβάλλεται ως αποτρεπτικό στη δημιουργία τετελεσμένων από την Ελλάδα.Οι δηλώσεις Γκιουλέρ, αναφέρονται και σε παρελθοντικά περιστατικά, προσφέροντας διαφορετική ερμηνεία από αυτή που δίνουν οι ελληνικές αρχές και θέτουν τα γεγονότα υπό διαφορετικό πρίσμα. Αν η Ελλάδα έχει έστω και εμμέσως αποδεχθεί δικαιοδοσία της Τουρκίας σε περιοχές έρευνας εντός υφαλοκρηπίδας, τότε το πλαίσιο άσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων συρρικνώνεται ντε φάκτο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Οι δηλώσεις Γκιουλέρ
Ειδικότερα, σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ANKA, ο Γκιουλέρ στην επιτροπή προϋπολογισμού του τουρκικού κοινοβουλίου ανέφερε:
«Το τελευταίο διάστημα το ΥΠΕΞ μας προχώρησε στις απαραίτητες διπλωματικές πρωτοβουλίες προς τις ελληνικές αρχές σχετικά με τις ερευνητικές δραστηριότητες που η ελληνική πλευρά προσπάθησε να πραγματοποιήσει χωρίς άδεια στη δυνητική μας υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο, κατά παράβαση του Πρακτικού της Βέρνης του 1976 και του διεθνούς δικαίου. Η διοίκηση του Ναυτικού και η διοίκηση του Λιμενικού Σώματος ανέλαβαν δράση και δόθηκε απάντηση και στο πεδίο».
Αναλυτές εκτιμούν πως ο κ. Γκιουλέρ αναφέρεται στις NAVTEX της Ελλάδας για ερευνητικές δραστηριότητες με στόχο την πόντιση καλωδίων μεταξύ των νησιών, αλλά και στις έρευνες για την πόντιση καλωδίων στη Μεσόγειο.
Ο Τούρκος υπουργός Αμυνας υποστήριξε πως «η Ελλάδα με τετελεσμένα γεγονότα προσπαθεί να καταχραστεί τις προβληματικές περιοχές στο Αιγαίο».
Ο Γκιουλέρ, αφού δήλωσε πως υπάρχουν κάποιες διαφορές θαλάσσιας δικαιοδοσίας στην Ανατολική Μεσόγειο «λόγω των μαξιμαλιστικών και παράνομων απαιτήσεων της Ελλάδας και της ελληνοκυπριακής διοίκησης της Νότιας Κύπρου» (Κυπριακής Δημοκρατίας), όπως ισχυρίστηκε, πρόσθεσε ότι «δείξαμε την αποφασιστική μας στάση πως είμαστε ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στην Ανατολική Μεσόγειο με τις συμφωνίες θαλάσσιας δικαιοδοσίας που υπογράψαμε με την “ΤΔΒΚ” το 2011 και με τη Λιβύη το 2019 και με την υφαλοκρηπίδα μας που δηλώσαμε στα Ηνωμένα Εθνη στις 18 Μαρτίου του 2020».
Ο Γκιουλέρ αναφέρθηκε και στο επεισόδιο που σημειώθηκε το καλοκαίρι στα ανοιχτά της Κάσου και δήλωσε ότι «επιδεικνύουμε αυτή την αποφασιστική στάση στο πεδίο, αποτρέποντας μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες που κατευθύνονται προς την υφαλοκρηπίδα μας. Πιο πρόσφατα, αυτόν τον Ιούλιο, η ερευνητική δραστηριότητα που ζήτησε το ιταλικό πλοίο “Ievoli Relume” με σκοπό την πόντιση καλωδίων στην υφαλοκρηπίδα μας εξαλείφθηκε από την αποτρεπτική στάση των στοιχείων μας στην περιοχή και στο τέλος, το ιταλικό πλοίο είπε “Ναι, αποδέχομαι τον τομέα ευθύνης σας. Μπορώ να πραγματοποιήσω τις δραστηριότητες. Μου επιτρέπεις;”. Και έτσι συνέχισε τη δραστηριότητά του. Επιπλέον, δείξαμε ότι καμία δραστηριότητα έργου δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς την άδεια της χώρας μας».
Ο Τούρκος υπουργός Αμυνας υποστήριξε πως «η Ελλάδα με τετελεσμένα γεγονότα προσπαθεί να καταχραστεί τις προβληματικές περιοχές στο Αιγαίο». Ο ίδιος υποστήριξε πως η Τουρκία δίνει τις απαντήσεις σε αυτές τις ενέργειες και τονίζει πως οι διαφορές θα πρέπει να επιλύονται μεταξύ των χωρών σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Ο Γκιουλέρ ανέφερε πως «η ανάπτυξη στρατιωτικών στοιχείων από τις ΗΠΑ στην Αλεξανδρούπολη επηρεάζει τις στρατηγικές ισορροπίες στην περιοχή και αφορά άμεσα τις πολιτικές ασφαλείας της Τουρκίας».
Σε δήλωσή του ο Γιασάρ Γκιουλέρ αναφέρεται επίσης και στο Καστελόριζο. Συγκεκριμένα, αναφέρει πως «το Kαστελόριζο, το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στην Τουρκία καθώς απέχει 1.900 μέτρα, είναι ένα από τα 23 νησιά που πρέπει να έχουν αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς, σύμφωνα με διεθνείς συμφωνίες. Ωστόσο, η Ελλάδα συνεχίζει να παραβιάζει το καθεστώς πολλών νησιών, συμπεριλαμβανομένου του Καστελόριζου, σε αντίθεση με τις συμφωνίες που υπέγραψε. Η στάση της Τουρκίας στα νησιά με αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς είναι ξεκάθαρη. Δεν είναι δυνατόν να κάνουμε τα στραβά μάτια στην στρατιωτικοποίηση αυτών των νησιών και στην παραβίαση του καθεστώτος τους. Έχουμε δηλώσει στο παρελθόν ότι η Τουρκία δεν θα απέχει από την άσκηση των δικαιωμάτων που της παρέχονται από διεθνείς συμφωνίες σχετικά με τη παραβίαση του αποστρατιωτικοποιημένου καθεστώτος αυτών των νησιών. Η στάση μας σήμερα δεν είναι διαφορετική».
