Αλγεινές εντυπώσεις και αντιδράσεις στα social media -κυρίως- αλλά και σε διπλωματικούς και σρτατιωτικούς κύκλους, έχει προκαλέσει η συνέντευξη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, καθώς επιχειρεί να επαναφέρει ζήτημα γκρίζων ζωνών και αμφισβητούμενων νησιών στο Αιγαίο. Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα παραμένει ελλιπής αν δεν ξεδιπλωθεί η τουρκική απαίτηση και εκδηλωθούν πολιτικές αντιδράσεις πρώιμα -υπό την πίεση του προεκλογικού σκηνικού στην Ελλάδα-.
Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε συνέντεθυξη που παραχώρησε στο κανάλι A Haber έθεσε ως βάση την εγκατάληψη των παραβιάσεων στο Αιγαίο και τάχθηκε υπέρ της εκμετάλλευσης του καλού κλίματος για την επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων. Μέχρι εδώ, οόμως, εκφράζει την πάγια τουρκική θέση για πολλαπλά ζητήματα.
Στην Ελλάδα, βέβαια, η επαναπροσέγγιση ερμηνεύεται από πολλούς ως η απριόρι εγκατάλειψη από την Άγκυρα των δικών της θέσεων και η προσχώρηση στις ελληνικές. Ωστόσο, η διπλωματία δεν λειτουργεί έτσι. Το κεντρικό ζήτημα είναι η ατζέντα, ο τρόπος συζήτησης και η αναγνώριση των αδιεξόδων ως, τμηματικά και όχι συνολικά.
Ειδικότερα, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου τόνισε ότι “αυτή η προσέγγιση (με την Ελλάδα) είναι καλή, αλλά δεν πρέπει να περιμένουμε έναν άλλο σεισμό ή μια καταστροφή για να λύσουμε τα προβλήματα. Βέβαια, για να είναι μόνιμη αυτή η θετική ατμόσφαιρα, είναι απαραίτητο να γίνουν βήματα για την επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων, τα οποία δεν έχουν λυθεί εδώ και χρόνια. Είναι απαραίτητο να εγκαταλείψουμε τις εντάσεις ειδικά στο Αιγαίο και να εγκαταλείψουμε τις παραβιάσεις.
Επιπλέον, πρέπει να δώσουμε έμφαση στη συνεργασία στην ανατολική Μεσόγειο, δεν εποφθαλμιούμε τα δικαιώματα κανενός, αλλά λέμε ότι πάντα θα προστατεύουμε τα δικαιώματά μας και τα δικαιώματα του τουρκικού λαού της Βόρειας Κύπρου και της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου, αλλά στην ανατολική Μεσόγειο, υπάρχει μόνο η Ελλάδα. Εγώ λέω ότι στην Κύπρο υπάρχουν και οι δύο πλευρές, το Ισραήλ, υπάρχει η Αίγυπτος, υπάρχει ο Λίβανος, υπάρχει η Συρία, αύριο, όταν διαμορφωθούν οι συνθήκες, η Λιβύη, υπάρχει επίσης η Παλαιστίνη. Πρέπει να πάμε σε συνεργασία”.
Για τα νησιά
Και συνέχισε: “Όσον αφορά στα νησιά του Αιγαίου, υπάρχουν νησιά με αδιευκρίνιστο καθεστώς, υπάρχουν οι παραβιάσεις που ανέφερα προηγουμένως, υπάρχει το θέμα του εναέριου χώρου, υπάρχουν κάποιες συζητήσεις για αύξηση των χωρικών υδάτων από τα 6 μίλια στα 12 μίλια κατά καιρούς, όλα αυτά είναι θέματα διαφωνίας, θέματα που δεν έχουν λυθεί εδώ και χρόνια.
Αν και η διατύπωση “νησιά με αδιευκρίνιστο καθεστώς” ξενίζει πολλούς στην Ελλάδα, διπλωματικά, ο όρος δεν είναι οξύς αλλά ηπιότερος και δεν συνιστά de facto αμφισβήτηση, αλλά προσπάθεια διαλλακτικής προσέγγισης. Στην πραγματικότητα, ο Τσαβούσογλου τοποθετείται με δημιουργική ασάφεια. Η φράση του θα μπορούσε να αφορά στην αποστρατιωτικοποίηση νησιών ή στο καθεστώς που προσπαθεί να δημιουργήσει το τουρκολυβικό Μνημόνιο, Στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων θα μπορούσαν να τεθούν όλα τα ζητήματα, αυτό δεν σημαίνει ότι θα επιλυθούν όλα.
Η νέα δυναμική που δημιουργείται, δείχνει ότι Αθήνα και Άγκυρα είναι έτοιμες να εμπλακούν σε παραγωγικό διάλογο για επιμέρους ζητήματα, αφήνοντας τα μείζονα και πολιτικά σε τροχιά και επιλέγοντας να προσεγγίσουν τα λειτουργικά και λιγότερο ευαίσθητα.
