Την ασυλία που παρείχε επί επτά έτη στον ιδρυτή του Wikileaks, Τζούλιαν Ασάνζ, ήρε ο Ισημερινός, όπως είχε προαναγγείλει ο νέος πρόεδρος της χώρας, μετά από τις διαρκείς και αποτυχημένες προσπάθειες να εξωθηθεί από την πρεσβεία της χώρας στο Λονδινο, όπου είχε βρει καταφύγιο τα τελευταία 7 χρόνια.
Η βρετανική αστυνομία ανακοίνωσε την σύλληψη του Τζούλιαν Ασάνζ και την μεταφορά του από την πρεσβεία του Ισημερινού σε τόπο όπου κρατείται στο κεντρικό Λονδίνο.
Οι βρετανικές αρχές ανέφεραν μεταξύ άλλων ότι ο Ασάνζ συνελήφθη αφού «προσκλήθηκε στην πρεσβεία από τον πρέσβη, μετά την από την άρση του καθεστώτος ασύλου από την κυβέρνηση του Εκουαδόρ».
Υπενθυμίζεται ότι ο Ασάνζ είχε βρει άσυλο στην πρεσβεία του Ισημερινού από το 2012, για να αποφύγει την έκδοσή του στη Σουηδία, όπου κατηγορείται για βιασμό, αλλά και τις ΗΠΑ, όπου του έχει ασκηθεί δίωξη για δημοσιοποίηση απόρρητων κυβερνητικών εγγράφων.
Ποιός είναι ο Τζούλιαν Ασάνζ
Γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου 1971 στην Τάουνσβιλ του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία. Την δεκαετία του 1980 ανήκε σε μία ομάδα χάκερ με το όνομα «International Subversives». To 1991 η Ομοσπονδιακή Αστυνομία της Αυστραλίας, μάλιστα, έκανε έφοδο στο σπίτι του.[24] Ο Ασάνζ καταδικάστηκε για 24 σχετικά αδικήματα, ενώ αφέθηκε ελεύθερος πληρώνοντας εγγύηση 2.400 δολαρίων Αυστραλίας.[25]
Το 1994 αποφάσισε να δουλέψει ως προγραμματιστής ελεύθερου λογισμικού.[26] Το 1995, δημιούργησε το Strobe, την πρώτο ελεύθερο port scanner ανοιχτού κώδικα.[27][28] Συμμετείχε στην ανάπτυξη του PostgreSQL,[29] ενώ βοήθησε τεχνικά τον Σούλετ Ντρέιφους στο βιβλίο Underground: Tales of Hacking, Madness and Obsession on the Electronic Frontier.[30] Το 1997, ήταν ανάμεσα σε αυτούς που δημιούργησαν την Rubberhose deniable encryption για το Linux κατά της κρυπτανάλυσης Rubber-hose.[31][32] Το 1999 καταχώρησε το domain leaks.org.
Μεταξύ 2003 και 2006 σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης Φυσική και Μαθηματικά, αλλά δεν κατάφερε να πάρει πτυχίο.[25]
WikiLeaks
Το 2006 ιδρύεται το WikiLeaks. Ο Ασάνζ, μέλος του 9μελούς συμβουλίου του Wikileaks, σύντομα γίνεται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του στον Τύπο. Ενώ οι εφημερίδες τον περιγράφουν ως “διευθυντή” ή «ιδρυτή» του Wikileaks, ο ίδιος δεν αποκαλεί έτσι τον εαυτό του,[34] αλλά λειτουργεί ως αρχισυντάκτης του,[35] ενώ έχει δηλώσει ότι έχει την τελική απόφαση στη διαδικασία της εξέτασης των εγγράφων που υποβάλλονται στο site.[36] Όπως και όλοι οι άλλοι που εργάζονται για το site, είναι εθελοντής, άνευ πληρωμής.
