Να υπερβεί το αδιέξοδο που δημιουργείται στο Κογκρέσο για τις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία επιχειρεί ο Λευκός Οίκος, επικυρώνοντας με τον πλέον εμφαντικό τρόπο την εκτράχυνση του εξοπλιστικού ανταγωνισμού με την Ελλάδα, καθώς προτείνει ταυτόχρονη έγκριση της πώλησης F-35 στην Ελλάδα και F-16 στην Τουρκία.
Πρόταση για ταυτόχρονη έγκριση της πώλησης F-35 στην Ελλάδα και F-16 στην Τουρκία κατέθεσε ο Λευκός Οίκος στο Κογκρέσο, ανοίγοντας την πόρτα σε μια σειρά από νέα προβλήματα, ξεκινώντας από την όξυνση του ανταγωνισμού στα εξοπλιστικά και καταλήγοντας στην επιβάρυνση του κλίματος έντασης στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, καθώς θα ξεκινήσει η αντιπαράθεση για τους χρόνους παράδοσης και οι υπολογισμοί για το παράθυρο πρόσκαιρης ανατροπής της ισορροπίας δυνάμεων, που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε στρατιωτικοποίηση της έντασης.
Τέτοιες κινήσεις ανεβάζουν der facto το γεωπολιτικό θερμόμετρο και δημιουργούν συνθήκες παγίδας του Χομπς, γεγονός που σε ένα εξαιρετικά εύθραυστο περιβάλλον θα μπορούσε να έχει απρόβλεπτες συνέπειες.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν ετοιμάζεται να ζητήσει την έγκριση του Κογκρέσου για πώληση νέων μαχητικών F-16 στην Τουρκία, συμφωνία ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μαζί με μια ξεχωριστή πώληση πολεμικών αεροσκαφών επόμενης γενιάς F-35 στην Ελλάδα, σε μια από τις μεγαλύτερες ξένες πωλήσεις όπλων τα τελευταία χρόνια. Την πληροφορία μεταδίδει η WSJ επικαλούμενη aμερικανούς αξιωματούχους.
Γεωπολιτικό μπιλιάρδο
Για την έγκριση του Κογκρέσου είναι απαραίτητη η υπογραφή της Τουρκίας για ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στον Οργανισμό Βορειοατλαντικής Συνθήκης, δήλωσαν οι αξιωματούχοι. Η Τουρκία έχει μπλοκάρει τις αιτήσεις των δύο χωρών λόγω αντιρρήσεων για τους δεσμούς τους με κουρδικές αυτονομιστικές ομάδες. Υπενθυμίζεται ότι και οι δύο χώρες τερμάτισαν δεκαετίες ουδετερότητας αποφασίζοντας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ πέρυσι ως αντίδραση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η πώληση στην Τουρκία, την οποία η αμερικανική κυβέρνηση εξετάζει εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο, είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη. Περιλαμβάνει 40 νέα αεροσκάφη και κιτ για τον εκσυγχρονισμό 79 από τον υπάρχοντα στόλο F-16, σύμφωνα με αξιωματούχους που γνωρίζουν τις προτάσεις.
Η κοινοποίηση της συμφωνίας στο Κογκρέσο θα συμπέσει κατά προσέγγιση με την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Ουάσιγκτον την επόμενη εβδομάδα. Η πώληση στην Τουρκία περιλαμβάνει επίσης περισσότερους από 900 πυραύλους αέρος-αέρος και 800 βόμβες, είπε ένας από τους αξιωματούχους.
