Πολλών ερμηνειών επιδέχεται η δήλωση πρόθεσης του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προς τον Τζο Μπάιντεν για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών F-35, καθώς αν και πρόκειται για project που έχει τεθεί σε τροχιά ωρίμανσης από την προηγούμενη κυβέρνηση, εν τούτοις τοποθετείται στο απώτερο μέλλον χρονικά και εκδηλώθηκε στο πλαίσιο επίσκεψης, όχι εντός του στρατηγικού διαλόγου και ενώ η εστίαση ήταν στις εκδηλώσεις μνήμης για την Ελληνική Επανάσταση.
Την έναρξη διαδικασίας για την απόκτηση από την Ελλάδα 24 αεροσκαφών 5ης γενιάς F-35 ανακοίνωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στο πλαίσιο της επίσκεψής του στον Λευκό Οίκο, για τον εαορτασμό των 201 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.
Κυβερνητικές πηγές επιβεβαίωσαν, εξάλλου, πως στο πλαίσιο της διμερούς αμυντικής συνεργασίας είναι ειλημμένη η απόφαση της Αθήνας ότι το μαχητικό αεροσκάφος 5ης γενιάς, που θα επανδρώσει την Πολεμική Αεροπορία θα είναι το αμερικανικό F – 35. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την επιθυμία να ενταχθεί η χώρα μας στο συγκεκριμένο πρόγραμμα ξεκαθαρίζοντας πως η Ελλάδα ενδιαφέρεται να αγοράσει μία μοίρα F – 35 πριν από το τέλος της τρέχουσας 10ετίας, και συγκεκριμένα μετά το 2028, όταν και όπως ειπώθηκε με έμφαση θα υπάρχει ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος για μία τέτοια κίνηση.
Πρέπει να σημειωθεί ο σχεδιασμός είχε ξεκινήσει από την προηγούμενη κυβέρνηση, με τον τότε υπουργό ΓΕΕΘΑ Αποστολάκη να εκδηλώνει το ενδιαφέρον της χώρας με δηλώσεις του και στο μεταξύ αυτό επαναδιατυπώθηκε αρκετές φορές από πολιτικούς και στρατιωτικούς παράγοντες. Μάλιστα, το ενδιαφέρον της Ελλάδας έχει ποσοτικοποιηθεί από το 2020.
Ωστόσο, η Ελληνική κυβέρνηση στο μεταξύ αγόρασε μια μοίρα γαλλικών αεροσκαφών Rafale 4,5 γενιάς και συμφώνησε στην αναβάθμιση των ελληνικών F-16 σε δύο δόσεις από block 52+ Adv σε Viper και από block 50 σε block 52+ adv με χρήση των απαρτιών που θα αφαιρεθούν από αυτά που αναβαθμίζονται στην τελευταία έκδοση.
Ο σχεδιασμός της Πολεμικής Αεροπορίας
Σύμφωνα με τον υφιστάμενο σχεδιασμό της πολεμικής αεροπορίας, δεν θα αναβαθμίζονταν τα F-16 block 30/32, ενώ επιστρέφονται στη γαλλική πολεμική αεροπορία τα παλαιότερα Mirage 2000 BGM και σε τροχιά αφυπηρέτησης βρίσκοντια και τα τελευταία F-4.
Η αγορά των Rafale και η αναβάθμιση των F-16 σε συνδυασμό με την προγραμματισμένη απόσυρση άλλων τύπων στόχευε στη μείωση της πολυτυπίας που θα είχε ως αποτέλσμα τη μείωση του κόστους συντήρησης, την αύξηση των διαθεσιμοτήτων και τη βέλτιστη εκπαίδευση και εκμετάλλευση ανθρωπίνων πόρων, μέσω της ενίσχυσης της διαλειτουργικότητας των σχηματισμών.
Στο pipeline της Lockheed Martin
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές που επικαλείται το ΑΠΕ, προ ολίγων ημερών η εταιρεία παραγωγός των F – 35, Lockheed Martin ενημέρωσε και εγγράφως για το ενδιαφέρον της να ενταχθεί η Ελλάδα στο συγκεκριμένο πρόγραμμα και η θετική ανταπόκριση της Αθήνας θα διαβιβαστεί εντός των επομένων ημερών.
«Εάν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε σε όλες τις παραμέτρους τα συγκεκριμένα αεροσκάφη θα αποκτηθούν μετά το 2028, ενώ θα αναζητηθεί και ο καλύτερος τρόπος χρηματοδότησης μίας τέτοιας μακρόχρονης επένδυσης για την Ελλάδα του 2030» σημειώνουν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές και αποκαλύπτουν το ενδιαφέρον της Lockheed Martin να επενδύσει προσεχώς στη ΕΑΒ με την απαραίτητη διευκρίνιση πως δεν γίνεται λόγος για το πλειοψηφικό πακέτο έτσι ώστε το ελληνικό κράτος να διατηρήσει τον δημόσιο έλεγχο της ΕΑΒ.
Με τον τρόπο αυτό, η αμερικανική εταιρία επιτυγχάνει να αυξήσει το ανεκτέλεστό της και η αμερικανική κυβέρνηση να περιορίσει το κόστος συντήρησης και διατήρησης εν ενεργεία των F-35.
Auditor’s note
Αν και επιχειρησιακά η απόκτηση τωβ F-35 από την Ελλάδα έχει προκαλέσει συζητήσεις για την αναγκαιότητα και τη δυνατότητα ενσωμάτωσης, οι έως τώρα συζητήσεις για την αγορά τους βασίζονται περισσότερο στη θεώρησης της στρατηγικής υποστήριξης και αποτροπής της απόκτησής τους από την Τουρκία.Όπερ σημαίνει ότι η Ελλάδα επιστρέφει στο δόγμα χρήσης των εξοπλιστικών προγραμμάτων για την ενίσχυση των γεωπολιτικών ισορροπιών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μάλιστα η Αθήνα επιχειρεί να συμβάλλει ενεργά στην κάλυψη του κενού που αφήνει στη γραμμή παραγωγής της Lockheed Martin η εξαίρεση της Τουρκίας λόγω της αγοράς των ρωσικών S-400.
Το ζήτημα που εγείρεται πλέον είναι η πολυτυπία, το υψηλό κόστος πτήσης και συντήρησης δικινητήριων αεροσκαφών όπως τα Rafale και τα F-35 καθώς και η διαχείριση ανθρωπίνων πόρων και εγκαστάσεων που απαιτείται για την υποστήριξη νέων τύπων αεροσκαφών.
Πολιτικά, η εκδήλωση ενδιαφέροντος για την απόκτηση F-35 αλλά με χρονικό ορίζοντα μετά το 2028 παραπέμπτει το θέμα σε επόμενη κυβέρνηση και το αναγάγει αυτομάτως σε ζήτημα εκλογικού ανταγωνισμού. Με τέτοιες κινήσεις δημιουργείται χώρος για τη δράση και πιθανώς την παρέμβαση εξωθεσμικών και πολλές φορές εξωχώριων παραγόντων σε ζητήματα διαμόρφωσης κοινής γνώμης και κατ επέκταση εκλογικού αποτελέσματος.
Με δεδομένο μάλιστα ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν εντός των επομένων 8-12 μηνών, η εκδήλωση του αιτήματος με επίσημο τρόπο τώρα, όταν αυτό αφορά πολύ μεταγενέστερη περίοδο, χωρίς να έχει προηγηθεί κοινοβουλευτική διαβούλευση, δεσμεύει την επόμενη κυβέρνηση απριόρι.
