Μηνύματα προς πολλούς αποδέκτες έστειλε η σύνοδος κορυφής των 3+1 στο Ισραήλ, ενώ πυκνή σημειολογικά ήταν κοινή δήλωση των τριών ηγετών και του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, η οποία ξεκινούσε με τις αμερικανικές θέσεις για την περιοχή, ξεκαθαρίζοντας ότι οι δρομολογηθείσες εξελίξεις τελούν υπό την αμερικανική αιγίδα, σε όλα τα επίπεδα και οποιεσδήποτε παρεμβολές ή προσπάθειες ανάσχεσης θα αντιμετωπίζονται ως αμφισβήτηση του ρόλου του αμερικανικού παράγοντα.
- Συμφωνία για East Med και ασφάλεια
- Σαφής και πολυεπίπεδη η αμερικανική παρέμβαση
- Μηνύματα σε Τουρκία, Ρωσία, Ιράν και Λίβανο
- Ανακοίνωση…”μνημόνιο” για την Τουρκία
Τα όσα περιλαμβάνονται στην κοινή δήλωση, η ερμηνεία, τα εμφανή και υπόκωφα μηνύματά τους έχουν βασικό, αλλά όχι μόνο, αποδέκτη την Άγκυρα, η οποία βρυχάται και επιχειρεί να ανοίξει πολλαπλά μέτωπα με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, βασιζόμενη στην αμυντική και οικονομική προσέγγιση με τη Ρωσία.
Σημειολογικά και διπλωματικά η διακήρυξη του νέου σχήματος, είναι πολυσήμαντη καθώς δεν περιορίζεται στις δομές οικονομικής συνεργασίας και τον East Med αλλά τα περιλαμβάνει αυτά, στο πλαίσιο της εδραίωσης ενός νέου γεωοικονομικού και γεωπολιτικού status quo στην περιοχή, μέρος του οποίου αποτελεί και η επίλυση του Κυπριακού.
Τα μηνύματα είναι πολλά, καθώς η δημιουργία περιφερειακών δομών ασφάλειας χωρίς την Τουρκία, σημαίνει ότι η ένταξή της σε αυτές θα είναι υπό όρους και προϋποθέσεις, χωρίς περιθώριο συνδιαμόρφωσης, αλλά με βάσει τα συμφωνηθέντα και τις δρομολογημένες εξελίξεις. Όπερ σημαίνει ότι η Άγκυρα μπορεί να αποδεχθεί και να ενταχθεί, αλλά δεν θα μπορεί να εφαρμόσει τις αναθεωρητικές πρακτικές της, δεδομένου ότι ΗΠΑ και Ισραήλ έχουν οριοθετήσει το πλαίσιο.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι
“Οι ηγέτες συμφώνησαν στην ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας , για την υποστήριξη της ενεργειακής ανεξαρτησίας και ασφάλειας και για την άμυνα έναντι κακόβουλων εξωτερικών επιρροών στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή”
Η φράση αυτή ακολουθεί την δέσμευση των ΗΠΑ να στηρίξουν την τριμερή συνεργασία με τη διατύπωση:
“Ο υπουργός Εξωτερικών Πομπέο, υπογράμμισε την στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών για τον τριμερή μηχανισμό που εδραίωσαν το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος, επισημαίνοντας τη σημασία της αυξημένης συνεργασίας”.
Οι δύο φράσεις σε αντίστροφη σειρά μεταξύ τους δείχνουν ακριβώς τη στόχευση των ΗΠΑ και επαναφέρουν το δόγμα “είτε μαζί μας, είτε εναντίον μας”, με αποδέκτη την Τουρκία, ενώ στέλνουν ξεκάθαρο μήνυμα και στη Ρωσία, τον Λίβανο και το Ιράν, που έχουν συμφέρον να υπονομεύσουν τον East Med.
Το μήνυμα γίνεται ξεκάθαρο προς την Τουρκία, σε συνδυασμό με τις χθεσινές δηλώσεις του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Γιώργκου Κατρούγκαλου στο Anadolu, όπου απευθύνει πρόσκληση στην Άγκυρα για συνεργασία στο πλαίσιο της τριμερούς Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου. Όπως επισήμανε το Crisis Monitor η πρόσκληση του κ. Κατρούγκαλου είχε όρους, οι οποίοι με την ανακοίνωση της Συνόδου Κορυφής αποσαφηνίζονται πλήρως.
Τα μηνύματα αυτά θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στην ενίσχυση της ελληνικής πρότασης προς την Τουρκία για τον οδικό χάρτη και επίλυσης των διμερών θεμάτων, την οποία θα μεταφέρει σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος στην Αττάλεια, όπου θα συναντήσει τον Τούρκο ομόλογό του, Μελβούτ Τσαβούσογλου.
