Υψηλής σημειολογικής, διπλωματικής και γεωστρατηγικής αξίας ήταν οι δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Ευάγγελου Αποστολάκη και του πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, καθώς άνοιξαν τη συζήτηση για τα F-35 και παράλληλα ανέδειξαν, μέσω της Άσκησης, Ηνίοχος -στο πλαίσιο της οποίας μίλησαν- το νέο περιφερειακό αμυντικό δόγμα, που επικεντρώνεται στην ανατολική Μεσόγειο και διασφαλίζει την προοπτική πολλαπλής οικονομικής εκμετάλλευσης των διόδων της.
Αν και από τις δηλώσεις αμφότερων των θεσμικών παραγόντων προκύπτει ότι το ζήτημα είναι μακρόπνοο, ο αντίκτυπος των δηλώσεων είναι άμεσος και αν εξεταστεί υπό το πρίσμα της τρέχουσας επικαιρότητας τότε φαίνεται ότι εξυπηρετεί και άλλες στρατηγικές.
Η δημόσια συζήτηση για τα F-35, μεταξύ του Ευάγγελου Αποστολάκη και του Τζέφρι Πάιατ, δεν ήταν ουσιαστική, έστειλε όμως ιδιαίτερα σημαντικά μηνύματα στην Τουρκία, καθώς ενδεχόμενη καθυστέρηση παραλαβής των F-35 από την Τουρκία και η εντός χρονοδιαγράμματος παραλαβή των αναβαθμισμένων F-16 από την Ελλάδα, θα οδηγήσει σε διεύρυνση του αεροπορικού πλεονεκτήματος της Ελλάδας στο Αιγαίο.
Επίσης τυχαίο δεν είναι ότι επελέγη ως βήμα για την “διαφήμιση” της διεύρυνσης της αμυντικής συνεργασίας η άσκηση Ηνίοχος, στην οποία μετέχουν η Ελλάδα, οι ΗΠΑ, η Ιταλία, το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η συνεκπαίδευση μιας τόσο διευρυμένης ομάδας χωρών, με τόσο προηγμένο εξοπλισμό, τη στιγμή που τίθεται επί τάπητος το ζήτημα της περιφερειακής ασφάλειας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπου σχεδιάζεται να διέλθει -μεταξύ άλλων- και ο East Med, αποτελεί σαφές μήνυμα αποτροπής και ισχύος προς την Άγκυρα, αν και η Τουρκία δεν θα μπορούσε να περιλαμβάνεται στο σενάριο της άσκησης.
Τούτων δοθέντων, ο “Ηνίοχος” και οι δηλώσεις Αποστολάκη-Πάιατ σφίγγουν το βρόγχο στο λαιμό του Ταγίπ Ερντογάν, καθιστώντας σαφές ότι οι εξελίξεις στην περιοχή έχουν δρομολογηθεί με σε συλλογικό επίπεδο, γεγονός που καθιστά την αποτροπή ή ανάσχεσή τους, πρακτικά αδύνατη, εντείνοντας τις πιέσεις με την τροφοδότηση της αίσθησης του κατεπείγοντος.
Σχολιάζοντας την είδηση πως οι ΗΠΑ εξετάσουν το ενδεχόμενο να πουλήσουν τα αεροσκάφη F-35 σε νέες πέντε χώρες, μεταξύ αυτών, και στην Ελλάδα, ο κ. Αποστολάκης είπε:
«Εμείς πέρα από την αναβάθμιση των F16 είμαστε και στη διαδικασία να επιλέξουμε το καινούργιο αεροπλάνο που θα έχει η Ελλάδα ώστε να μπούμε σιγά σιγά στη νέα γενιά αεροσκαφών. Η δήλωση που έγινε στο αμερικάνικο κογκρέσο βοηθάει σε αυτή την προοπτική. Θα το εξετάσουμε, όλες τις συνιστώσες, και θα δούμε τι θα γίνει».
Από την πλευρά του, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ, δήλωσε πως η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ θεωρεί την Ελλάδα έναν πολύ σημαντικό σύμμαχο, προσθέτοντας πως η αναβάθμιση των F-16, που έχει ξεκινήσει, βοηθάει την Ελλάδα να περάσει από ένα αεροσκάφος τέταρτης γενιάς σε ένα αεροσκάφος πέμπτης γενιάς και αποτελεί ένα πρώτο βήμα για να αποκτήσει μελλοντικά η Ελλάδα τα F-35, επισημαίνοντας ότι:
«Είμαι πολύ χαρούμενος που επιστρέφω στην Ανδραβίδα για τρίτη συνεχόμενη χρονιά για την άσκηση “ΗΝΙΟΧΟΣ”. Θέλω να συγχαρώ τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και την ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας για την εντυπωσιακή εξέλιξη του “ΗΝΙΟΧΟΥ” αυτά τα χρόνια».
Ο Έλληνας υπουργός Άμυνας, δήλωσε:
«Σήμερα περνάμε το μήνυμα ότι η συνεργασία, η συνέργεια και οι καλές σχέσεις, είναι αυτές που εξασφαλίζουν την ασφάλεια και την ειρήνη στην περιοχή. Προς αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε, αυτό μήνυμα περνάμε όλοι όσοι έχουμε την ίδια άποψη και αντιμετωπίζουμε τις ίδιες απειλές»,
Ο κ. Αποστολάκης χαρακτήρισε την άσκηση άκρως επιτυχημένη τονίζοντας ότι
«η άσκηση είναι αρκετά προχωρημένη με αρκετά δύσκολα σενάρια και εξελίσσεσαι σε όλο το FIR της Ελλάδας. Όλοι οι συμμετέχοντες έχουν να πάρουν κάτι από αυτή. Με αυτή την άσκηση προχωράει ακόμα ένα βήμα σε καλύτερο επίπεδο η συνεργασία μεταξύ των συμμάχων και των Νατοϊκών κρατών».
Υπογράμμισε, δε, πως με την άσκηση αυτή η χώρα μας στέλνει το μήνυμα ότι
«επιχειρούμε σε όλο τον εναέριο χώρο μας. Είναι ελληνικός και γι΄ αυτό ασκούμε το δικαίωμα μας χωρίς να πρέπει να ενοχλείται κανείς».
Στην άσκηση, που ξεκίνησε τη Δευτέρα (1/4) και ολοκληρώνεται σήμερα, συμμετέχουν 77 αεροσκάφη ανάμεσα τους και έξι ιταλικά F-35, διάφοροι τύποι F-16, Φάντομ, Τορνέιντο, Μιράζ-2000, καθώς επίσης και εναέρια ραντάρ και τάνκερ.
Στην αεροπορική βάση της Ανδραβίδας βρέθηκαν για να παρακολουθήσουν την τελική φάση της άσκησης «ΗΝΙΟΧΟΣ 2019» σύσσωμη η στρατιωτική ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων της Ελλάδας, οι πρέσβεις των ΗΠΑ, του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αντιπρόσωπος από την πρεσβεία της Ιταλίας και παρατηρητές από πολλές χώρες.