Πώληση F-35 στην Ελλάδα
Η χωριστή πώληση στην Ελλάδα, την οποία ζήτησε η ελληνική κυβέρνηση τον Ιούνιο του 2022, περιλαμβάνει τουλάχιστον 30 νέα F-35. Το F-35 Joint Strike Fighter είναι το πιο προηγμένο μαχητικό των ΗΠΑ, σημειώνει η εφημερίδα. Ενώ οι αξιωματούχοι θεώρησαν ότι είναι τυχαίο ότι τα δυο προγράμματα ανακοινώνονται ταυτόχρονα, θα μπορούσε εκτιμηθεί ότι αυτό γίνεται για να σταματήσουν οι διαμαρτυρίες της Αθήνας για την πώληση των F-16 σημειώνει η αμερικανική εφημερίδα.
Ένας εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνήθηκε να σχολιάσει πιθανές μεταφορές όπλων ως θέμα πολιτικής «έως ότου και εάν» κοινοποιηθούν επίσημα στο Κογκρέσο. Το Κογκρέσο δεν μπλόκαρε ποτέ με επιτυχία μια πώληση όπλων που ζήτησε ο Λευκός Οίκος, σημειώνει η WSJ.
Η προτεινόμενη συμφωνία με την Τουρκία έρχεται σε μια στιγμή έντασης στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, με την Ουάσιγκτον να προσπαθεί επίσης να πείσει τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να κάνει περισσότερα για να επιβάλει τις κυρώσεις στη Ρωσία και να εγκρίνει την είσοδο της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Η πρόταση ίσως σημάνει πιθανή αναμέτρηση με ορισμένους πολιτικούς του Κογκρέσου που έχουν ορκιστεί ότι θα αντιταχθούν στις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία. Ο γερουσιαστής Μπ. Μενέντεζ, Δημοκρατικός από το Νιου Τζέρσεϊ, ο οποίος είναι πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, έχει πει ότι δεν θα ενέκρινε καμία πώληση F-16 στην Τουρκία, επικαλούμενος ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αποφάσεις εν μέσω προεκλογικής περιόδου
Σύμφωνα με τους νόμους των ΗΠΑ για τις εξαγωγές όπλων, το Κογκρέσο θα έχει 30 ημέρες για να επανεξετάσει τη συμφωνία. Εάν το Κογκρέσο θέλει να μπλοκάρει τη συμφωνία, πρέπει να εγκρίνει ένα κοινό ψήφισμα αποδοκιμασίας. Το Κογκρέσο μπορεί επίσης να εγκρίνει νομοθεσία για τον αποκλεισμό ή την τροποποίηση μιας πώλησης ανά πάσα στιγμή μέχρι την παράδοση.
Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι ενθαρρύνουν τον Ερντογάν να εγκαταλείψει την αντίθεσή του στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ένας αξιωματούχος χαρακτήρισε τα F-16 ως το «δέλεαρ» για να συμφωνήσει η Τουρκία.
Όπως είπαν, έτσι θα μπορούσε να καμφθεί η αντίθεση ορισμένων μελών του Κογκρέσου για την πώληση. Αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επί μήνες έχουν υποστηρίξει ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ είναι επιτακτική για τη συλλογική ασφάλεια. Ωστόσο, οι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι, ενώ το πακέτο για την Ελλάδα αναμένεται να περάσει από το Κογκρέσο, τα F-16 μπορεί να καθυστερήσουν λόγω της απροθυμίας ορισμένων μελών να ενθαρρύνουν την Άγκυρα με πρόσθετη δύναμη πυρός.
Ο Ερντογάν απείλησε αρχικά ότι θα ασκήσει βέτο για την είσοδο των δύο χωρών του Βορρά, λόγω δεσμών τους με ομάδες Κούρδων μαχητών στο Ιράκ και τη Συρία.
Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ λένε ότι η Φινλανδία και η Σουηδία έχουν αντιμετωπίσει τις ανησυχίες της Τουρκίας, βάσει της συμφωνίας που υπογράφηκε πέρυσι και καλούσε τις δύο χώρες να αξιολογήσουν τα τουρκικά αιτήματα έκδοσης και να άρουν τους περιορισμούς στις πωλήσεις όπλων στην Άγκυρα.