Οι ηγέτες των χωρών συμφώνησαν να αυξήσουν την περιφερειακή συνεργασία για την υποστήριξη της ενεργειακής ανεξαρτησίας και της ασφάλειας, ενώ δεσμεύτηκαν να υπερασπιστούν τις εξωτερικές κακοήθεις επιρροές στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Εξέφρασαν δε την ικανοποίησή τους για το πρόσφατο εύρημα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και τις δυνατότητές του να συμβάλει στην ενεργειακή ασφάλεια και διαφοροποίηση.
Από την πλευρά του ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο υπογράμμισε την υποστήριξη των ΗΠΑ για τον τριμερή μηχανισμό που θέσπισαν το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος, επισημαίνοντας τη σημασία της αυξημένης συνεργασίας.
Η παρουσία του Αμερικανού υπουργού «σημαίνει ότι δίνεται προστιθέμενη αξία» στη έκτη τριμερή είχε δηλώσει νωρίτερα σήμερα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ενώ κατά τις προκαταρκτικές δηλώσεις τους ο Νετανιάχου και ο Πομπέο επικεντρώθηκαν κυρίως σε διμερή θέματα άμυνας.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ αναφέρθηκε επίσης στους στενούς δεσμούς μεταξύ Ισραήλ και ΗΠΑ, ενώ απευθύνθηκε με επιθετικό ύφος στο Ιράν, ξεκαθαρίζοντας ότι οι ΗΠΑ θα αυξήσουν την πίεση.
«Ανυπομονώ για τη συνεργασία μας. Πριν μια εβδομάδα μίλησα στο Τέξας για συνεργασίες σαν κι αυτή, που δημιουργεί υποδομές που δεν είχαμε ποτέ. Πιστεύουμε πως όταν συνεργάζονται ελεύθερες χώρες πάντα υπάρχει μεγάλο όφελος. Ανυπομονώ να συνεργαστώ μαζί σας», σχολίασε μεταξύ άλλων.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας δήλωσε:
«Δεν μπορώ να μετρήσω πόσες φορές έχουμε βρεθεί μέσα στα πλαίσια των τριμερών. Τα τελευταία χρόνια ο ρόλος των χωρών μας και η συνεργασία μας έγινε πιο δυνατή. Η τριμερής συνεργασία μας έχει γίνει στρατηγική και ιδιαίτερα στους τομείς της ενέργειας και της ασφάλειας. Η συμμετοχή των ΗΠΑ δια του ΥΠΕΞ Πομπέο σημαίνει ότι η χώρα υποστηρίζει αυτή τη συνεργασία μας και την προσπάθεια για διάλογο και στα ενεργειακά, στην οικονομία αλλά και μπροστά στις προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε».
«Η βασική ιδέα μας είναι πολύ σημαντική: να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές δίκτυο μεταφοράς των ενεργειακών πόρων από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, από το Ισραήλ, την Κύπρο, την Ελλάδα, στην Ευρώπη»,
υπογράμμισε και συνεχίζοντας είπε
«η καθιέρωση του φυσικού αερίου East Med μπορεί να βοηθήσει τόσο τον διάλογο για την ασφάλεια αλλά και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής».
Ο Νίκος Αναστασιάδης, από την πλευρά του, επισήμανε ότι
«Θέλω να διαβεβαιώσω ότι η Κύπρος θα παραμείνει πιστός εταίρος στην προσπάθεια για συνεργασία και πρόοδο στην περιοχή. Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που οι ΗΠΑ είναι σήμερα εδώ και υποστηρίζουν αυτή την προσπάθεια»,
σχολίασε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης.
Όπως μεταδίδουν τα media, η συζήτηση για τον East Μed συνδέθηκε με την πρόσφατη συνάντηση των ΥΠΕΞ στο Χιούστον των ΗΠΑ και το East Μed gas forum που συμμετείχαν επίσης Ιορδανία, Αίγυπτος και Παλαιστίνη.
Το εκτιμώμενο κόστος του έργου του East Med αγγίζει τα 6 δισ. ευρώ και θεωρείται ότι θα είναι ο πλέον ασφαλής αγωγός παγκόσμια, καθότι θα είναι απρόσβλητος από τρομοκρατικές ενέργειες λόγω του πολύ μεγάλου βάθους του. Το μέγεθος του ενδέχεται να διπλασιαστεί για να μεταφέρει ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες από το Ισραήλ. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, στην πρώτη του φάση θα είναι οι τρεις χώρες (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ) και Ιταλία, με τη στήριξη των ΗΠΑ και σε επόμενη φάση συνεργασία με τρίτες χώρες, κυρίως Αίγυπτο αλλά και χώρες του Κόλπου.
Ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ φέρεται να έχει δεσμευθεί στις κατ’ ιδίαν επαφές ότι θα υποστηρίξει μέσω ενεργειακών κολοσσών των ΗΠΑ την προσπάθεια, εντάσσοντας το project ως κομβικό στον ευρύτερο αμερικανικό σχεδιασμό για την περιοχή.
