Κινητικότητα στην κατεύθυνση της ανάπτυξης, ενιαίων, κεντρικά αξιολογημένων υποδομών διασύνδεσης των ευρωπαϊκών χωρών αναπτύσσεται, εσχάτως και με καθυστέρηση, καθώς η κινεζική επέλαση στα Δυτικά Βαλκάνια και στην Κεντρική Ευρώπη, δημιουργεί τετελεσμένα που δύσκολα ανατρέπονται.
Παράλληλα, την Ευρώπη την απασχολεί και ο ασφυκτικός έλεγχος που επιχειρούν να ασκήσουν οι ΗΠΑ στη διαμόρφωση του ενεργειακού μείγματος των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων, επιβάλλοντας συνεργασίες, ισορροπίες και κινήσεις, στο πλαίσιο του νέου γεωοικονομικού δόγματος που προωθεί η Ουάσιγκτον.
Έτσι η Ευρώπη, έχει να αντισταθμίσει τόσο τον “δρόμο του μεταξιού”, για την εδραίωση του οποίου το Πεκίνο ετοιμάζεται να ρίξει πακτωλό κεφαλαίων, αλλά και την αμερικανική επεκτατικότητα και τον ρεφορμισμό του Ντόναλντ Τραμπ, που οδηγεί σε ευρείες και μη αναστρέψιμες ανακατατάξεις, εκμεταλλευόμενος το NATO και τη δυσπραγία της ΕΕ.
Όπως επισημαίνει σε άρθρο της η DW, η ευρωπαϊκή απάντηση έρχεται βέβαια με αρκετή καθυστέρηση και ενώ η Κίνα δημιουργεί ήδη εδώ και χρόνια δεδομένα στην Ευρώπη, διευρύνοντας την επιρροή της, μέσω της δημιουργίας νέων σιδηροδρομικών γραμμών, οδών, δρόμων και αεροδρομίων.
Προσφάτως η ειδική εντεταλμένη της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική Φεντερίκα Μογκερίνι αντέκρουσε το επιχείρημα ότι η απάντηση της Ευρώπης έρχεται πολύ αργά.
«Δεν επιτρέπουμε να υπαγορεύεται η ημερομηνία των αποφάσεών μας από άλλους ούτε από το Πεκίνο, την Ουάσιγκτον ή τη Μόσχα, ούτε από το Τιμπουκτού».
Τώρα η ΕΕ, ετοιμάζει σχέδιο διασύνδεσης της ΕΕ με κόμβους και υποδομές σε όλα τα επίπεδα, θέλοντας να ενδυναμώσει την ευρωπαϊκή προοπτική των Βαλκανίων και να ενισχύσει το ευρωπαϊκό αίσθημα, που έχει πληγεί από τις αλληλεπικαλυπτόμενες κρίσεις και την έλλειψη αλληλεγγύης.
Η Κίνα όμως έχει διεισδύσει αρκετά βαθιά και ο περιορισμός της επιρροής της, με δεδομένα τα κεφάλαια που υποστηρίζουν το άνοιγμά της, αποτελεί ένα δύσκολο και ενδεχομένως αποσταθεροποιητικό στοίχημα για την Ευρώπη, η οποία προωθεί τώρα, αρχής γενομένης από τη Γερμανία νομοθεσία που δίνει τη δυνατότητα veto στην κυβέρνηση για εξαγορές και επενδύσεις που άπτονται ζητημάτων εθνικής ή ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Τα πλοκάμια της Κίνας είναι όμως βαθιά μέσα στην Ευρώπη, καθώς όπως επισημαίνει η DW το λιμάνι στο Ντουίσμπουργκ της Γερμανίας, είναι ο τελευταίος σταθμός διηπειρωτικής σιδηροδρομικής γραμμής και τερματικός σταθμός για κοντέινερ από την Άπω Ανατολή. Ενώ στο δημοσίευμα γίνεται αναφορά και στο Μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψε η Ελλάδα με την Κίνα στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας “Μια ζώνη, ένας δρόμος”, το οποίο -όπως αναφέρει η DW- δυσαρέστησε τις Βρυξέλλες, που έχουν πάρει αποστάσεις από το κινεζικό πρότζεκτ του αιώνα.
