Σε κλίμα ακραίας πόλωσης με διακύβευμα ακόμα και την Ευρωατλαντική πορεία της Ρουμανίας θα διενεργηθεί ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών, μετά την σαρωτική επικράτηση του ακροδεξιού υποψηφίου Τζορτζ Σιμιόν με 41%, ενώ αντίπαλός του θα είναι ο ανεξάρτητος υποψήφιος και Δήμαρχος Βουκουρεστίου Νίκουσορ Νταν που συγκέντρωσε 21%.
Μετά την ματαίωση των προεδρικών εκλογών από το Ανώτατο Δικαστήριο στις αρχές του 2025 και την ένταση που αυτό προκάλεσε όταν απαγεορεύτηκε η συμμετοχή Καλίν, το πολιτικό κλίμα στη Ρουμανία παραμένει εξαιρετικά ρευστό, ενώ άπαντες κάνουν λόγο για παρέμβαση της ΕΕ στα εσωτερικά της χώρας.
Ο υπερεθνικιστής Τζορτζ Σιμιόν, σύμμαχος του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και επικεφαλής της «Συμμαχίας για την Ένωση των Ρουμάνων» (AUR), εξασφάλισε περίπου 41% στον επαναληπτικό πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Ρουμανία. Ο ανεξάρτητος υποψήφιος και δήμαρχος Βουκουρεστίου, Νίκουσoρ Νταν, ήρθε δεύτερος με 21%, σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα που ανακοίνωσε τη Δευτέρα η εκλογική αρχή της χώρας, με σχεδόν το σύνολο των ψήφων καταμετρημένο.
Ο πρώην ηγέτης των Φιλελευθέρων και υποψήφιος του κυβερνητικού συνασπισμού Κριν Αντονέσκου αποκλείστηκε από τον β’ γύρο, προκαλώντας βαθύ πολιτικό πλήγμα στον κυβερνητικό συνασπισμό υπό τον Πρωθυπουργό Μαρσέλ Τσιολάκου, και δημιουργώντας προϋποθέσεις πολιτικής αστάθειας.
Πολιτικό τοπίο: Συγκρούσεις, επαναλήψεις και απονομιμοποίηση
Οι εκλογές της Κυριακής αποτελούσαν επανάληψη της προηγούμενης εκλογικής διαδικασίας που είχε ακυρωθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο τον Δεκέμβριο, έπειτα από σοβαρές καταγγελίες για παράνομη προεκλογική εκστρατεία και ρωσική παρέμβαση υπέρ του ακροδεξιού υποψηφίου Καλίν Γκεοργκέσκου. Η απόφαση αυτή, την οποία ο Σιμιόν χαρακτήρισε «πραξικόπημα», έχει προκαλέσει αντιδράσεις όχι μόνο εντός Ρουμανίας αλλά και σε κύκλους υποστηρικτών του Τραμπ στις ΗΠΑ.
Η τρέχουσα επιτυχία του Σιμιόν ξεπερνά τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων, καθώς και τη συνδυασμένη εκλογική δύναμη που είχαν ο ίδιος και ο Γκεοργκέσκου στον ακυρωμένο πρώτο γύρο, καταδεικνύοντας ενίσχυση του αντικαθεστωτικού ρεύματος και βαθιά λαϊκή απογοήτευση με τις παραδοσιακές πολιτικές ελίτ.
Διάβρωση του κατεστημένου – Ανατροπές στην κυβέρνηση Τσιολάκου
Η ήττα του Αντονέσκου και ο αποκλεισμός του από τον β’ γύρο αφήνει τον κυβερνητικό συνασπισμό PSD–PNL–UDMR αποδυναμωμένο, καθώς χάνει την πρωτοβουλία στο πολιτικό σκηνικό. Αν και ο Σιμιόν επικράτησε με καθαρό προβάδισμα, οι προβλέψεις δείχνουν σφιχτό δεύτερο γύρο στις 18 Μαΐου, ενισχύοντας τον ρόλο του Νταν ως εναλλακτικού πόλου απέναντι στην ακροδεξιά.
