Την πρόβλεψη για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αναβαθμίζει η Κομισιόν τοποθετώντας τον πλήχη στο 2,3% στις εαρινές προβλέψεις της, καθώς αποδέχεται το σενάριο για περιορισμένες επιπτώσεις από τις εμπορικές εντάσεις, αλλά ενσωματώνοντας την παρατεταμένη αδυναμία των εξαγωγών και τον επίμονα υψηλό πληθωρισμό.
Σταθερά πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και της ΕΕ, η ελληνική οικονομία προβλέπεται να διατηρήσει την ισχυρή της δυναμική και να αναπτυχθεί κατά 2,3% το 2025 και 2,2% το 2026, σύμφωνα με τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Επιτροπής που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα.
Η ελληνική οικονομία αναμένεται να διατηρήσει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και υπεραπόδοση σε σύγκριση με την ευρωζώνη και την ΕΕ το διάστημα 2024–2026, καθώς προβλέπεται να αναπτύσσεται σταθερά με ρυθμούς άνω του 2%, υπερδιπλάσιους από τους αντίστοιχους μέσους όρους των εταίρων της (0,9%–1,5%). Κρίσιμοι παράγοντες αυτής της υπεραπόδοσης είναι η ιδιωτική κατανάλωση, η άνοδος των επενδύσεων μέσω των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και η δημοσιονομική ευρωστία. Ωστόσο, η συμβολή του εξωτερικού τομέα παραμένει αρνητική λόγω ισχυρών εισαγωγικών πιέσεων, κάτι που περιορίζει τη συνολική παραγωγική συμβολή των καθαρών εξαγωγών, εντείνοντας την ανάγκη ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγικής βάσης. Η διαφοροποίηση των πηγών ανάπτυξης μέσω της κεφαλαιουχικής ενίσχυσης και της μείωσης της εξάρτησης από καταναλωτικούς μοχλούς, αποτελεί βασική προοπτική για βιώσιμη μεγέθυνση.
Οι προβλέψεις
Η Επιτροπή αναθεωρεί προς τα πάνω την εκτίμησή της για την ανάπτυξη στην Ελλάδα το 2024. Από 2,1% που ήταν η πρόβλεψη το περασμένο φθινόπωρο η ανάπτυξη του ΑΕΠ το 2024 διαμορφώθηκε στο 2,3%. Σε ό,τι αφορά το 2025 και το 2026, η πρόβλεψη της Επιτροπής παραμένει σταθερή σε σχέση με τις φθινοπωρινές της προβλέψεις. Η αύξηση του ΑΕΠ στην Ελλάδα αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,3% το 2025 και στο 2,2% το 2026, «χάρη στη διαρκή κατανάλωση και την αύξηση των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ».
Παράλληλα, η θετική πορεία της απασχόλησης και η συνεπαγόμενη άνοδος των μισθών ενισχύουν τη ζήτηση αλλά επιδρούν και πληθωριστικά, οδηγώντας σε υψηλότερο δομικό πληθωρισμό σε σχέση με την ευρωζώνη (3,5% το 2025 για την Ελλάδα έναντι 2,1% στην ευρωζώνη), ιδίως στις υπηρεσίες. Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αυξάνεται, γεγονός που καθιστά κρίσιμη την ενίσχυση της παραγωγικότητας ώστε να μην υπονομευτεί η ανταγωνιστικότητα. Η αγορά εργασίας παρουσιάζει τάσεις στενότητας σε συγκεκριμένους τομείς (τουρισμός, εξειδικευμένες δεξιότητες), κάτι που εντείνει τις πιέσεις για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, με έμφαση στην ενεργό ένταξη γυναικών και ανειδίκευτων στην απασχόληση, αλλά και στην επανακατάρτιση. Η επενδυτική δυναμική προσφέρει ευκαιρίες για αναβάθμιση του παραγωγικού προφίλ, ωστόσο η ταχύτητα και ποιότητα απορρόφησης των κονδυλίων θα καθορίσει τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις.