Βραβεύσεις
To 2009 του απονεμήθηκε το βραβείο Τύπου της Διεθνούς Αμνηστίας, ενώ έχει βραβευθεί και από το βρετανικό περιοδικό Εconomist με το βραβείο Index on Censorship το 2008.[38] Το 2010 σε ψηφοφορία του Βρετανικού περιοδικού New Statesman ψηφίστηκε στο νούμερο 23 ανάμεσα στα «50 πρόσωπα που επηρεάζουν περισσότερο τον Κόσμο το 2010».[39] Την ίδια χρονιά του απονεμήθηκε το βραβείο Σαμ Ανταμς, από την Sam Adams Associates for Integrity in Intelligence, μια ομάδα πρώην αξιωματικών της CIA σχετικά με την ακεραιότητα και την ηθική στον τομέα της πληροφοριοδότησης. Επίσης ψηφίστηκε από το περιοδικό Utne Reader (τεύχος Νοεμβρίου/Δεκεμβρίου 2010) ως ένας από τους «25 Οραματιστές που Αλλάζουν τον Κόσμο σας»,[41] ενώ η γαλλική εφημερίδα Le Monde τον ανακήρυξε «άνδρα της χρονιάς» για το 2010.[42]
Το 2010 υπήρξε ανάμεσα στους υποψήφιους για το πρόσωπο της χρονιάς του περιοδικού Time για το 2010. Στην διαδικτυακή ψηφοφορία του κοινού μάλιστα κατέλαβε την πρώτη θέση με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο, τον Τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν.[43] Η επιλογή από το περιοδικού όμως ήταν ο ιδρυτής του Facebook Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ο οποίος στη ψηφοφορία είχε έρθει 10ος. Το αποτέλεσμα ενόχλησε πολύ τους αναγνώστες του περιοδικού που με μαζικά μηνύματα στην ιστοσελίδα του εξέφρασαν την αντίθεσή τους, ενώ ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Ρίτσαρντ Στένγκελ, αμυνόμενος για την απόφαση του περιοδικού, εξέφρασε την άποψη πως «σε λίγα χρόνια από σήμερα, ο ιδρυτής του WikiLeaks δεν θα είναι παρά μια υποσημείωση στην Ιστορία».[44]
To 2011 του απονεμήθηκε το Μετάλλιο Ειρήνης του Σίδνεϊ και το Δημοσιογραφικό βραβείο Μάρθα Γκέλχορν.
Νομικά προβλήματα
Τον Μάιο του 2010 του αφαιρέθηκε το Αυστραλιανό διαβατήριο. Όταν του επιστράφηκε του ανακοίνωσαν πως επρόκειτο να ακυρωθεί, καθώς ήταν φθαρμένο.[45][46] Σύμφωνα με την Wall Street Journal, το υπουργείο Άμυνας και Δικαιοσύνης των ΗΠΑ μελετά πιθανές νομικές διατάξεις για πιθανή δίωξη του λόγω κλοπής κρατικών περιουσιακών στοιχείων.[47]
Κατηγορία βιασμού στη Σουηδία
Τον Αύγουστο του 2010 ξεκίνησε έρευνα εναντίον του στη Σουηδία με την κατηγορία πως είχε βιάσει μια γυναίκα στο Ένκοπινγκ ενώ είχε παρενοχλήσει μια δεύτερη δύο μέρες αργότερα στην Στοκχόλμη.[48][49] Εντός 24 ωρών ο αρμόδιος Εισαγγελέας απέσυρε το ένταλμα σύλληψης[50] καθώς, σύμφωνα με την απόφαση, δεν υπήρχαν λόγοι υποψίας πως είχε διαπράξει βιασμό, ενώ και ο ίδιος αρνήθηκε τις κατηγορίες για βιασμό.[51] Οι υποστηρικτές του θεωρούσαν πως υπήρξε θύμα λασπολογίας. Η υπόθεση άνοιξε ξανά στις αρχές Σεπτεμβρίου όταν εμφανίστηκαν νέες πληροφορίες σχετικά με την υπόθεση βιασμού.[52]
