Για να διασφαλιστεί η ασφαλέστερη και καθαρότερη ναυτιλία στην ΕΕ, η Προεδρία του Συμβουλίου και οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία για μια αναθεωρημένη οδηγία για τη ρύπανση από πλοία, ως μέρος της νομοθετικής δέσμης για την «ασφάλεια στη θάλασσα».
«Οι θάλασσες και οι ωκεανοί είναι το κοινό μας καλό. Αυτοί οι νέοι κανόνες θα θέσουν την ΕΕ στην πρώτη γραμμή όσον αφορά την καθαρή ναυτιλία. Βρήκαμε έναν συμβιβασμό που θα εξασφαλίσει καθαρότερες θάλασσες στην Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα θα παρέχει ίσους όρους ανταγωνισμού για μια δυναμική ναυτιλιακή βιομηχανία».
Δήλωσε ο Paul Van Tigchelt, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του Βελγίου και υπουργός Δικαιοσύνης και Βόρειας Θάλασσας
Η αναθεωρημένη οδηγία ενσωματώνει διεθνή πρότυπα στο δίκαιο της ΕΕ, διασφαλίζοντας ότι οι υπεύθυνοι για παράνομες απορρίψεις ρυπογόνων ουσιών υπόκεινται σε αποτρεπτικές, αποτελεσματικές και αναλογικές κυρώσεις για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα και την καλύτερη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τη ρύπανση από πλοία.
Συνολικά, θα εξοπλίσει την ΕΕ με σύγχρονα εργαλεία για την υποστήριξη της καθαρής ναυτιλίας ευθυγραμμίζοντας τους κανόνες της ΕΕ με τα διεθνή πρότυπα και διασφαλίζοντας ίσους όρους ανταγωνισμού για τον ναυτιλιακό τομέα, βελτιώνοντας παράλληλα την εφαρμογή και την επιβολή μέσω ενός ενισχυμένου πλαισίου συνεργασίας μεταξύ ευρωπαϊκών και εθνικών αρχών.
Κύριοι στόχοι της αναθεωρημένης οδηγίας
Η αναθεωρημένη νομοθεσία στοχεύει κυρίως:
- να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής της ισχύουσας οδηγίας ώστε να καλύπτει παράνομες απορρίψεις επιβλαβών ουσιών σε συσκευασμένη μορφή, λυμάτων, σκουπιδιών και απορριπτόμενων υδάτων και υπολειμμάτων
- τη θέσπιση ενισχυμένου νομικού πλαισίου για τις κυρώσεις και την αποτελεσματική εφαρμογή τους,
δίνοντας τη δυνατότητα στις εθνικές αρχές να διασφαλίζουν την αποτρεπτική και συνεπή επιβολή κυρώσεων σε περιστατικά ρύπανσης από πλοία σε όλες τις ευρωπαϊκές θάλασσες - να διαχωρίσει το καθεστώς διοικητικών κυρώσεων από το καθεστώς ποινικών κυρώσεων που κατοχυρώνεται στο νέο σχέδιο οδηγίας για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα.
Βασικά στοιχεία της νέας νομοθεσίας
Η γενική ώθηση της πρότασης της Επιτροπής διατηρήθηκε από τους συννομοθέτες. Ωστόσο, η προσωρινή συμφωνία εισάγει αρκετές αλλαγές για να διασφαλίσει τη σαφήνεια και τη συνοχή με τους διεθνείς κανόνες και διαδικασίες, ιδίως με αυτούς της διεθνούς σύμβασης για την πρόληψη της ρύπανσης από τα πλοία (MARPOL), προς το συμφέρον της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά νομικά συστήματα στα κράτη μέλη, η προσωρινή συμφωνία αναφέρει επίσης σαφέστερα ότι η εν λόγω νομοθεσία αφορά μόνο διοικητικές κυρώσεις, χαράσσοντας έτσι μια σαφή διαχωριστική γραμμή μεταξύ του πεδίου εφαρμογής αυτής της οδηγίας και του νέου σχεδίου νομοθεσίας για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα.
Τέλος, εισήχθη επαρκής ευελιξία όσον αφορά τις υποχρεώσεις των κρατών μελών να επαληθεύουν και να αναφέρουν περιστατικά ρύπανσης, για να αποφευχθεί η επιβολή υπερβολικού διοικητικού φόρτου και σε αναγνώριση των διαφορετικών καταστάσεων των κρατών μελών όσον αφορά τη γεωγραφική θέση, τους πόρους και τις δυνατότητες.
Επόμενα βήματα
Η σημερινή προσωρινή συμφωνία πρέπει να εγκριθεί και από τους δύο συννομοθέτες πριν από την επίσημη έγκριση της νομοθετικής πράξης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 30 μήνες μετά την έναρξη ισχύος της αναθεωρημένης οδηγίας για να μεταφέρουν τις διατάξεις της στην εθνική τους νομοθεσία.
Γενικές πληροφορίες
Η πρόταση αποτελεί μέρος της δέσμης για την ασφάλεια στη θάλασσα που υποβλήθηκε από την Επιτροπή την 1η Ιουνίου 2023. Οι πέντε νομοθετικές προτάσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για τη διερεύνηση θαλάσσιων ατυχημάτων, τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του κράτους σημαίας, τον έλεγχο του κράτους λιμένα και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ναυτικής Ασφάλειας (EMSA), στόχος του εκσυγχρονισμού των κανόνων της ΕΕ για την ασφάλεια στη θάλασσα και τη μείωση της ρύπανσης των υδάτων από τα πλοία. Καθώς το 75% του εξωτερικού εμπορίου της ΕΕ διακινείται μέσω θαλάσσης, οι θαλάσσιες μεταφορές δεν αποτελούν μόνο την αρτηρία μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, αλλά και σωσίβιο για τα νησιά της ΕΕ και τις περιφερειακές και απομακρυσμένες θαλάσσιες περιοχές. Αν και η θαλάσσια ασφάλεια στα ύδατα της ΕΕ είναι επί του παρόντος πολύ υψηλή.
Με λίγους θανάτους και χωρίς πρόσφατες μεγάλες πετρελαιοκηλίδες, εξακολουθούν να αναφέρονται περισσότερα από 2.000 θαλάσσια ατυχήματα και περιστατικά κάθε χρόνο. Η έγκριση και η εφαρμογή της νομοθετικής δέσμης για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας θα είναι ένα συγκεκριμένο παραδοτέο της δέσμευσης της ΕΕ για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα. O Marian-Jean Marinescu (EPP/RO) είναι ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για αυτόν τον φάκελο, ενώ η Επίτροπος αρμόδια για τις μεταφορές, Adina Vălean, εκπροσωπήθηκε στις διοργανικές συνομιλίες από τη Διευθύντρια a.i. στο DG MOVE, Φωτεινή Ιωαννίδου.
