Εντείνονται οι πιέσεις στην Κομισιόν και στο διευθυντήριο της ΕΕ για την συμπερίληψη της πυρηνικής ενέργειας στη λίστα των πράσινων μεταβατικών καυσίμων στην κατεύθνση της επίτευξης των στόχων του Παρισιού, επιτρέποντας έτσι τη χρηματοδότησή τους από τα διαρθρωτικά ταμεία.
Οι εξελίξεις οδηγούν στην αναθεώρηση της πολιτικής απέναντι στην πυρηνική ενέργεια η οποία αποδεικνύεται πιο… πράσινη από τον άνθρακα και πιο… οικονομική από το φυσικό αέριο.
Με την ενεργειακή κρίση να καλπάζει, εξαιτίας της παράλληλης εμπλοκής στη γεωπολιτική διελκυστίνδα NATO – Ρωσίας για την Ουκρανία και την ανατολική Ευρώπη και καθώς οι χώρες επιδιώκουν την επίτευξη των φιλόδοξων κλιματικών στόχων του Παρισιού, οι πολιτικές ηγεσίες αναγκάζονται να στραφούν σε όχι και τόσο εναλλακτικές μορφές ενέργειας για την κάλυψη του κενού που δημιουργείται.
Βέβαια, τα συνεπακόλουθα ζητήματα ασφαλείας και εξάρτησης από συγκεκριμένους παρόχους τεχνολογίας και τεχνογνωσίας όπως η Ρωσία, οι ΗΠΑ και το Πακιστάν δεν μπορεί να παραβλεφθούν, καθώς επηρεάζουν επίσης τις γεωπολιτικές και γεωοικονομικές ισορροπίες.
Καθώς οι χώρες της ΕΕ η μια μετά την άλλη εγκαταλείπουν επιθετικά τον άνθρακα, ανακαλύπτουν ότι η παραγωγή από τις ΑΠΕ δεν είναι αξιόπιστη και δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση του ενεργειακού τους μείγματος. Το φυσικό αέριο αποτελεί την πρώτη λύση μεν, αλλά αυξάνει την εξάρτηση τόσο μεμονωμένων χωρών όσο και συνολικά της ΕΕ από τους παραγωγούς και διανομείς της περιοχής, ήτοι τη Ρωσία και την Τουρκία, καθώς οι δυνατότητες των Σκανδιναβικών χωρών θεωρούνται πεπερασμένες. Επίσης, το φυσικό αέριο είναι ορυκτό καύσιμο και ως εκ τούτου δεν αποτελεί μακροπρόθεσμη αλλά μεσοπρόθεσμη και μεταβατική λύση.
Με τις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας να απέχουν από το επίπεδο αξιοπιστίας και χωρητικότητας που απαιτείται για τη διασφάλιση απρόσκοπτης ροής στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, η λύση της πυρηνικής ενέργειας επανέρχεται επί τάπητος ως μεσομκαροπρόθεσμη λύση η οποία δεν επηρεάζει αρνητικά το ισοζύγιο βιωσιμότητας.
Φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια ωριμάζουν στην ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Ενωση μάλλον θα συμπεριλάβει τελικά τόσο το φυσικό αέριο όσο και την πυρηνική ενέργεια στις βιώσιμες επενδύσεις και στην κατηγορία της πράσινης ενέργειας, όταν θα δώσει στη δημοσιότητα τον σχετικό κατάλογο στα μέσα Ιανουαρίου. Την εκτίμηση αυτή εξέφρασε χθες ο επίτροπος Ενιαίας Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, αναφερόμενος στη διαμάχη που βρίσκεται σε εξέλιξη ανάμεσα στα κράτη-μέλη σχετικά με το ποιες μορφές ενέργειας και ποιες επενδύσεις θα χαρακτηριστούν βιώσιμες, καθώς η Ε.Ε. δρομολογεί την εγκατάλειψη των ρυπογόνων μορφών ενέργειας.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Die Welt, ο κ. Μπρετόν αναγνώρισε πως το φυσικό αέριο «δεν είναι η ιδεώδης πηγή ενέργειας, αλλά είναι πάντως καλύτερη από τον γαιάνθρακα». Σε ό,τι αφορά την πυρηνική ενέργεια, ο επίτροπος εξέφρασε την ίδια αμφιθυμία, υπογραμμίζοντας ότι «αν δεν θέλετε πυρηνική ενέργεια, πρέπει να είστε πραγματιστές και όχι να προβάλλετε ιδεολογικές εμμονές». Προσέθεσε, μάλιστα, πως «η ατομική ενέργεια και το φυσικό αέριο θα μας βοηθήσουν να επιτύχουμε τους στόχους μας για το κλίμα» και εξήγησε ότι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η Κομισιόν και τα μέλη της σχεδιάζουν να συμπεριλάβουν στις βιώσιμες επενδύσεις αυτά τα δύο είδη ενέργειας.
