Σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση και συγκεκριμένα στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ασκεί ο Σύνδεσμος Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά, με αφορμή το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση.
Σε επιστολή του προς τον Θόδωρο Σκυλακάκη και τον Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη, ο ΣΠΕΦ αναγνωρίζει τον συστηματικό διάλογο, αλλά υπογραμμίζει ότι η πολιτική ηγεσία δεν έχει ακούσει τον κώδωνα του κινδύνου που έχει κατ επανάληψη κρούσει ο κλάδος. Παράλληλα υπεισέρχεται σε βαθύτερα και πιο ουσιώδη θέματα όπως αυτό της υπερ-αδειοδότησης και υπερπαραγωγής ΑΠΕ, με αποτέλεσμα πλέον να απαιτούνται περικοπές παραγωγής, οι οποίες θα διευρυνθούν μέχρι το 2050!
Ειδικότερα, στην επιστολή του ο ΣΠΕΦ αναφέρει ότι η δυνατότητα έγκαιρης υλοποίησης είναι πεπερασμένη και ότι οι προβλέψεις του νομοσχεδίου θα υπερκεραστούν, ενώ κάνει λόγο για άναρχη κατάσταση στον κλάδο των ΑΠΕ, αποτέλεσμα της υπερ-αδειοδότησης από το κράτος, που εφαρμόστηκε από το 2020 και μετά και ειδικότερα με τον ν. 4685. Σε κάθε περίπτωση οι συνέπειες της υπερφίαλης κατάστασης που έχει δημιουργηθεί αφορούν και πάλι τους επενδυτές, που μέσω των αναγκαστικών περικοπών εγχύσεων αυτή την φορά θα διαπιστώσουν στην πράξη τις αβελτηρίες του μέχρι τώρα εθνικού σχεδιασμού στην ηλεκτρική ενέργεια.
Ο ΣΠΕΦ καταγγέλλει ότι το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο δεν περιλαμβάνει εκτίμηση αναγκαστικών περικοπών λόγω υπερπραγωγής, λέγοντας συγκεκριμένα:
“Για να συνδράμουμε ως φορέας τα μέγιστα στην κατά το δυνατόν πληρέστερη πληροφόρηση του επενδυτικού κοινού για το τι επακολουθεί της υπεραδειοδότησης, της υπερανάπτυξης και του «πρωταθλητισμού» στα νέα ετήσια GW, στην παρούσα επιστολή έχουμε συμπεριλάβει εκτίμηση μας για την εξέλιξη των αναγκαστικών περικοπών εγχύσεων έργων ΑΠΕ χωρίς προτεραιότητα Κατανομής (άρθρο 12 Κανονισμού ΕΕ 943/2019 και άρθρο 9, του ν. 3468) έως το 2030. Δυστυχώς από το ΕΣΕΚ παντελώς απουσιάζει τέτοιος δείκτης ενώ πολύ χειρότερα μέσω της ειδικής παραγωγικότητας εκάστης τεχνολογίας ΑΠΕ που προκύπτει με αναγωγή από τα επιμέρους μεγέθη που περιλαμβάνει το υπό διαβούλευση σχέδιο, υπονοούνται περικοπές δήθεν αμελητέες πέριξ του 5%”.
Η δυναμικότητα των ΑΠΕ
Σύμφωνα με τον ΣΠΕΦ στην Ελλάδα σήμερα λειτουργούν περί τα 14 GW ΑΠΕ, πλέον των μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών της ΔΕΗ, ενώ επιπλέον σε διάφορα στάδια αδειοδότησης υφίστανται:
~15 GW έργων ΑΠΕ με Όρους Σύνδεσης, απολύτως ώριμα δηλαδή αδειοδοτικά.
~2.4 GW βιομηχανικών PPAs που άμεσα και κατά προτεραιότητα θα λάβουν Όρους Σύνδεσης.
~45 GW αιτήσεων έργων ΑΠΕ στον ΑΔΜΗΕ που αναμένουν Όρους Σύνδεσης.
>100 GW έργων ΑΠΕ με Βεβαίωση Παραγωγού ΡΑΑΕΥ που προχωρούν την περιβαλλοντική τους αδειοδότηση και εν συνεχεία θα καταλήξουν και αυτά στον ΑΔΜΗΕ για Όρους Σύνδεσης.
Ποικίλα προγράμματα αυτοπαραγωγής-αυτοκατανάλωσης-συμψηφισμού που αποτείνονται και στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, τα περισσότερα χωρίς καν συνολική ποσόστωση σε επίπεδο Χώρας.