Ισχυρές είναι επίσης οι δημοσιονομικές επιδόσεις, με πλεονάσματα υψηλότερα των προβλέψεων, που αποδίδονται τόσο στην αύξηση των εσόδων όσο και στον περιορισμό των δαπανών. Τα μέτρα καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας (π.χ. ψηφιακή κάρτα εργασίας) προσφέρουν διατηρήσιμες βάσεις εσόδων, ενισχύοντας τη δημοσιονομική αξιοπιστία. Ωστόσο, η μείωση του πλεονάσματος το 2025 (0,7% του ΑΕΠ) και η δημοσιονομική επέκταση μέσω μόνιμων κοινωνικών μεταβιβάσεων και επενδυτικών δαπανών απαιτούν προσεκτική διαχείριση για να μην υπονομευθεί η πτωτική πορεία του λόγου χρέους/ΑΕΠ, ο οποίος παραμένει εξαιρετικά υψηλός (140,6% το 2026). Η σταθερότητα των δημοσιονομικών, σε συνδυασμό με τις αναπτυξιακές επιδόσεις, ενισχύει την αξιοπιστία της χώρας, ωστόσο εξωγενείς γεωπολιτικοί και εμπορικοί κίνδυνοι (τουρισμός, παγκόσμια ζήτηση, ΗΠΑ) αποτελούν καθοριστικές αβεβαιότητες που πρέπει να παρακολουθούνται στενά.
Να σημειωθεί ότι προσφάτως η fitch αναθεώρησε επί τα βελτίω τις προοπτικές για την ελληνική οικονομία ανοίγοντας παράθυρο για ενδεχόμενη αναβάθμιση εντός των επομένων 12-18 μηνών.
Κότρα στο κύμα
Ωστόσο, η Επιτροπή αναθεωρεί προς τα κάτω τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη στην ευρωζώνη και την ΕΕ το 2025 και το 2026, σε σχέση με τις Φθινοπωρινές Προβλέψεις. Η εκτίμηση της Επιτροπής για την αύξηση του ΑΕΠ το 2024 στην ευρωζώνη είναι 0,9% και 1.0% στην ΕΕ. Για το 2025 το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 0,9% στην ευρωζώνη και 1,1% στην ΕΕ και το 2026 κατά 1,4% και 1,5% αντιστοίχως. (Το φθινόπωρο οι προβλέψεις της Επιτροπής για την ανάπτυξη στην ευρωζώνη το 2025 ήταν 1,3% στην ευρωζώνη και 1,5% στην ΕΕ και για το 2026 ήταν 1,6% στην ευρωζώνη και 1,8% στην ΕΕ).
Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα εκτιμάται στο 3% το 2024 και αναμένεται να μετριαστεί στο 2,8% το 2025 και 2,3% το 2026, «με τις ισχυρές εξελίξεις στους μισθούς και τη ζήτηση να εξακολουθούν να ασκούν πιέσεις στις τιμές του καταναλωτή».
Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη το 2024 θα διαμορφωθεί στο 2,4% και θα μετριαστεί στο 2,1% το 2025 και στο 1,7% το 2026.
Η ανεργία, στην Ελλάδα το 2024 βρίσκεται στο 10,1% και αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται στο 9,3% το 2025 και στο 8,7% το 2026.
«Η Ελλάδα πέτυχε σημαντικό δημοσιονομικό πλεόνασμα το 2024, το οποίο αναμένεται να διατηρηθεί στον ορίζοντα των προβλέψεων», τονίζει η Επιτροπή. Το 2024, το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης κατέγραψε πλεόνασμα 1,3% του ΑΕΠ. Το 2025, το πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί, φτάνοντας το 0,7% του ΑΕΠ και το 2026 προβλέπεται να αυξηθεί στο 1,4% του ΑΕΠ. Βοηθούμενο από την ισχυρή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ συνεχίζει να μειώνεται και αναμένεται να φτάσει το 140,6% το 2026.