Η Γαλλία επιστρέφει στα… πυρηνικά
Η Γαλλία βάζει ξανά σε λειτουργία πυρηνικούς αντιδραστήρες για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της.
Στην Ε.Ε. συνεχίζεται πάντως η διαμάχη για το ποιες επενδύσεις θα θεωρηθούν βιώσιμη ενέργεια. Στη Σύνοδο Κορυφής που διεξήχθη την περασμένη εβδομάδα εν μέσω ενεργειακής κρίσης και με τις τιμές του αερίου στα ύψη, επικράτησε ασυμφωνία ανάμεσα στους Ευρωπαίους ηγέτες τόσο για το φυσικό αέριο όσο και για την πυρηνική ενέργεια. Την ίδια στιγμή, πάντως, στη Γαλλία, που καλύπτει μεγάλο μέρος των ενεργειακών της αναγκών με πυρηνική ενέργεια, η κυβέρνηση κάλεσε την κρατική ενεργειακή εταιρεία Electricite de France (EdF) να θέσει πάλι σε λειτουργία ορισμένους πυρηνικούς αντιδραστήρες νωρίτερα από όσο σχεδίαζε, ώστε να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση εν μέσω του χειμώνα.
Πρόκειται για τους αντιδραστήρες των οποίων η λειτουργία διεκόπη προ ημερών για λόγους συντήρησης και βάσει του προγράμματος της EdF επρόκειτο να επαναλειτουργήσουν στα μέσα Ιανουαρίου. Η διακοπή της λειτουργίας τους είχε δώσει περαιτέρω ώθηση στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στη Γαλλία, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις της οποίας αντιμετώπιζαν ήδη μεγάλες δυσκολίες για να αντεπεξέλθουν στο υψηλό κόστος της ενέργειας και προκάλεσε ανησυχία η είδηση ότι διακόπτεται η λειτουργία των αντιδραστήρων.
Την είδηση επιβεβαίωσε μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό France Info η υπουργός Οικολογίας Μπάρμπαρα Πομπιλί, που τόνισε ότι κάλεσε την EdF να επανεκκινήσει το συντομότερο τους αντιδραστήρες «ενόψει του κινδύνου να υπάρξουν ελλείψεις ενέργειας. Αυτή τη στιγμή έχει ανασταλεί η λειτουργία τουλάχιστον του 1/4 από τους 56 πυρηνικούς αντιδραστήρες της Γαλλίας. Πρόκειται για ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό για αυτή την εποχή του έτους και αιτία είναι και πάλι η πανδημία, καθώς εμπόδισε την έγκαιρη συντήρησή τους. Η κατάσταση επιδεινώθηκε στις αρχές του χειμώνα, όταν η EdF ανακοίνωσε ότι πρέπει να αναστείλει τη λειτουργία άλλων δύο πυρηνικών αντιδραστήρων και να παρατείνει και τη συντήρηση άλλων δύο για λόγους ασφαλείας.
Οι αγορές
Εσχάτως, η αύξηση της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και η γεωπολιτική διελκυστίνδα NATO – ΕΕ για την Ουκρανία προκάλεσαν ράλι στις τιμές του καυσίμου και βύθισαν την Ευρώπη στη δίνη ενεργειακής κρίσης.
Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη και στα πυρηνικά, όπου το ουράνιο σκαρφαλώνει σε πολυετή υψηλά, καθώς η ζήτηση αυξάνεται ραγδαία και ασύμμετρα, ενώ οι χώρες που κατέχουν είναι σχεδόν οι ίδιες με αυτές που ελέγχουν τη ροή του φυσικού αερίου.
Auditor’s note
Η ροπή της Ευρώπης στο φυσικό αέριο και τα πυρηνικά ως λύσεις ανάγκης δεν ήταν απρόσμενη. Ο υψηλός βαθμός προβλεψιμότητας αυτής της δυναμικής συνέβαλλε στην περαιτέρω υπονόμευση της ενεργειακής αυτάρκειας και στρατηγικής αυτονομίας. Η Ρωσία, αντιλαμβανόμενη τη βίαιη μεταβολή του ενεργειακού μίγματος της ΕΕ την πίεση στην επιβολή των πράσινων πολιτικών που υπαγορεύεται από τη στροφή στις κοινωνικές νόρμες, είχε προετοιμαστεί εγκαίρως.
