«Είτε θα είμαστε ασφαλείς όλοι, είτε κανείς», προειδοποίησε ο πρώην Πρωθυπουργός της Τουρκίας Ahmet Davutoglu, ανοίγοντας τη συζήτηση για τις ραγδαίες γεωπολιτικές μεταβολές και τον ρόλο της Μέσης Ανατολής στο παγκόσμιο σύστημα. Η συνεδρία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Delphi Forum Slemani, που διεξάγεται στη Σουλεϊμανίγια, 18–19 Μαΐου 2025, με αντικείμενο τον ρόλο του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) στην εξισορρόπηση περιφερειακών και παγκόσμιων σχέσεων.
Ο κ. Davutoglu μίλησε για μια εποχή όπου «η ρεαλιστική ανάλυση είναι το μη προβλέψιμο» και χαρακτήρισε την αστάθεια ως δομική συνθήκη του διεθνούς περιβάλλοντος. Καυτηρίασε την αντίφαση στις τοποθετήσεις του Donald Trump – από την ειρήνη στη Γάζα, στην ιδέα «να μεταμορφωθεί σε Ριβιέρα» – και επισήμανε πως «ακόμα και τώρα η γενοκτονία στη Γάζα συνεχίζεται». Παράλληλες αντιφάσεις εντόπισε και στη ρητορική των ΗΠΑ για τους Χούθι και για το ουκρανικό ζήτημα. Ο πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας σημείωσε την «πτώση στην αξία θεσμών όπως ο ΟΗΕ» και υπογράμμισε την ανάγκη για «συμπερίληψη και αλληλεξάρτηση», προτείνοντας ένα νέο περιφερειακό μοντέλο συνεργασίας που να δημιουργεί «λύσεις win-win». Ως παράδειγμα αυτής της προσέγγισης ανέφερε το ζήτημα του PKK, το οποίο, όπως είπε, μπορεί να αποφέρει κοινά οφέλη για ολόκληρη την περιοχή. Σχολίασε επίσης ότι «με τον Trump, οι αντιπροσωπείες ήταν γεμάτες με μεγάλες εταιρείες» και κάλεσε τις ΗΠΑ να «έρθουν στην Αίγυπτο για τη Γάζα». Αναφορικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ζήτησε ισότιμη μεταχείριση, λέγοντας: «Αν πούμε στο Ιράν “σταμάτα”, τότε πρέπει να πούμε το ίδιο και στο Ισραήλ».
Ακολούθησε ο Hoshyar Zebari, πρώην Υπουργός Εξωτερικών του Ιράκ και μέλος του Πολιτικού Γραφείου του KDP, ο οποίος έκανε λόγο για δραματικές εξελίξεις που επιβεβαιώνουν ότι, στη Μέση Ανατολή «οι μεταβολές είναι πάντα αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης». Τόνισε ότι, παρά τις αρχικές προσδοκίες για απομάκρυνση των ΗΠΑ, η διοίκηση Trump ενίσχυσε την παρουσία της και «νομιμοποίησε» τη νέα συριακή πραγματικότητα. Μίλησε δε θετικά για τη σταθεροποίηση της Συρίας, ως κρίσιμο παράγοντα για την ασφάλεια στο Ιράκ. Περιέγραψε τις κουρδικές εκλογές του Οκτωβρίου ως επιτυχημένες, με «συμμετοχή πάνω από 75%» και ειρηνικό χαρακτήρα. Τόνισε ότι το βασικό μήνυμα της διοίκησης Trump προς τον Κόλπο είναι η πρόθεση επενδύσεων και συνέχισης των σχέσεων. Επισήμανε ότι «το κλειδί για την περιοχή είναι η σταθερότητα που οδηγεί στην ευημερία» και προειδοποίησε ότι, σε ό,τι αφορά το Ιράν, «υπάρχει επισφάλεια – τα πράγματα μπορεί να ξεφύγουν από τον έλεγχο».
Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, πρώην Επίτροπος της ΕΕ και νυν βουλευτής, εστίασε στο μεταναστευτικό, τονίζοντας ότι πρόκειται για φαινόμενο «που θα είναι μαζί μας για πολλές δεκαετίες ακόμα». Επισήμανε την απουσία πραγματικής λύσης από τη διεθνή κοινότητα, την αδυναμία της ΕΕ να ανταποκριθεί στην κρίση του 2015, καθώς και τη στασιμότητα που κρύβεται πίσω από τη ρητορική.
Σημείωσε με ανησυχία ότι «ζούμε την πραγματικότητα μπροστά στα μάτια μας με τρόπο φαταλιστικό». Υπογράμμισε τον κίνδυνο να οδηγηθεί η Ευρώπη σε αναδίπλωση, επισημαίνοντας ότι «αν η Ευρώπη γυρίσει στο παρελθόν, θα πρόκειται για τραγωδία», και έκλεισε με την παρατήρηση πως «ο κόσμος μας γίνεται όλο και πιο εύθραυστος».
Ο πρώην Πρωθυπουργός της Ιταλίας Massimo D’Alema ξεκίνησε λέγοντας πως «το επείγον για μένα είναι η Γάζα». Μοιράστηκε προσωπικές εικόνες από κηδείες παιδιών που πέθαναν λόγω της έλλειψης τροφής και προειδοποίησε ότι αυτά τα γεγονότα «στιγματίζουν τις σχέσεις της Δύσης με τον αραβικό κόσμο» και γεννούν μίσος και αστάθεια. Αναρωτήθηκε «πού είναι η φωνή της Ευρώπης» και εξήρε τον Ισπανό πρωθυπουργό Pedro Sánchez, ο οποίος «είπε με θάρρος ότι η Ισπανία δεν θα έχει εμπορικές σχέσεις με το Ισραήλ, αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση». Σχολίασε ότι η ευρωπαϊκή δεξιά, από «παραδοσιακά αντισημιτική» έχει εξελιχθεί σε σύμμαχο του Νετανιάχου – όπως είπε, απειλεί τη σχέση της Ευρώπης με τον αραβικό κόσμο. Εξέφρασε επίσης την εκτίμηση ότι το Ιράν επιθυμεί συμφωνία, προκειμένου να αρθούν οι κυρώσεις. Κλείνοντας, επικαλέστηκε τον νέο Πάπα: «Το μέλλον ανήκει σε όσους χτίζουν γέφυρες και όχι τείχη».
Ο Sir Nick Carter, πρώην Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, μίλησε για την εποχή του απρόβλεπτου, κάνοντας αναφορά στη φράση του Γκράμσι: «Ο παλιός κόσμος πεθαίνει, ο καινούργιος προσπαθεί να γεννηθεί — ζούμε σε εποχή των τεράτων». Αναλύοντας τη διεθνή διάσταση της πολιτικής Trump, σημείωσε: «Βάζοντας τον Trump στην εξίσωση της διεθνούς κατάστασης, βλέπουμε ότι δεν θέλει τον πόλεμο, αλλά την ειρήνη – βλέπουμε ότι θέλει να φέρει κοντά το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία – δεν βλέπω αυτό να συμβαίνει, δοθέντων όσων συμβαίνουν στη Γάζα. Βλέπουμε επίσης προσέγγιση με το Ιράν – περιμένουμε να δούμε αν υπάρχει μία συμφωνία στο τραπέζι ή μία αποστολή ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή». Συμπλήρωσε: «Ο Trump προτιμά τις διμερείς συμφωνίες· δεν του αρέσει η πολυμέρεια».
Τη συζήτηση συντόνισε ο Nik Gowing, ιδρυτής και διευθυντής του «Thinking the Unthinkable», ο οποίος μίλησε για «στιγμή αναγνώρισης αλλά και ευκαιρίας» και αναφέρθηκε στις προοπτικές των διαπραγματεύσεων με το Ιράν υπό τη διοίκηση Trump.
Το συνέδριο πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών και του Enterprise Greece.