Η έκθεση για την Ελλάδα
Αναλυτικότερα, η έκθεση της Επιτροπής για την Ελλάδα τονίζει ότι «η ελληνική οικονομία διατηρεί τη δυναμική της παρά τις αντιξοότητες».
Το 2024, η οικονομία της Ελλάδας αναπτύχθηκε κατά 2,3%. Αυτό, σύμφωνα με την Επιτροπή, τροφοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την ιδιωτική κατανάλωση, τις επενδύσεις και τη συσσώρευση αποθεμάτων. Παρά τη συσταλτική δημοσιονομική πολιτική, η αύξηση της εγχώριας ζήτησης ήταν ισχυρή και συνεπαγόταν σημαντική αύξηση των εισαγωγών, ενώ οι εξαγωγές αυξήθηκαν με βραδύτερο ρυθμό. Ως εκ τούτου, οι καθαρές εξαγωγές επηρέασαν την οικονομική δραστηριότητα.
Με την πρόοδο του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, οι επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ αναμένεται να είναι σημαντικές το 2025 και το 2026. Μαζί με τη διατηρήσιμη ισχυρή κατανάλωση, υποστηριζόμενη από τη σταθερή αύξηση του εισοδήματος, αναμένεται να αποτελέσουν τους κύριους μοχλούς οικονομικής ανάπτυξης. Η ζήτηση εισαγωγών αναμένεται να παραμείνει ισχυρή, δεδομένου του υψηλού περιεχομένου των επενδύσεων σε εισαγωγές. Συνολικά, η αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να συνεχίσει να υπερβαίνει το μακροπρόθεσμο δυναμικό της, με ρυθμούς 2,3% το 2025 και 2,2% το 2026.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η ελληνική οικονομία αναμένεται να επηρεαστεί μόνο ελαφρά από τους δασμούς των ΗΠΑ, λόγω των σχετικά ασθενών άμεσων και έμμεσων εμπορικών δεσμών της με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, οι κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης αυξήθηκαν και κλίνουν προς τα κάτω, καθώς η επίμονη αύξηση του εμπορίου και η γεωπολιτική αβεβαιότητα, μαζί με την επιδείνωση των παγκόσμιων οικονομικών προοπτικών, θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τις ελληνικές εξαγωγές, ιδίως τον τουρισμό.
Θα ανέβουν οι μισθοί
Η αγορά εργασίας βελτιώθηκε τα τελευταία χρόνια και η ευνοϊκή δυναμική συνεχίστηκε στις αρχές του 2025, εκτιμά η Επιτροπή. Μετά από μια κορύφωση το πρώτο τρίμηνο του 2024, τα ποσοστά κενών θέσεων εργασίας έχουν αρχίσει να μειώνονται, αλλά εξακολουθούν να υποδηλώνουν μια στενή αγορά εργασίας, ιδιαίτερα σε τομείς που σχετίζονται με τον τουρισμό και σε εκείνους που απαιτούν υψηλές δεξιότητες. Η απασχόληση αναμένεται να συνεχίσει να επεκτείνεται, αν και με βραδύτερο ρυθμό, καθώς τα κενά δεξιοτήτων και η χαμηλή συμμετοχή στην αγορά εργασίας, ιδίως μεταξύ των γυναικών, περιορίζουν την προσφορά εργασίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι πραγματικοί μισθοί ανά εργαζόμενο αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω, κατά μέσο όρο κατά 1,3% ετησίως κατά τον προβλεπόμενο ορίζοντα. Αυτό υποστηρίζεται επίσης από τις πρόσφατες αυξήσεις των κατώτατων μισθών και τη μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης.
