Στο επίκεντρο διαβουλεύσεων και διεργασιών στην Ελλάδα και την ΕΕ βρίσκεται η νέα, άνευ προηγουμένου, κρίση στη Μόρια, η οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να παράξει νέες εκρήξεις.
Σειρά ζητημάτων, τόσο για τα αίτια και τα κίνητρα, όσο και για την αναποτελεσματικότητα και αδυναμία της κυβέρνησης εξετάζονται σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο. Παράλληλα, αξιολογούνται στοιχεία και πληροφορίες που συλλέγονται από πολλαπλούς διαύλους επικοινωνίας για τον προσδιορισμό των επομένων βημάτων.
Την ίδια στιγμή, η Λέσβος μοιάζει αποκομμένη από την Ελλάδα και την Ευρώπη, ενώ πρόσφυγες, μετανάστες και κάτοικοι παρατημένοι στο έλεος του κοινωνικού αυτοματισμού.
Με τις διαδηλώσεις καθημερινό φαινόμενο, την τρομοκρατία και τους πολύπλευρους εκβιασμούς αναπόσπαστο μέρος της νέας, υπό διαμόρφωση κοινωνικής δυναμικής και την αστυνομική βία να “αναπληρώνει” τα κενά του κράτους στην παροχή στοιχειώδους ασφάλειας, η προοπτική σταθεροποίησης της κατάστασης δεν φαίνεται ρεαλιστική.
Παρά τις προσπάθειες των ενόπλων δυνάμεων να στήσουν σκηνές και να δημιουργήσουν υποτυπώδεις δομές, ο κίνδυνος προβοκάτσιας, οι απειλές και η αδυναμία παροχής ασφάλειας, υπονομεύουν κάθε προοπτική.
Η διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής στο νησί, η αμφισβήτηση της αποτελεσματικότητας και επάρκειας του κεντρικού κράτους και το εσωτερικό blame game περιφερειακής και κεντρικής εξουσίας, τη ώρα που τα διεθνή media αναδεικνύουν το θέμα σε μείζον, στρέφοντας την κοινή γνώμη απέναντι στην Ελλάδα, αποτελούν ισχυρές ενδείξεις, αν όχι αποδείξεις της αποτυχίας του μοντέλου διαχείρισης.
Τα λάθη
Στην πραγματικότητα, η απόφαση Ελλάδας και ΕΕ για ελέγχους μόνο στα εξωτερικά σύνορα, ως μέσο αποτροπής, αποτέλεσε μοχλό πίεσης στα χέρια της Τουρκίας, η οποία τροφοδοτώντας και κατευθύνοντας μεταναστευτικές ροές, οδήγησε σε έμφραγμα το σύστημα, δημιουργώντας συνθήκες διαρκούς κρίσης στις τοπικές κοινωνίες και εδραιώνοντας δυσαρμονία στις σχέσεις περιφέρειας-κεντρικού κράτους. Παράλληλα, πέτυχε να αναγκάσει την Αθήνα να λάβει πιο δραστικά μέτρα για την αποτροπή, φτάνοντας στα push-backs, τα οποία σήμερα “πληρώνει” στις Βρυξέλλες.
Επίσης, το Crisis Monitor επισήμανε την εκμετάλλευση των push backs και της βίας στα ελληνικά σύνορα από τη Γερμανία, ως μοχλό πίεσης προς την ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να δεχθεί επανέναρξη των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία, χωρίς να έχουν προηγηθεί Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Ευρωπαϊκή βοήθεια
Το θέμα της Λέσβου συζήτησαν σε συνάντησή τους ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαριτης Σχοινάς και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σάρλ Μισέλ, σε μια προσπάθεια να επιταχυνθεί η χορήγηση βοήθειας προς την Ελλάδα.
Όπως ανέφερε σε «τουίτ» του ο κ. Σχοινάς
«είμαι χαρούμενος που συναντώ τον Σαρλ Μισέλ (στην περίφημη ταράτσα των συμφωνιών) για να τον ενημερώσω για το ταξίδι μου στη Λέσβο και για να συζητήσουμε για το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο καθώς και για άλλα θέματα του χαρτοφυλακίου. Είναι ώρα για μια κοινή ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική».
