Απρόσμενα και πολύ πριν τη λήξη της θητείας του αποχωρεί ο κεντρικός τραπεζίτης της Γερμανίας Γενς Βάιντμαν, έχοντας στο ενεργητικό 10 χρόνια στο τιμόνι της μεγαλύτερης κεντρικής τράπεζας της Ευρωζώνης και αφού διαχειρίστηκε τρεις μεγάλες κρίσεις που άλλαξαν τα δεδομένα στη νομισματική πολιτική και τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Ο “Dr No”, ή κατά κόσμον Γενς Βάιντμαν ανακοίνωσε την παραίτησή του από το τιμόνι της Deutsche Bundebank στις 20 Οκτωβρίου 2021, θέση που διατηρούσε από τον Μάιο του 2011. Ο ίδιος επικαλέστηκε προσωπικούς λόγους, ωστόσο είναι σαφές ότι τέτοιες διατυπώσεις αποτελούν υπεκφυγή και παραπέμπουν -εκ των πραγμάτων- σε βαθύτερα αίτια. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, μάλιστα, υπήρχε μόνο… παρασκήνιο.
Το παρατσούκλι, “Dr No” απέδωσε στον Βάιντμαν ο Μάριο Ντράγκι (το δικό του παρατσούκλι είναι super Mario), καθώς ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης αρνούνταν συναίνεση και ομοφωνία στο πλαίσιο της ΕΚΤ ακόμα και στις πλέον κρίσιμες στιγμές που οι αγορές επιζητούσαν αίσθηση σταθερότητας.
Τώρα, το πλέον πιθανό σενάριο είναι η διαδοχή του Γενς Βάιντμαν από την αντιπρόεδρο της Bundesbank. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση εγκαίρως ώστε να προτείνει νέο κεντρικό τραπεζίτη, η αντιπρόδερος της Bundesbank θα αναλάβει το ρόλο ως μεταβατικής πρόεδρος.
Απομόνωση, απαξίωση… παραίτηση
Ο κ. Βάιντμαν, 53 ετών, υπέβαλε την παραίτησή του, η οποία θα είναι ενεργή στις 31 Δεκεμβρίου 2021 επικαλούμενος προσωπικούς λόγους. ‘Οπως όλα δείχνουν, όμως, η παραίτηση Weidmann δεν ήταν τόσο προσωπική, όσο πολιτική. Η απομάκρυνση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από το υπουργείο Οικονομικών είχε ήδη αποδυναμώσει τα πολιτικά ερείσματα του Βάιντμαν στη γερμανική κυβέρνηση. Η τοποθέτηση της Λαγκάρντ στο ρόλο της επικεφαλής της ΕΚΤ και η επακόλουθη υπερχαλαρή οικονομική πολιτική, που έφτασε ακόμα και στην αναθεώρηση του στόχου για τον πληθωρισμό, συνέβαλλαν στην απομόνωση του Βάιντμαν στην Φρανκφούρτη. Στην διπλωματική επιστολή παραίτησής του ο Βάιντμαν αφήνει αιχμές για την αλλαγή του πλαισίου προσδιορισμού του στόχου για τον πληθωρισμό, γράφοντας:
«Μια νομισματική πολιτική προσανατολισμένη στη σταθερότητα θα είναι δυνατή μακροπρόθεσμα μόνο εάν το ρυθμιστικό πλαίσιο της Νομισματικής Ένωσης συνεχίσει να διασφαλίζει την ενότητα δράσης και ευθύνης, [και] η νομισματική πολιτική σέβεται τη στενή της εντολή και δεν παρασυρθεί της δημοσιονομικής πολιτικής ή των χρηματοπιστωτικών αγορών».
Η διατύπωση αυτή κάνει πιθανότερο το σενάριο η αποχώρηση Βάιντμαν να είναι απόρροια σύγκρουσης με την Κριστίν Λαγκάρντ και ενδεχόμενης αποστασιοποίησης της Άγκελα Μέρκελ και άλλων παραγόντων, επιτείνοντας έτσι το αρχικό αίσθημα απομόνωσης σε δυσαρμονία, με αποτέλεσμα να εξωθηθεί σε παραίτηση. Την όλη κατάσταση φαίνεται ότι υποβοήθησε -έστω και παθητικά-, η αλλαγή των πολιτικών ισορροπιών στο εσωτερικό και ο σχηματισμός κυβέρνησης χωρίς τους Χριστιανοδημοκράτες.
Ο Weidmann είπε επίσης ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να παραμείνουν σε εγρήγορση για τους μελλοντικούς πληθωριστικούς κινδύνους και όχι μόνο να εξετάσουν τους αποπληθωριστικούς κινδύνους. Διατύπωση που επίσης αντίκειται στις θέσεις που έχει δημοσίως διατυπώσει η Κριστίν Λαγκάρντ και έχει υιοθετήσει η ΕΚΤ.
Ο Βάιντμαν ευχαρίστησε τους συναδέλφους του στο Διοικητικό Συμβούλιο «για την ανοιχτή και εποικοδομητική ατμόσφαιρα στις μερικές φορές δύσκολες συζητήσεις των προηγούμενων ετών».