Καίει ο πληθωρισμός
Ο γενικός πληθωρισμός ήταν κατά μέσο όρο 3% το 2024, 0,6 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού έχει περιοριστεί από την επιτάχυνση των τιμών των υπηρεσιών και την άνοδο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Προοπτικά, οι μισθοί αναμένεται να συνεχίσουν να ασκούν ανοδική πίεση στις τιμές. Ως εκ τούτου, ο πληθωρισμός των υπηρεσιών αναμένεται να επιβραδυνθεί μόνο σταδιακά κατά τον χρονικό ορίζοντα των προβλέψεων. Συνολικά, ο πληθωρισμός προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 2,8% το 2025 και στο 2,3% το 2026. Ο πληθωρισμός εξαιρουμένων των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων προβλέπεται να παραμείνει υψηλότερος, στο 3,5% και 2,6% το 2025 και το 2026, αντίστοιχα.
Ισχυρότερες δημοσιονομικές προοπτικές
Το 2024, το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης ξεπέρασε σημαντικά τις προσδοκίες και κατέγραψε πλεόνασμα 1,3% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με το προβλεπόμενο έλλειμμα 0,6% του ΑΕΠ στις Φθινοπωρινές Προβλέψεις.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η βελτίωση αυτή οφείλεται στην υποτονική αύξηση των τρεχουσών δαπανών, στα υψηλότερα από τα αναμενόμενα έσοδα από άμεσους φόρους και στις ισχυρές εισπράξεις από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, που συνδέονται όχι μόνο με την ισχυρή αύξηση της απασχόλησης αλλά και με μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας, όπως η ψηφιακή κάρτα εργασίας και οι αυστηρότερες απαιτήσεις υποβολής δηλώσεων για τις δηλώσεις ΦΠΑ.
Το 2025, το πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί, φτάνοντας το 0,7% του ΑΕΠ. Από την πλευρά των εσόδων, η πρόβλεψη αντικατοπτρίζει το υψηλότερο βασικό επίπεδο λόγω της ισχυρότερης από την αναμενόμενη απόδοσης εσόδων το 2024 και λαμβάνει υπόψη την αύξηση του φόρου διανυκτέρευσης στα ξενοδοχεία, τα διαρθρωτικά μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, την επέκταση της ψηφιακής κάρτας εργασίας στους τομείς των τροφίμων και του τουρισμού, με στόχο τη μείωση της αδήλωτης εργασίας και την αύξηση των τελών της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Αυτά τα μέτρα αναμένεται να αντισταθμίσουν τον αντίκτυπο της προγραμματισμένης μείωσης κατά 1 ποσοστιαία μονάδα του ποσοστού εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και της αύξησης των μισθών του δημόσιου τομέα. Από την πλευρά των δαπανών, οι προβλέψεις ενσωματώνουν μια νέα δέσμη μέτρων, αξίας 0,5% του ΑΕΠ, που ανακοινώθηκε μετά τη δημοσίευση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων του 2024, συμπεριλαμβανομένης της επιστροφής ενός μηνιαίου ενοικίου με κριτήρια εισοδήματος, ενός μόνιμου κοινωνικού επιδόματος 250 ευρώ σε συνταξιούχους χαμηλού εισοδήματος, ανασφάλιστους ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρίες, και μιας ετήσιας αύξησης 500 εκατομμυρίων ευρώ στον εθνικό προϋπολογισμό επενδύσεων.
Το 2026, το πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να αυξηθεί στο 1,4% του ΑΕΠ με την υπόθεση αμετάβλητης πολιτικής. Αυτή η βελτίωση αναμένεται να υποστηριχθεί από τη συνεχιζόμενη αύξηση των φορολογικών εσόδων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, οι οποίες αναμένεται να αντισταθμίσουν τις αυξανόμενες δαπάνες για συντάξεις και μισθούς του δημόσιου τομέα. Η δημοσιονομική πολιτική προβλέπεται να είναι επεκτατική, υποστηριζόμενη από τη χρηματοδότηση της ΕΕ, τόσο το 2025 όσο και το 2026.
Ο λόγος δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ προβλέπεται να συνεχίσει να μειώνεται στο 146,6% το 2025 και στο 140,6% το 2026. Η μείωση οφείλεται στην αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ καθώς και στα πλεονάσματα του προϋπολογισμού.
