Κρίση εμπιστοσύνης διέρχονται ξαφνικά -και ενόψει της συνάντησης Μητοστάκη – Ερντογάν, οι σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, με τη θρυαλλίδα να έρχεται από την ανακοίνωση της Αθήνας για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων.
Ζήτημα ελληνικότητας σχηματισμών νησίδων και βραχονησίδων στο Αιγαίο θέτει η Τουρκία, ενόψει της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν, απαντώντας στην ανακοίνωση της Αθήνας για τη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων.
Αν και η ελληνική πλευρά επιχειρεί να λάβει θέση αμυνόμενου, η ανακοίνωση δημιουργίας θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο, λίγο την τη συνάντηση σε επίπεδο ηγετών, αποτελεί ένδειξη είτε προβληματικής κυβερνητικής λειτουργίας, είτε επιθετικής προσπάθειας δημιουργίας τετελεσμένων.
Επισήμως, η Αθήνα απαντά με την πάγια πολιτική και την επίκληση του διεθνούς δικαίου, ενώ παρασκηνιακά κάνει λόγο για προσπάθεια της Τουρκίας να παραβιάσει ανοιχτές θύρες και να αλλάξει επιθετικά την ατζέντα των επαφών Μητσοτάκη – Ερντογάν.
Τόσο ο Ταγίπ Ερντογάν όσο και ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκονται σε αδύναμη πολιτικά θέση, με τη διαφορά ότι ο Τούρκος πρόεδρος βρίσκεται εκ των πραγμάτων σε αποδρομή, ενώ ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν δείχνει να έχει αποδεχθεί την προοπτική να μην κυβερνήσει ξανά. Η διαφορά φάσης δημιουργεί συνθήκες πολιτικού αρμπιτράζ, καθώς ο Ερντογάν έχει κάθε λόγο να πιέσει για λύσεις και να αναλάβει ρίσκα στα εθνικά θέματα, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που απειλείται διαρκώς από την ακροδεξιά, βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.
Σε αυτό το πολιτικό σκηνικό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορεί να φανεί συγκαταβατικός και αδύναμος, ιδιαίτερα όταν η Ελλάδα βρίσκεται εν μέσω εκτέλεσης του μεγαλύτερου εξοπλιστικού προγράμματος των 30 τελευταίων ετών.
Η εμπλοκή με την επίσκεψη στις ΗΠΑ αποτελεί επίσης ζήτημα το οποία επιδέχεται πολλών ερμηνειών. Το πιθανότερο σενάριο είναι η απώλεια προσβάσεων στον Λευκό Οίκο, ιδιαίτερα μετά τη δίωξη Μενέντεζ και την αποχώρηση Πελόσι από την ηγεσία των Δημοκρατικών. Την ίδια περίοδο τόσο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ όσο και ο διευθυντής της CΙΑ έχουν εμπλακεί σε μπαράζ επαφών με την Τουρκία, η οποία -μεταξύ άλλων- κεφαλαιοποίησε τα χαρτιά της παροχής υπσοτήριξης στην Ουκρανία με drones, την έγκριση για την εισδοχή της Σουηδίας στο NATO, όπως και τη συμφωνία για τον ασφαλή διάδρομο για τα σιτηρά από τη Μαύρη Θάλασσα.
Η ανάδειξη ενός τέτοιου ζητήματος σε αυτή τη φάση δημιουργεί κίνδυνο για τον εκτροχιασμό της συνάντησης των δύο ηγετών, καθώς η κρίση εμπιστοσύνης κάνει αμφότερους να βλέπουν προθέσεις πίσω από κάθε κίνηση και να σηκώνουν άμυνες, στο φόβο πολιτικής δημιουργίας τετελεσμένων.
Το ζήτημα
Με ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας θέτει ζήτημα αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας των νησιών του Αιγαίου, με αφορμή τις εξαγγελίες της Αθήνας για δημιουργία θαλάσσιων πάρκων.
Το ζήτημα είναι δύσκολο να προσεγγιστεί, καθώς η Άγκυρα φαίνεται ότι ένιωσε ότι η Αθήνα επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα, ενόψει της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Άγκυρα, με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών να δίνει εντολή αντίκρουσης, θέτοντας παράλληλα το ζήτημα στην ατζέντα των διμερών επαφών.
Η απάντηση του ελληνικού ΥΠΕΞ
«Η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών πολιτικοποιεί ένα αμιγώς περιβαλλοντικό ζήτημα. Η οικουμενική πρόκληση της προστασίας του περιβάλλοντος θα έπρεπε να ευαισθητοποιεί τις κυβερνήσεις και όχι να χρησιμοποιείται για τη δημιουργία εντυπώσεων», σημειώνει στην ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, προσθέτοντας πως «η ελληνική κυβέρνηση θα συνεχίσει να υποστηρίζει απαρέγκλιτα την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας στο πλαίσιο εξωτερικής πολιτικής αρχών».
«Με έρεισμα στο διεθνές δίκαιο και, ιδίως, στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, της οποίας η Ελλάδα αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος. Η πρακτική της συναλλακτικής διπλωματίας και της χρήσης υβριδικών μέσων για γεωπολιτικά οφέλη δεν προσιδιάζουν στην ελληνική εξωτερική πολιτική», καταλήγει η ανακοίνωση.
Τί λέει η Αγκυρα
Υπενθυμίζεται πως, προηγουμένως, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έκανε λόγο σε ανακοίνωσή του για «καθεστώς ορισμένων νησιών, νησίδων και βραχονησίδων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες».
«Δεν θα δεχθούμε τετελεσμένα που μπορεί να δημιουργήσει η Ελλάδα σε γεωγραφικούς σχηματισμούς των οποίων το καθεστώς αμφισβητείται», συνεχίζει η ανακοίνωση, ενώ απευθύνει προειδοποιήσεις και προς την Ε.Ε.:
«Θα θέλαμε να προειδοποιήσουμε τους τρίτους, συμπεριλαμβανομένης της Ε.Ε., να μη γίνουν εργαλείο για τις πολιτικές κινήσεις της Ελλάδας σχετικά με τα περιβαλλοντικά της προγράμματα».