Τον Οκτώβριο η Σουηδική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως αρνήθηκε τη χορήγηση άδειας παραμονής και εργασίας στον Τζούλιαν Ασάνζ, ο οποίος είχε ζητήσει να παραμείνει στη Σουηδία για να ωφεληθεί από τους νόμους για τη προστασία του δημοσιογραφικού έργου. Οι λόγοι δεν έγιναν γνωστοί.[53] Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους εκδόθηκε νέα δικαστική εντολή για να προσαχθεί σε ανάκριση σχετικά με τις κατηγορίες βιασμού.[54] Εναντίον του εκδόθηκε διεθνές ένταλμα σύλληψης,[55] ενώ απορρίφτηκε προσφυγή την οποία κατέθεσε ο Ασάνζ κατά του εντάλματος, με το Σουηδικό εφετείο να θεωρεί πως «υπάρχουν λόγοι για να ζητηθεί η σύλληψή του».[56] Μετά από αυτή την απόρριψη, ο Ασάνζ προσπάθησε να καταφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο της Σουηδίας,[57] με το δικαστήριο όμως να μην του δίνει άδεια για την άσκηση νέας έφεσης.[58]
Έρευνες μετά την διαρροή διπλωματικών εγγράφων από το WikiLeaks στις 28 Νοεμβρίου 2010
Παράλληλα με την υπόθεση βιασμού, μετά την δημοσίευση στις 28 Νοεμβρίου από το WikiLeaks περισσοτέρων των 251.000 διπλωματικών εγγράφων, 15.000 περίπου από τα οποία έφεραν την ένδειξη «απόρρητο» (confidential), ο Γενικός Εισαγγελέας της Αυστραλιανής Ομοσπονδιακής Αστυνομίας Ρόμπερτ ΜακΚλέλαντ δήλωσε στον Τύπο πως θα ξεκινούσε έρευνες για τις δραστηριότητες του Ασάνζ στο διαδίκτυο.[59][60] Τόνισε επίσης πως θα προσφέρει στήριξη στις νομικές υπηρεσίες των ΗΠΑ,[61] οι οποίες ξεκίνησαν μια ποινική έρευνα που σχετίζονται με τη διαρροή των πληροφοριών μια μέρα μετά από αυτή, στις 29 Νοεμβρίου.[62]
Ο Υφυπουργός των Εξωτερικών του Ισημερινού, Κίντο Λούκας, δήλωσε πως η χώρα του προσφέρεται να φιλοξενήσει τον Ασάνζ δίχως όρους, ώστε να συνεχίσει ελεύθερα τις δραστηριότητες του.[63] Όμως, ο Υπουργός των Εξωτερικών της χώρας, Ρικάρντο Πατίνο, δήλωσε πως η προσφορά θα πρέπει να μελετηθεί από νομικής και διπλωματικής πλευράς πριν κατατεθεί επίσημα.[64]
Στις 17 Δεκεμβρίου ο Ρόμπερτ ΜακΚλέλαντ εκ μέρους της Αυστραλιανής Ομοσπονδιακής Αστυνομίας δήλωσε πως το WikiLeaks δεν παραβίασε κανένα νόμο της Αυστραλίας με την δημοσίευση των 250.000 εγγράφων, ενώ η κύρια αρμοδιότητα για οποιαδήποτε έρευνα για το θέμα παραμένει στις Ηνωμένες Πολιτείες.[65][66]
Σύλληψη και αντιδράσεις
Ύστερα από την έκδοση του εντάλματος από την Interpol για την υπόθεση βιασμού, o Ασάνζ παραδόθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2010 στην Αστυνομία του Λονδίνου, ύστερα από προγραμματισμένο ραντεβού.[67][68] Στον Ασάνζ αρνήθηκαν να πληρώσει εγγύηση και κρατήθηκε προφυλακισμένος στην φυλακή Wandsworth μέχρι τις 14 Δεκεμβρίου. Παρά την σύλληψη του Ασάνζ το WikiLeaks συνέχισε τις αποκαλύψεις του.
Διαδήλωση έξω από το Δημαρχείο του Σίδνεϊ υπέρ του Ασάνζ.