Πάντως, η ΕΕ διατείνεται ότι η νέα «στρατηγική διασύνδεσης» δεν συνιστά απάντηση στον νέο Δρόμο του Μεταξιού. Βασικός στόχος της ευρωπαϊκής στρατηγικής είναι να ενώσει τους ανθρώπους, εξήγησε η αρμόδια για τις συγκοινωνίες κοινοτική επίτροπος Βιολέτα Μπουλτς. «Ευρώπη και Ασία έχουν κοινό συμφέρον να δημιουργήσουν αποτελεσματικές, οικονομικά βιώσιμες και φιλικές προς το περιβάλλον εμπορικές οδούς μεταξύ των δυο ηπείρων».
Το εμπόριο και οι… δρόμοι
Σήμερα το 70% του εμπορίου μεταξύ Ευρώπης και Ασίας γίνεται μέσω της θαλάσσιας οδού ενώ το 25% με αερομεταφορές. Ο σιδηρόδρομος παίζει προς το παρόν μηδαμινό ρόλο. Σε αυτό ακριβώς το πεδίο η Κομισιόν βλέπει τεράστια περιθώρια ανάπτυξης.
Οι ασιατικές χώρες χρειάζονται περίπου 1,3 τρις ευρώ ετησίως για τη διεύρυνση των υποδομών τους. Τα ευρωπαϊκά μοντέλα χρηματοδότησης όπως και η εμπειρία των Ευρωπαίων μπορούν να φανούν εδώ ιδιαίτερα χρήσιμα. Η Μογκερίνι εκτιμά ότι υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον για ευρωπαϊκές επενδύσεις στην Ασία: «Μιλάμε, για παράδειγμα, για έργα υποδομής που όμως δεν είναι απλώς φθηνά και πρόχειρα, αλλά γερά και βιώσιμα».
Όλα αυτά τα ζητήματα αναμένεται να βρεθούν στο επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Ασίας στα μέσα Οκτωβρίου.
Δεν είναι όμως τα μόνα, καθώς εκτός την Κίνα και οι ΗΠΑ αναπτύσσουν έντονη δραστηριότητα μέσω Ελλάδας και Ιταλίας, καθώς έχουν επιτύχει ενεργειακές συμφωνίες για προμήθεια LNG, έσω Αλεξανδρούπολης, αγωγούς διασύνδεσης της Ελλάδας με την πΓΔΜ και εν συνεχεία με τα υπόλοιπα Βαλκάνια, μέσω Κοσόβου και στην Κεντρική Ευρώπη μέσω Μαυροβουνίου. Ο ενεργειακός δρόμος των ΗΠΑ, όμως δεν περιορίζεται στο LNG, αλλά επεκτείνεται μέχρι το Ισραήλ με τον EastMed και την Αίγυπτο.
Οι αγωγοί αυτοί θα περάσουν από την Ελλάδα και την Ιταλία διευρύνοντας τα δίκτυα προμήθειας και εμπορίας φυσικού αερίου που ελέγχουν οι ΗΠΑ και δημιουργώντας επαρκή προσφορά για τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη, ώστε να αντισταθμιστεί η ρωσική επιρροή και να ανατραπούν γεωοικονομικές ισορροπίες.
Οι σχεδιασμοί αυτοί, όμως, στην πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης δεν είναι ποτέ εύκολοι και πάντα ελλοχεύουν κίνδυνοι που δεν είναι αντιληπτοί δια γυμνού οφθαλμού. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ενώ έχουν σε κίνηση οι μηχανισμοί για την υλοποίηση των αγωγών, τρέχουν με πιεστικές ταχύτητες οι εξελίξεις στο Σκοπιανό, τη διαμάχη Σερβίας-Κοσόβου και η ένταξη της Αλβανίας στην ΕΕ, καθώς η ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών αυτών είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητα των αγωγών και ολόκληρου του εγχειρήματος επιβολής του γεωοικονομικού δόγματος των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο.
