Έντονες ανησυχίες προκαλεί η κλιμάκωση της βίας στις διαδηλώσεις στα δυτικά Βαλκάνια, καθώς σε Σερβία, Αλβανία και Μαυροβούνιο οι αντιδράσεις οδηγούν σε συγκρούσεις που εντείνονται παράλληλα, εγείροντας ερωτηματικά για τον συντονισμό και ενδεχομένως για την ποδηγέτηση ή αυτανάφλεξή τους, καθώς το hashtag “βαλκανική άνοιξε” γίνεται trend στα social media και το σκηνικό μοιάζει -ολοένα και περισσότερο- βγαλμένο από το playbook των υπηρεσιών πληροφοριών που χρησιμοποιήθηκε στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Ευρώπη.
Στη Σερβία, ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς αποχώρησε από το προεδρικό μέγαρο, αργά το απόγευμα, όταν πλέον οι διαδηλωτές έλυσαν την πολιορκία του κτιρίου, ενώ ομάδες από την πορεία είχαν καταλάβει και τα γραφεία της δημόσιας τηλεόρασης.
Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς βγήκε από την κεντρική έξοδο του κτηρίου και καθώς κατευθύνονταν προς το υπηρεσιακό του αυτοκίνητο χαιρετούσε και χαμογελούσε κάποιους διαδηλωτές οι οποίοι παρέμειναν έξω από το προεδρικό και τον αποδοκίμαζαν. Ο πρόεδρος της Σερβίας κατά την διάρκεια που οι διαδηλωτές είχαν περικυκλώσει το προεδρικό μέγαρο και τον κρατούσαν αποκλεισμένο μέσα, ανάρτησε στο Instagram φωτογραφία, όπου φαίνεται να παίζει σκάκι με τον ΥΠ.ΕΣ. Νέμποϊσα Στεφάνοβιτς, με το σχόλιο: «Στιγμές χαλαρότητας πριν τον απογευματινό φόρτο εργασίας».
Οι διαδηλωτές με επικεφαλής τους ηγέτες του συνασπισμού των κομμάτων της αντιπολίτευσης «Συμμαχία για την Σερβία» (SzS), μετά την αποχώρηση τους από το προεδρικό μέγαρο, πραγματοποίησαν πορεία προς την γενική αστυνομική διεύθυνση Βελιγραδίου, όπου κρατούνται εφτά άτομα τα οποία συνελήφθησαν σήμερα, για τα χθεσινοβραδινά επεισόδια στη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Από την διοίκηση της αστυνομίας ζήτησαν να αφεθούν ελεύθεροι όλοι οι συλληφθέντες, δίνοντας διορία εικοσιτέσσερις ώρες για να ικανοποιηθεί το αίτημά τους. Μπροστά από το κτήριο της αστυνομίας οι διαδηλωτές έμειναν μέχρι τις 7 το βράδυ και αποχώρησαν ήρεμα. Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης κάλεσαν τους πολίτες να συγκεντρωθούν και πάλι αύριο το απόγευμα έξω από την γενική αστυνομική διεύθυνση Βελιγραδίου.
Στην Αλβανία, η κατάσταση είναι αρκετά χειρότερη, καθώς οι επικεφαλής της αντιπολίτευσης αμακοίνωσαν πρωτοβουλία κυλιόμενων διαδηλώσεων και αποκλεισμού των δρόμων πέριξ του κοινοβουλίου στο πλαίσιο ΄διακηρυγμένης προσπάθειας για την παραίτηση της κυβέρνησης Ράμα και την προσφυγή σε πρόωρες εκλογές, μερικούς μόλις μήνες μετά την επανεκλογή του με συντριπτικά ποσοστά.
Αντιπολιτευόμενοι διαδηλωτές έσπασαν τα οδοφράγματα της αστυνομίας και προσπάθησαν να εισβάλλουν στο κοινοβούλιο της Αλβανίας κατά τη διάρκεια των σαββατιάτικων διαδηλώσεων.
Η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα και αντλίες νερού για να διαλύσει το πλήθος, αν και αρκετοί διαδηλωτές ήταν προετοιμασμένοι με μάσκες αερίου.
Οι διαδηλωτές πέταξαν πέτρες και βόμβες μολότοφ στην αστυνομία, ρίχνοντας τους φράχτες ασφαλείας που είχαν ανεγερθεί πριν από τη διαδήλωση.
Ο ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Κόμματος, Λουλζίμ Μπάσα, έγινε δεκτός με χειροκροτήματα από το πλήθος, ενώ τέθηκε επικεφαλής στην πορεία προς το γραφείο του πρωθυπουργού Έντι Ράμα. Στη συνέχεια το πλήθος κατευθύνθηκε στο κοινοβούλιο, όπου ξέσπασαν βίαια επεισόδια.
Τουλάχιστον ένας διαδηλωτής ήταν ανίκανος από την εισπνοή δακρυγόνων αερίων και ένας αστυνομικός καταγράφηκε να προσφέρει πρώτες βοήθειες σε συνάδελφό του.
Στο Μαυροβούνιο, οι διαδηλωτές, για πέμπτη κατά σειρά εβδομάδα, το Σάββατο συγκεντρώθηκαν στην πρωτεύουσα ζητώντας την παραίτηση του προέδρου Μίλο Ντζουκάνοβιτς, τον οποίο κατηγορούν για διαφθορά, καθώς και της κυβέρνησης.
Αν και η κατάσταση δεν έχει καταλήξει στη βία, κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή, όπως φαίνεται από τις εξελίξεις στη Σερβία και την Αλβανία. Το σκηνικό είναι επίσης αρκετά περίπλοκο καθώς το 2018 το Μαυροβούνιο έγινε μέλος του NATO, ενώ είχε καταγγελθεί απόπειρα πραξικοπήματος και δολοφονίας του τότε πρωθυπουργού. Ωστόσο, το σκηνικό στη δίκη αλλάζει άρδην καθώς ο βασικός μάρτυρας αλλάζει την κατάθεσή του τινάζοντας στον αέρα το κατηγορητήριο, βάσει του οποίου στοχοποιούνταν η Ρωσία.
Έτσι, οι διαδηλώσεις αν και τώρα δεν σχετίζονται με την ευρωατλαντική προοπτική της χώρας, εν τούτοις, εφόσον αποκτήσουν δυναμική και κρίσιμη μάζα θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια νέα διαρκή εστία έντασης και αποσταθεροποίησης.
Σε πρώτη φάση τις αντιδράσεις οργανώνουν πολιτικοί ακτιβιστές, ακαδημαϊκοί, φοιτητές και δημοσιογράφοι που υποστηρίζουν ότι δεν είναι συνδεδεμένοι με κανένα πολιτικό κόμμα.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν τις κινητοποιήσεις που ξεκίνησαν στις αρχές Φεβρουαρίου, αλλά οι ηγέτες τους δεν έχουν αναλάβει ενεργό ρόλο στην οργάνωση των κινητοποιήσεων.
Μια άτυπη ομάδα διανοουμένων, ακαδημαϊκοί, ακτιβιστές των ΜΚΟ και δημοσιογράφοι φαίνονται ως η καρδιά των διαδηλώσεων που ονομάστηκαν #Odupri se! [Αντιστέκομαι!].
Οι διαδηλωτές κατέλαβαν τον ραδιοτηλεοπτικό φορέα του Μαυροβουνίου, RTCG, και ζήτησαν πιο επαγγελματική και δίκαιη αναφορά.