Glad to have been able to meet @CharlesMichel (on the notorious deal-making terrace…) to debrief him on my trip to #Lesvos and discuss the New Pact on #Migration and Asylum as well as other portfolio issues. Time to rally around a common #MigrationEU policy. pic.twitter.com/UYrMfziNEe
— Margaritis Schinas (@MargSchinas) September 14, 2020
Στο μεταξύ, σε άμεση απάντηση στο αίτημα της Ελλάδας για επιπλέον βοήθεια μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ μετά την πυρκαγιά στη Μόρια, η Δανία, η Αυστρία, η Φινλανδία, η Σουηδία και η Γερμανία έχουν προσφέρει εκατοντάδες σκηνές, κουβέρτες, κιτ για το χειμώνα και υπνόσακους, αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο επίτροπος για τη Διαχείριση Κρίσεων, Γιάνες Λένερσιτς, δήλωσε ότι
«η ΕΕ θα κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει την Ελλάδα και τους πρόσφυγες που πλήττονται. Ευχαριστώ όλες τις χώρες που στέλνουν βοήθεια και θέτουν σε εφαρμογή την αλληλεγγύη της ΕΕ».
Η νέα υποστήριξη έρχεται μετά από αυτή που εστάλη από την Πολωνία, την Αυστρία, την Τσεχία, τη Δανία, την Ολλανδία και τη Γαλλία από τον Απρίλιο, η οποία περιλαμβάνει μονάδες στέγασης, υπνόσακους, στρώματα, κουβέρτες, σεντόνια, είδη μπάνιου, τέσσερα ιατρικά εμπορευματοκιβώτια και έναν ιατρικό σταθμό.
Επιπλέον, απαντώντας σε προηγούμενο αίτημα για βοήθεια από την ΕΕ στις αρχές Μαρτίου, 17 μέλη και συμμετέχοντα κράτη προσέφεραν περισσότερα από 90.000 είδη στην Ελλάδα μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ.
Το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκεται σε τακτική επαφή με τις ελληνικές αρχές για να παρακολουθεί στενά την κατάσταση και διευκολύνει την παροχή βοήθειας.
Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και Άνγκελα Μέρκελ δεσμεύτηκαν ότι η Ευρώπη θα βοηθήσει την Ελλάδα στη διαχείριση του ζητήματος, με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ανακοινώνει πως η παρουσίαση των προτάσεων για το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου επισπεύδεται για τις 23 Σεπτεμβρίου.
«Η Ελλάδα είναι μια χώρα στα εξωτερικά μας σύνορα. Μια χώρα που έχει επωμιστεί μεγάλο βάρος ευθύνης, το είδαμε αυτό την περασμένη άνοιξη. Και γι’ αυτό η Ελλάδα έχει κερδίσει την υποστήριξή μας, κι αυτή η υποστήριξη θα πρέπει να οργανωθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο το δυνατόν περισσότερο»,
είπε χαρακτηριστικά η Γερμανίδα καγκελάριος.
Μέχρι το μεσημέρι της Δευτέρας, μόλις 600 πρόσφυγες και μετανάστες είχαν μπει στη νέα δομή φιλοξενίας.
Εκρηκτική κατάσταση
Η κατάσταση στη Λέσβο παραμένει εκρηκτική. Χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται για έκτη μέρα στους δρόμους και αρνούνται να μετακινηθούν στη νέα προσωρινή δομή φιλοξενίας στο Καρά Τεπέ.
Ειδικότερα, όπως μεταδίδει ο απεσταλμένος του euronews στη Λέσβο, Απόστολος Στάικος.
«Σύμφωνα με τις αρχές, μια ομάδα Αφγανών εκβιάζει και τρομοκρατεί μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών. Η ομάδα αυτή υποστηρίζει πως οι πρόσφυγες θα πετύχουν το στόχο τους και θα φύγουν από το νησί μονάχα αν παραμείνουν στους δρόμους. Η κυβέρνηση βέβαια έχει αποκλείσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο»,
