Η θαλάσσια ρύπανση από πλοία παραμένει μια σοβαρή απειλή για τις θάλασσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την Ελλάδα να συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που πλήττονται περισσότερο. Σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ), η ΕΕ απέχει ακόμη πολύ από τον στόχο της για «μηδενική ρύπανση» έως το 2030.
Η Ελλάδα στις πρώτες θέσεις των πιθανών πετρελαιοκηλίδων
Ένα από τα ανησυχητικά ευρήματα της έκθεσης είναι ο υψηλός αριθμός πιθανών πετρελαιοκηλίδων που εντοπίστηκαν στις ελληνικές θάλασσες. Συγκεκριμένα, η ευρωπαϊκή υπηρεσία CleanSeaNet κατέγραψε 1.367 πιθανές περιπτώσεις ρύπανσης στην Ελλάδα την περίοδο 2022-2023, κατατάσσοντάς τη στη δεύτερη θέση μετά την Ισπανία. Ωστόσο, τα ελληνικά αρμόδια όργανα ερεύνησαν λιγότερες από τις μισές προειδοποιήσεις και επιβεβαίωσαν μόλις το 7% των περιστατικών.
Έλεγχοι και κυρώσεις: Ένα ανεπαρκές πλαίσιο
Η έκθεση επισημαίνει ότι οι έλεγχοι στα πλοία παραμένουν ανεπαρκείς, ενώ οι κυρώσεις για τις παραβάσεις είναι ελάχιστες και όχι αποτρεπτικές. Οι παράνομες απορρίψεις ρυπογόνων ουσιών σπάνια τιμωρούνται, γεγονός που επιτρέπει τη διαιώνιση του προβλήματος. Η Ελλάδα, ως μια από τις σημαντικότερες ναυτιλιακές δυνάμεις, καλείται να ενισχύσει τα μέτρα επιτήρησης και να διασφαλίσει την αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας.
Νομοθετικά κενά και παραθυράκια
Η ΕΕ διαθέτει αυστηρή νομοθεσία για τη θαλάσσια ρύπανση, αλλά παραμένουν κενά που επιτρέπουν τη συνέχιση επιβλαβών πρακτικών. Για παράδειγμα, πολλοί πλοιοκτήτες αποφεύγουν τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις επιλέγοντας σημαία τρίτης χώρας πριν από τη διάλυση των πλοίων τους. Παράλληλα, η απώλεια εμπορευματοκιβωτίων στη θάλασσα αποτελεί μια ακόμη αθέατη πηγή ρύπανσης, με ανεπαρκή μηχανισμούς καταγραφής και ανάκτησης.
Ο αγώνας για καθαρότερες θάλασσες
Το ΕΕΣ προειδοποιεί ότι η έλλειψη αποτελεσματικής παρακολούθησης καθιστά αδύνατη την ακριβή εκτίμηση του πραγματικού μεγέθους της ρύπανσης. Η Ελλάδα, με το μεγάλο εύρος ακτογραμμής και τη στρατηγική της θέση στη ναυτιλία, πρέπει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος, αξιοποιώντας πλήρως τα ευρωπαϊκά εργαλεία και αυξάνοντας την επιβολή κυρώσεων στους υπεύθυνους της ρύπανσης.
Η ειδική έκθεση του ΕΕΣ με τίτλο «Δράσεις της ΕΕ για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης από πλοία – Δεν έχουμε ακόμη περάσει τον κάβο» είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο του οργανισμού.