#Bundesbank President Jens #Weidmann thanks the #ECB Governing Council. See our press release: https://t.co/itwuOSj0XH #ecb pic.twitter.com/hsbnUiXvbt
— Deutsche Bundesbank (@bundesbank) October 20, 2021
Background notice
Ο Γενς Βάιντμαν επρόκειτο να είναι διάδοχος του Ζαν Κλοντ Τρισέ, ωστόσο, μετά από σκληρή διαπραγμάτευση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι με την Άγκελα Μέρκελ και με την Ιταλία επί ξύλου κρεμάμενη, ήδη, τη θέση κατέλαβε ο Ιταλός κεντρικός τραπεζίτης, Μάριο Ντράγκι. Οι σχέσεις Ντράγκι -Βάιντμαν δεν ήταν ποτέ… ιδανικές. Δύο διαφορετικές σχολές οικονομικής σκέψης και δύο χώρες σε τελείως ασύγχρονους οικονομικούς κύκλους κατεύθυναν του διαμορφωτές πολιτικής σε διαφορετικές και πολλές φορές εκ διαμέτρου αντίθετες κατευθύνσεις στο έργο τους.
Ο Ντράγκι θιασώτης της παρεμβατικής νομισματικής πολιτικής και της θεωρίας σύγκλισης της ΕΕ προωθούσε μια χαλαρή και κατά περιπτώσεις πολύ χαλαρή νομισματική πολιτική. Ο Βάντμαν, κλασικό νομισματικό “γεράκι” με εμπεδωμένα τα πληθωριστικά μαθήματα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, κινούταν πολύ πιο κοντά στη σχολή σκέψης των φιλελεύθερων, με φανερές επιρροές από τον Μαξ Βέμπερ.
Παρά τις ισχυρές αντιθέσεις στο πλαίσιο της ΕΚΤ και στις Συνόδους Κορυφής, ο Μάριο Ντράγκι αποδείχθηκε ανθεκτικός, ενώ οι διαδοχικές οικονομικές κρίσεις, από την κατάρρευση της Lehman Brothers, στην κρίση χρέους της Ελλάδας και μετέπειτα στην κρίση του κορονοϊού, επέβαλλαν τη διατήρηση σταθερού τιμονιού στην ΕΚΤ. Έτσι, ο Γενς Βάιντμαν δεν κατάφερε να ανελιχθεί στην Ευρώπη. Καθώς όμως περνούσαν τα χρόνια, οι κρίσεις μετεξελίσσονταν σε κανονικότητα και οι κυβερνήσεις αναζητήσουν λύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά εκτός πολιτικού πλαισίου, η ΕΚΤ αναδείχθηκε σε όπλο επιλογής. Έτσι, τα γεράκια έγιναν αρχικά μειοψηφία και πλέον -μετά την αποχώρηση Βάιντμαν… απειλούνται με αφανισμό.
Η επιστολή Weidmann
Σε επιστολή προς το προσωπικό, έγραψε:
«Όλα αυτά τα χρόνια, ήταν τιμή για εμένα να εκπροσωπώ την Bundesbank ως θεσμικό όργανο και μαζί με όλους εσάς να διαμορφώνω τις θέσεις της Τράπεζας μαζί σας, προς όφελος ενός σταθερού νομίσματος, ενός σταθερού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Δεν γνωρίζω κανένα άλλο ίδρυμα όπου τόση εξειδίκευση να ανταποκρίνεται σε τόση δέσμευση για τα πολλαπλά σημαντικά δημόσια καθήκοντα.
Αυτό καθιστά την απόφαση να ζητήσω από τον Πρόεδρο την απελευθέρωσή μου στις 31 Δεκεμβρίου 2021 ακόμη πιο δύσκολη. Αλλά κατέληξα στο συμπέρασμα ότι περισσότερα από 10 χρόνια είναι ένα καλό μέτρο χρόνου για μια νέα σελίδα – για την Bundesbank, αλλά και για μένα προσωπικά.
Σας εύχομαι τύχη, αλλά και ικανοποίηση στα σημαντικά σας καθήκοντα. Παραμείνετε μια ηχηρή φωνή λόγου στις δημόσιες συζητήσεις και διαφυλάξτε τη σημαντική κληρονομιά της πολιτικής σταθερότητας της Bundesbank, η οποία καθιστά αυτό το ίδρυμα τόσο μοναδικό. Ταυτόχρονα, ελπίζω ότι θα με αγαπήσετε και θα προσπαθήσετε να καταλάβετε την απόφασή μου.».
Η Bundebank με ανακοίνωσή της ευχαρίστησε τον Γενς Βάιντμαν για την προσφορά του.
FAZ: Απογοήτευσή του για την απώλεια επιρροής στη διοίκηση της ΕΚΤ
Στην «απογοήτευσή του για την απώλεια επιρροής στη διοίκηση της ΕΚΤ» , αποδίδει η γερμανική FAZ, την απόφαση του Γενς Βάιντμαν να παραιτηθεί από την προεδρία της Bundesbank.
«Πίσω από την απόφαση του Βάιντμαν είναι πιθανό να υπάρχει μια απογοήτευση για την μακροπρόθεσμη απώλεια επιρροής στη διοίκηση της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία, κατά τη γνώμη του, αναπτύσσεται σε λάθος κατεύθυνση όσον αφορά τη νομισματική πολιτική», γράφει η Frankfurter Allgemeine Zeitung. Προσθέτει μάλιστα ότι «και στο παρελθόν, ο Βάιντμαν έδειξε ξεκάθαρα ότι ο ακτιβισμός που επιδεικνύει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην κλιματική πολιτική, για παράδειγμα, πηγαίνει πολύ μακριά για ένα ίδρυμα του οποίου η κύρια εντολή είναι να εξασφαλίζει την αξία του χρήματος».
Μετά από 10 χρόνια στην προεδρία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, ο Βάιντμαν ζήτησε αιφνιδιαστικά σήμερα από τον Γερμανό Πρόεδρο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγιερ να τερματίσει τη σύμβασή του στο τέλος του έτους, επικαλούμενος «προσωπικούς λόγους».