Μετά την σύλληψη του Ασάνζ, η ομάδα χάκερ που φέρει την ονομασία «Anonymous» προχώρησαν σε μια σειρά ηλεκτρονικών επιθέσεων στα πλάισια της «Επιχείρησης Payback» (μίας οργανωμένης επιχείρησης επιθέσεων άρνησης εξυπηρέτησης σε διαδικτυακές τοποθεσίες που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2010), σε υποστήριξη του Ασάνζ.[69] Ανάμεσα σε σελίδες που δέχθηκαν επίθεση ήταν αυτή της Mastercard, της Visa, του PayPal,[70] της εισαγγελίας της Σουηδίας, της ελβετικής τράπεζας PostFinance[69] και άλλες.
Σε ανοιχτή επιστολή προς την πρωθυπουργό της Αυστραλίας Τζούλια Γκίλαρντ, η οποία είχε τις υπογραφές γνωστών προσωπικοτήτων όπως ο Αμερικανός μελετητής Νόαμ Τσόμσκι, ο γερουσιαστής των Αυστραλών Πράσινων Μπομπ Μπράουν και πολλών Αυστραλών συγγραφέων, ζητούσαν από την Γκίλανρντ να προβεί σε μια «ισχυρή δήλωση» υποστήριξης του Ασάνζ.[71] Παράλληλα, ο πρώην Αυστραλός πρωθυπουργός και υπουργός εξωτερικών της Αυστραλίας Κέβιν Ραντ δήλωσε πως υπεύθυνη για τις διαρροές των εγγράφων ήταν η Αμερικανική πλευρά, ερχόμενος σε αντίθεση με τη θέση της Γκίλαρντ που είχε κατηγορήσει προηγουμένως τον Ασάνζ.[72] Σε όλη τη χώρα διοργανώθηκαν διαδηλώσεις προς υποστήρηξη του Ασάνζ και της ιστοσελίδας Wikileaks.[73]
Στις 14 Δεκεμβρίου εγκρίθηκε απόφαση αποφυλάκισης υπό όρους, με την εγγύηση να ορίζεται σε £240.000. Δεν αφέθηκε όμως αμέσως ελεύθερος, καθώς εκκρεμούσε η προσφυγή κατά της απόφασης που είχε το δικαίωμα να καταθέσει η σουηδική εισαγγελία.[74][75] Στις 16 Δεκεμβρίου το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας επικύρωσε την απόφαση να αφεθεί ελεύθερος με την καταβολή εγγύησης και περιοριστικούς όρους, απορρίπτοντας την έφεση.[76]
Δικαστική εξέλιξη και αίτηση πολιτικού ασύλου[
Η ακροαματική διαδικασία για την έκδοση του ορίστηκε για τις 7 με 8 Φεβρουαρίου 2011. Στις 7 Φεβρουαρίου η ομάδα υπεράσπισης του Ασάνζ υποστήριξε πως δεν μπορεί να έχει μια δίκαιη δίκη στη Σουηδία, καθώς οι εν λόγω υποθέσεις εκδικάζονται στα κρυφά χωρίς καμία διαφάνεια,[77] ενώ εξέφρασαν φόβους για μια πιθανή μετέπειτα έκδοσή του στις ΗΠΑ.[78] Την ίδια στιγμή, αρχεία σχετικά με την υπόθεση διέρρευσαν στο διαδίκτυο,[79] ενώ ο Ασάνζ σύμφωνα με την εφημερίδα The Independent[80] σκέφτεται να κινηθεί νομικά ενάντια στη Guardian για συκοφαντική δυσφήμηση σε βιβλίο που εξέδωσε η δεύτερη, ενώ παρόμοιο βιβλίο κυκλοφόρησε και η αμερικανική Νew Υork Τimes.[81] Στις 24 Φεβρουαρίου το δικαστήριο ανακοίνωσε την απόφασή του σύμφωνα με την οποία ο Ασάνζ θα εκδοθεί στην Σουηδία.
Λίγες μέρες αργότερα, στις 3 Μαρτίου 2011, ο Ασάνζ κατέθεσε έφεση κατά της απόφασης έκδοσης του, η οποία εκδικάστηκε τον Ιούλιο του ίδιου έτους.[82] Στις 2 Νοεμβρίου 2011 το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την έφεση [83] με την πλευρά του Ασάνζ να καταθέτει προσφυγή κατά της απόφασης [84][85].
