Με το βλέμμα στραμμένο στην εύρυθμη λειτουργία της Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο κατέγραψε το 2024 ένα πλούσιο ελεγκτικό έργο. Με δεκάδες ελέγχους, ειδικές εκθέσεις και νέες πρωτοβουλίες για τα επόμενα έτη, επιβεβαιώνει τον ρόλο του ως ανεξάρτητου θεματοφύλακα των ευρωπαϊκών οικονομικών.
Σε μια περίοδο μετασχηματισμού για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο υπενθυμίζει σταθερά τη σημασία της διαφάνειας, της ορθής διαχείρισης και της προσήλωσης στις θεμελιώδεις αρχές. Το 2024, συνέχισε να ασκεί εντατικούς ελέγχους, να εντοπίζει αδυναμίες και να προτείνει βελτιώσεις σε κρίσιμους τομείς πολιτικής – από την ενέργεια και την τεχνητή νοημοσύνη, έως το κράτος δικαίου και τη στήριξη των ευάλωτων.
Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) δημοσίευσε τη Δευτέρα έκθεση σχετικά με τα πεπραγμένα του το 2024. Στην έκθεση αυτή παρουσιάζονται συνολικά το έργο και τα επιτεύγματα των υπαλλήλων του τη χρονιά που μας πέρασε. Τι επιδιώκουν οι ελεγκτές και οι ελέγκτριες του ΕΕΣ με τις παρατηρήσεις και τις συστάσεις τους; Τίποτε περισσότερο από το να διασφαλίσουν ότι το δημόσιο χρήμα δαπανάται σωστά και ότι η Ευρώπη καθορίζει και επιτυγχάνει τους στόχους της αποτελεσματικότερα. Καθώς η ΕΕ έχει ήδη διανύσει το μισό και πλέον της περιόδου ισχύος του επταετούς προϋπολογισμού της, το ΕΕΣ θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί στενά την πορεία των πραγμάτων.
Το πρόσφατο παρελθόν μάς έδειξε πόσο ξαφνικά μπορούν να αλλάξουν οι προτεραιότητες της ΕΕ και, κατά συνέπεια, πόσο γρήγορα να μετεξελιχθεί το δημοσιονομικό τοπίο. Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΕΣ παραμένει πλήρως προσηλωμένο στην εκπλήρωση του καίριου ρόλου του, αυτού του θεματοφύλακα των οικονομικών της ΕΕ. Η συμβολή του είναι καθοριστική όσον αφορά την εξασφάλιση ότι τα χρήματα των φορολογούμενων δαπανώνται σωστά και την ανάδειξη των προβλημάτων που επηρεάζουν άμεσα την ευημερία των πολιτών της. Το ΕΕΣ συνέχισε και το 2024 να ελέγχει τις πολιτικές και τα προγράμματα της ΕΕ, να αξιολογεί τη χρηματοοικονομική διαχείριση των κονδυλίων της και να υπολογίζει την προστιθέμενη αξία της δράσης της.
«Ως το ανεξάρτητο όργανο ελέγχου των οικονομικών και των δράσεων της ΕΕ, κατανοούμε απόλυτα ότι οι σημαντικές αλλαγές στον τρόπο εκτέλεσης του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού θα επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο επιτελούμε την αποστολή μας», δήλωσε ο Πρόεδρος του ΕΕΣ, Tony Murphy. «Μολονότι υποστηρίζουμε τους στόχους της ευελιξίας και της απλούστευσης, είναι πολύ σημαντικό οι προσπάθειες αυτές να μην αποβούν εις βάρος της λογοδοσίας και της διαφάνειας.»
Μπορεί η έδρα του ΕΕΣ να είναι στο Λουξεμβούργο, το ελεγκτικό προσωπικό του όμως μετακινείται συχνά για να ελέγξει διάφορους φορείς επιτόπου. Σε αυτούς τους ελεγχόμενους περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που είναι και η βασική ελεγχόμενη οντότητα του ΕΕΣ, άλλα θεσμικά και μη όργανα της ΕΕ, διεθνείς οργανισμοί και οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές που διαχειρίζονται ενωσιακά κονδύλια. Το ΕΕΣ ελέγχει επίσης επιτόπου τους αποδέκτες ενωσιακών κεφαλαίων, τόσο εντός της ΕΕ όσο και πέραν των συνόρων της. Συγκεντρώνει έτσι άμεσα ελεγκτικά τεκμήρια όχι μόνο από αυτούς που είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ και για τη διάθεση των πόρων της, αλλά και από όσους επωφελούνται άμεσα από τους πόρους αυτούς.
Ως αποτέλεσμα των εργασιών τους, στις δημοσιεύσεις της περασμένης χρονιάς, οι ελεγκτές και οι ελέγκτριες του οργάνου κατέληξαν σε σημαντικά συμπεράσματα και διατύπωσαν χρήσιμες συστάσεις. Πρόκειται για τις ετήσιες εκθέσεις του σχετικά με τον προϋπολογισμό και τους οργανισμούς της ΕΕ, τις 28 ειδικές εκθέσεις επί διάφορων θεμάτων, τις τέσσερις επισκοπήσεις και τις τρεις γνώμες σχετικά με νομοθετικές προτάσεις. Οι δημοσιεύσεις αυτές αποτελούν πολύτιμη πηγή πληροφόρησης για τους πολίτες και τους υπευθύνους για τη χάραξη πολιτικών στην ΕΕ, καθώς περιέχουν ανεξάρτητες και αντικειμενικές αναλύσεις για ζητήματα καίριας σημασίας για την ΕΕ. Την περασμένη χρονιά οι έλεγχοι του ΕΕΣ κάλυψαν θέματα όπως η ασφάλεια του εφοδιασμού της ΕΕ με φυσικό αέριο, η επισήμανση των τροφίμων, η τεχνητή νοημοσύνη, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, το κράτος δικαίου, η βιομηχανική πολιτική της ΕΕ για το υδρογόνο, η στήριξη για τους πρόσφυγες, οι κρατικές ενισχύσεις σε περιόδους κρίσης, η βιολογική γεωργία, τα αυτοκίνητα μηδενικών εκπομπών και πολλά άλλα.
Το τελευταίο πρόγραμμα εργασίας του ΕΕΣ, που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο πέρσι, αναφέρεται σε 69 ελέγχους και επισκοπήσεις που προβλέπεται να πραγματοποιηθούν το 2025 και το 2026. Τα θέματα που θα τεθούν υπό το μικροσκόπιο του ΕΕΣ περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις δασικές πυρκαγιές, το λαθρεμπόριο καπνού, τον εφοδιασμό με κρίσιμες πρώτες ύλες, τις προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές στην ΕΕ, τη συνεργασία για την πυρηνική ασφάλεια, τη φαρμακευτική στρατηγική της ΕΕ και τις εμπορικές κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας. Στις ειδικές εκθέσεις του, το ΕΕΣ εξετάζει κατά πόσον έχουν επιτευχθεί οι στόχοι των επιλεγμένων πολιτικών και προγραμμάτων της ΕΕ, καθώς και αν η επίτευξη αυτή έγινε κατά τρόπο αποτελεσματικό και αποδοτικό. Διατυπώνει επίσης συστάσεις, εισηγούμενο τρόπους για την εξοικονόμηση πόρων, τη βελτίωση των μεθόδων εργασίας, την αποφυγή της κατασπατάλησης πόρων και την αποτελεσματικότερη επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων πολιτικής.