Διαπραγματεύσεις
Συνεχίζοντας, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αναφέρει, ότι τώρα εν μέσω αυτής της θετικής ατμόσφαιρας, πρέπει να τα διαπραγματευτούμε και πρέπει να αποφασίσουμε πώς θα τα λύσουμε. Κατά τη γνώμη μου, πρέπει να τα λύσουμε όλα ως πακέτο, γιατί αν λύσουμε το ένα και δεν λύσουμε το άλλο, η ένταση θα συνεχιστεί. Ξέρετε αυτά είναι αλληλένδετα προβλήματα. Οπότε μπορεί να μην αρκεί να λύσουμε ένα από αυτά ή δεν μπορούμε να πάρουμε πολιτικά ρίσκα σε αυτά τα θέματα, εννοώ.
Στο παρελθόν, η Τουρκία ήταν για την ελληνική πλευρά ένα ευαίσθητο θέμα, γιατί η πίεση στην ελληνική πλευρά είναι μεγαλύτερη. Φυσικά, αν θα πάμε στο διεθνές δικαστήριο…, αλλά για να πάμε στο διεθνές δικαστήριο… Αν κάτι τέτοιο πρόκειται να συμβεί, δηλαδή αν πρόκειται να υπάρξει κάτι τέτοιο ή αν πρόκειται να υπάρξει μια άλλη εναλλακτική λύση, δεν χρειάζεται να διαπραγματευτούμε άλλες εναλλακτικές λύσεις, όπως η σύγκρουση κλπ.”.
“Τελικά, για να είναι μόνιμη αυτή η θετική ατμόσφαιρα, θα πρέπει να γίνουν βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, πρώτα στις συνομιλίες που λέμε διερευνητικές και μετά στις συνομιλίες που λέμε διαβουλεύσεις. Δυστυχώς, στο παρελθόν, στην περίοδο πριν από εμάς, υπήρχαν αμοιβαίες προτάσεις, υπήρχαν διαπραγματεύσεις, αλλά δεν υπήρχαν συγκεκριμένα βήματα…
Να διαφυλαχθεί το κλίμα
Μπορεί, Θεός φυλάξοι, να συμβεί ένα ατύχημα. Αυτή η θετική ατμόσφαιρα μπορεί να εξαφανιστεί σε λίγο. Για να μην εξαφανιστεί, χρειάζεται αμοιβαία γενναιότητα από τις δύο χώρες. Φαίνεται επίσης ότι μπορεί να υπάρξει ένας συμβιβασμός, αλλά δυστυχώς το περασμένο καλοκαίρι και σε κάποιες περιόδους, ειδικά στις γιορτές κλπ. η Ελλάδα τις παραβίασε λίγο. Σε αυτό το τεταμένο περιβάλλον, υπήρξαν συναντήσεις μεταξύ στρατιωτικών, κάποιες από αυτές ακυρώθηκαν, οι συμφωνίες πρέπει να συνεχιστούν, είναι έτοιμη η τουρκική πλευρά, δηλαδή να μην πραγματοποιήσει την άσκηση. Άρα η συνέχιση αυτής της πρακτικής δεν βλάπτει κανέναν, αντίθετα θα συμβάλει στη συνέχιση αυτού του θετικού κλίματος.
Φταίνε οι ΗΠΑ
“Βλέπουμε ότι οι ΗΠΑ έχουν διαταράξει τις ισορροπίες στην Ελλάδα και στον ελληνοκυπριακό τομέα. Η Ελλάδα παραβίασε το καθεστώς της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών. Τα τεθωρακισμένα οχήματα από τις ΗΠΑ πήγαν σε αυτά τα νησιά. Αν οι ΗΠΑ θέλουν να είναι ένας καθαρός μεσολαβητής, θα πρέπει να είναι πιο αντικειμενικοί»”.
Εμπόδια για τα F-16 στο Κογκρέσο
«Είδαμε ότι η κυβέρνηση έχει καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για το θέμα των F-16. Υπήρχαν κάποιοι αντιρρησίες στο Κογκρέσο και πρέπει να πειστούν. Εάν η αμερικανική κυβέρνηση παραμείνει σταθερή, μπορεί να τους υπερκεράσει. Βλέπουμε ότι η κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου του πρέσβη στην Άγκυρα, έχει εργαστεί σκληρά όσον αφορά το Κογκρέσο τελευταία. Δεν είναι ότι περιμένουμε τα F-16, λόγω εκλογών. Τα F-16 δεν είναι ζήτημα ενός κόμματος, πρόκειται για ένα ζήτημα που αφορά μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ, στην οποία πρέπει να παραδοθούν. Από την αρχή λέγαμε ότι δεν είναι δυνατόν να τα πάρουμε με όρους. Η αμερικανική κυβέρνηση πρέπει να παρέμβει πιο αποτελεσματικά στο Κογκρέσο», συνέστησε ο Τσαβούσογλου.