Ο Ασάνζ εκφωνεί λόγο από το εσωτερικό της πρεσβείας του Ισημερινού στο Λονδίνο (19 Αυγούστου 2012)
Τον Ιανουάριο του 2012 το αγγλόφωνο ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο RT ανακοίνωσε την έναρξη της συνεργασίας του με τον Ασάνζ, ο οποίος παρέμενε ακόμα σε κατ’ οίκον περιορισμό στη Βρετανία αναμένοντας την απόφαση της προσφυγής του, για μια σειρά εκπομπών συνεντεύξεων.[86] Καλεσμένος της πρώτης του εκπομπής ήταν ο Χάσαν Νασράλα, αρχηγός της Χεζμπολάχ.[87]
Η νέα προσφυγή του Ασάνζ εξετάστηκε τον Φεβρουάριο του 2012. Στα τέλη Μαΐου το δικαστήριο απέρριψε την έφεση για δεύτερη φορά.[88] Το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας έδωσε διορία έως τις 28 Ιουνίου για την εκκίνηση των διαδικασιών έκδοσης του Τζούλιαν Ασάνζ.
Στις 19 Ιουνίου του 2012 ο Ασάνζ κατέφυγε στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο υποβάλλοντας αίτημα για τη χορήγηση πολιτικού ασύλου.[89] Η αστυνομία του Λονδίνου ανακοίνωσε πως η απόπειρα του να ζητήσει άσυλο σε ξένη πρεσβεία αποτελούσε παραβίαση των όρων της εγγύησής του και μπορούσε να επιφέρει σύλληψη.[90] Στις 16 Αυγούστου 2012 ο υπουργός Εξωτερικών του Ισημερινού Ρικάρντο Πατίνο ανακοίνωσε την απόφαση της χώρας να παραχωρήσει τελικά πολιτικό άσυλο στον Ασάνζ, ο οποίος παρέμενε στους χώρους της πρεσβείας της χώρας στο Λονδίνο, υπό την απειλή της σύλληψής του. Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης «Ο Ασάνζ αντιμετώπιζε μία υπαρκτή απειλή πολιτικής δίωξης, συμπεριλαμβανομένης της έκδοσης στις ΗΠΑ».[91] Την αντίθεσή τους εξέφρασαν τόσο η Βρετανία όσο και η Σουηδία, με την πρώτη μάλιστα να απειλεί πως θα προχωρούσε σε προσωρινή άρση της διπλωματικής ασυλίας της πρεσβείας του Ισημερινού για να διευκολυνθεί η σύλληψη του Ασάνζ. Καθώς η Βρετανία αρνήθηκε να του παράσχει ασφαλή έξοδο από τη χώρα μετά τη χορήγηση πολιτικού ασύλου, προκαλώντας κρίση στις σχέσεις των δύο χωρών, ο Ισημερινός ζήτησε την παροχή εγγυήσεων από την Στοκχόλμη για την μη έκδοση του Ασάνζ στις ΗΠΑ, ως μια λύση του αδιεξόδου.[92] Τον Δεκέμβριο του 2012 ο πρόεδρος του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα δήλωσε πως η υγεία του Ασάνζ, ο οποίος παρέμενε στην πρεσβεία της χώρας στο Λονδίνο μέχρι τότε καθώς καμία λύση δεν είχε επιτευχθεί, είχε επιδεινωθεί.[93]
Τον Φεβρουάριο του 2013 ο Ασάνζ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να διεκδικήσει μια έδρα στις εκλογές για την Γερουσία της Αυστραλίας της 14ης Σεπτεμβρίου 2013, στην πολιτεία της Βικτώρια.[94] Μιλώντας στην ιστοσελίδα The Conversation, δήλωσε πως σε περίπτωση εκλογής του θα γίνει πιο εύκολη η έξοδός του από την πρεσβεία του Ισημερινού και θα κάνει δύσκολη την έκδοσή του στις ΗΠΑ για την υπόθεση κατασκοπείας, καθώς η κυβέρνηση των ΗΠΑ «δεν θα θελήσει να προκαλέσει μια διεθνή διπλωματική μάχη».[95]