Ο Νταν, μαθηματικός και πρώην ακτιβιστής, εμφανίζεται ως η τελευταία γραμμή άμυνας υπέρ των δημοκρατικών θεσμών, σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Σέργιου Μισκόιου. Όπως δήλωσε πρόσφατα: «Η νίκη του Γκεοργκέσκου πέρυσι ήταν η πρώτη φορά που διαμορφώθηκε κρίσιμη μάζα που ζήτησε ριζική αλλαγή».
Επιπτώσεις για την ΕΕ και τη διατλαντική πορεία της Ρουμανίας
Η εκλογική μάχη αποκτά ευρωπαϊκή και γεωπολιτική σημασία, καθώς ο νέος πρόεδρος της Ρουμανίας δεν είναι διακοσμητικός: είναι ανώτατος διοικητής των ενόπλων δυνάμεων, εκπρόσωπος της χώρας σε ΕΕ και ΝΑΤΟ και ασκεί κρίσιμη επιρροή στην εξωτερική πολιτική.
Ενδεχόμενη επικράτηση Σιμιόν θα ενίσχυε το μπλοκ της ευρωσκεπτικιστικής και ακροδεξιάς τάσης εντός της ΕΕ, προσθέτοντας έναν ακόμα ηγέτη στις γραμμές της Τζόρτζια Μελόνι και της Μαρίν Λεπέν. Ο ίδιος δηλώνει ανοιχτά υποστηρικτής του Τραμπ, υιοθετώντας θέσεις κατά της «ευρωγραφειοκρατίας» και της υποστήριξης προς την Ουκρανία, αν και διαφοροποιείται από τον Γκεοργκέσκου, καταγγέλλοντας τον Πούτιν ως εγκληματία πολέμου.
Η Ρουμανία, ως χώρα με τη μεγαλύτερη συνοριακή γραμμή με την Ουκρανία, παίζει καίριο ρόλο στις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών μέσω των λιμανιών της στη Μαύρη Θάλασσα – μια αποσταθεροποίηση της σχέσης με το Κίεβο θα είχε ευρύτερες επιπτώσεις για την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Διλήμματα και σενάρια: Μεταρρύθμιση ή απομονωτισμός;
Ο β’ γύρος των εκλογών αποτελεί κομβικό σημείο για την κατεύθυνση της Ρουμανίας:
- Σε περίπτωση εκλογής Νταν, η Ρουμανία πιθανόν θα παραμείνει στον σταθερό φιλοευρωπαϊκό και διατλαντικό προσανατολισμό, προσπαθώντας να διαχειριστεί το κύμα λαϊκής δυσαρέσκειας μέσω μεταρρυθμίσεων.
- Αν εκλεγεί ο Σιμιόν, η χώρα ενδέχεται να στραφεί σε αντιθεσμικές πρακτικές, συγκρούσεις με τις Βρυξέλλες και ριζική ανατροπή της ως τώρα εξωτερικής πολιτικής, ακολουθώντας πρότυπα «illiberal democracy».
Διεθνείς αντιδράσεις και αμερικανική εμπλοκή
Η Ουάσιγκτον παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις: ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, JD Vance, σε παρέμβασή του στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, κατήγγειλε τον αποκλεισμό ακροδεξιών υποψηφίων ως οπισθοδρόμηση της δημοκρατίας. Παράλληλα, αντιπροσωπεία των ΗΠΑ με επικεφαλής τον αντιπρόεδρο της Ομοσπονδιακής Εκλογικής Επιτροπής, Τρέι Τρέινορ, κατήγγειλε παρέμβαση στις περσινές εκλογές.
Η δήλωση Σιμιόν ότι «η κυβέρνηση δεν είχε δυνατή φωνή στην ΕΕ, έκανε πάντα ό,τι ήθελαν οι μεγάλες δυνάμεις», συμπυκνώνει την αντισυστημική ρητορική που έχει απήχηση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, ειδικά σε φτωχές και περιθωριοποιημένες περιοχές.