Με βάση τα ανωτέρω αλλά και τους ρυθμούς που εξελίσσεται η αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος ειδικότερα των φωτοβολταϊκών στη Χώρα μας περιλαμβανομένης της αυτοπαραγωγής, η εκτίμηση μας για το 2030 διαμορφώνεται ανά τεχνολογία ως εξής:
Σύμφωνα και με την προβλεπόμενη ακαθάριστη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια στο ηπειρωτικό εν προκειμένω σύστημα, η εκτίμηση μας για τις αναμενόμενες σε ετήσια βάση περικοπές ενέργειας ΑΠΕ στα έργα που δεν έχουν προτεραιότητα Κατανομής (μπλε καμπύλη), ως ποσοστό επί της ενέργειας που θα μπορούσαν ετησίως να παράγουν, απεικονίζεται στο κάτωθι διάγραμμα υπερβαίνοντας το 2030 το 25%, υπό συνθήκες μάλιστα πλήρους-τέλειας αποθήκευσης. Στο ίδιο διάγραμμα με την πορτοκαλί καμπύλη απεικονίζουμε κατόπιν αναγωγών, τις απώλειες παραγωγής (περικοπές) που υπονοεί το υπό διαβούλευση ΕΣΕΚ για την ίδια κατηγορία έργων ΑΠΕ.
Επειδή, ωστόσο, δεν δύναται να υπάρξει πλήρης-τέλεια αποθήκευση, οι περικοπές προς το έτος 2030 αναμένονται στην πραγματικότητα ακόμη μεγαλύτερες, αφού:
Διάγραμμα 1
- Διαμορφώνονται συνθήκες συστημικής παραγωγικής υπερδυναμικότητας ως προς την τελική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας σε ετήσια βάση. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να θεραπευτεί από την αποθήκευση ή τα δίκτυα.
- Τα προγράμματα αυτοπαραγωγής επιτείνουν το πρόβλημα της έλλειψης ζήτησης και δημιουργίας υπερπαραγωγής.
- Η αποθήκευση μόνο ετεροχρονίζει (μεταφέρει) την έγχυση της παραγωγής σε άλλες ώρες αλλά δεν αυξάνει την ετήσια κατανάλωση.
- Τα δίκτυα μόνο μεταφέρουν την ενέργεια σε διαφορετική τοποθεσία για κατανάλωση, εφόσον υπάρχει ζήτηση.
Στην πραγματικότητα οι περικοπές θα είναι ακόμη μεγαλύτερες απ’ όσες προδιαγράφει το ετήσιο ισοζύγιο ενέργειας στο παραπάνω διάγραμμα. Τούτο έχει να κάνει με την τήρηση και του ισοζυγίου ισχύος στον πραγματικό χρόνο και που εισάγει μια δεύτερη διάσταση στο πρόβλημα. Η ανισορροπία του ισοζυγίου ισχύος, ωστόσο, μπορεί να αμβλυνθεί με την αποθήκευση. - Οι μηδενικές/αρνητικές χονδρεμπορικές τιμές και οι οικονομικές απώλειες που αυτές συνεπάγονται στα έργα με Συμβάσεις Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης (ΣΕΔΠ) που επίσης δεν έχουν προτεραιότητα Κατανομής, δεν περιλαμβάνονται στα ανωτέρω και στον βαθμό που δεν ταυτοχρονίζονται με περικοπές εγχύσεων προσαυξάνουν την τελική συνολική απώλεια των εν λόγω σταθμών.
Τα φωτοβολταϊκά θα πληγούν περισσότερο με περικοπές από κάθε άλλη τεχνολογία ΑΠΕ λόγω της χρονικά συγκεντρωτικής λειτουργίας τους. - Αναφορικά με τις διεθνείς διασυνδέσεις, οι εξαγωγές οπωσδήποτε δεν είναι διασφαλισμένες δεδομένων των μηδενικών / αρνητικών τιμών στις γειτονικές χώρες της Ε.Ε. που αναπτύσσουν επίσης φωτοβολταϊκά και εν γένει ΑΠΕ με φρενήρεις ρυθμούς.
- Το οικονομικό όφελος από τις εξαγωγές δεν είναι διασφαλισμένο λόγω του συστήματος διαμόρφωσης των χονδρεμπορικών τιμών (marginal pricing, market coupling) σε χαμηλά έως και μηδενικά/αρνητικά επίπεδα για ολοένα και περισσότερες ώρες.
- Οι σχεδιαζόμενες διασυνδέσεις με Β. Αφρική και Μ. Ανατολή θα είναι εισαγωγικού ως επί τω πλείστον χαρακτήρα για τη χώρα μας, όποτε αναμένεται να επιτείνουν την υπερδυναμικότητα.
Εν τέλει ο ΣΠΕΦ ζητά από την πολιτεία να δει κατάματα την τεχνική πραγματικότητα μακριά από πολιτικούς εξωραϊσμούς και να προβεί:
- Στην ανάσχεση του υπερβολικού επενδυτικού ενδιαφέροντος στα φωτοβολταϊκά και εν γένει τις ΑΠΕ, περιλαμβανομένων των προγραμμάτων αυτοπαραγωγής, που είναι ο μόνος τρόπος για τη συγκράτηση των διαμορφούμενων τεχνικών ανισορροπιών.
- Στην αναστολή της υποδοχής νέων αιτήσεων και της έκδοσης Όρων Σύνδεσης έργων ΑΠΕ και ιδίως φωτοβολταϊκών από τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ.
