Δεύτερη χρονιά με ζημιές ήταν το 2024 για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπου φαίνεται να έχει χάσει σχεδόν 8 δισ., μετά τα 1,3 δισ. του 2023 και αφού συμψήφισε προβλέψεις 6,6 δισ., με αποτέλεσμα να μη διανεμηθούν κέρδη στις Κεντρικές Τράπεζες του Ευρωσυστήματος.
Μετά από χρόνια υψηλής κερδοφορίας η ΕΚΤ καταγράφει δύο συναπτά έτη με ζημιές χάνοντας περί τα 9,3 δισ. το 2023 και 2024, εξαιτίας ενεργειών για τη σταθεροποίηση των τιμών.
Οι ζημιές της ΕΚΤ το 2024 έφτασαν στο επίπεδπ-ρεκόρ των 7.944 δισ. ευρώ, η οποία είναι συγκρίσιμη με τη ζημία ύψους 7.886 εκατ. ευρώ που καταγράφηκε το 2023, πριν από τη μεταφορά ποσού από τις προβλέψεις για κινδύνους.
Το 2023 η αποδέσμευση του πλήρους ποσού της πρόβλεψης για χρηματοοικονομικούς κινδύνους ύψους 6.620 εκατ. ευρώ μείωσε τη ζημία για την εν λόγω χρήση σε 1.266 εκατ. ευρώ, ενώ το 2024 δεν κατέστη δυνατό να καλυφθούν ζημίες από την εν λόγω πρόβλεψη, καθώς το υπόλοιπο της πρόβλεψης ήταν μηδενικό.
Η ζημία του 2024, όπως η ζημία του προηγούμενου έτους, θα καταγραφεί στον ισολογισμό της ΕΚΤ προκειμένου να συμψηφιστεί με μελλοντικά κέρδη. Ως αποτέλεσμα της ζημίας, δεν θα υπάρξει διανομή κερδών στις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ για το 2024.
Οι ζημίες πραγματοποιούνται έπειτα από πολλά χρόνια σημαντικών κερδών και οφείλονται στις ενέργειες πολιτικής που ανέλαβε το Ευρωσύστημα, οι οποίες ήταν απαραίτητες προκειμένου να εκπληρώσει την πρωταρχική του αποστολή να διατηρεί τη σταθερότητα των τιμών, σημειώνει η σχετική ανακοίνωση.
Στο πλαίσιο αυτών των πολιτικών, η ΕΚΤ έπρεπε να διευρύνει τον ισολογισμό της αγοράζοντας χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, κυρίως με σταθερά επιτόκια και μακρά διάρκεια. Αυτή η διεύρυνση του ισολογισμού συνοδεύτηκε από αντίστοιχη αύξηση των υποχρεώσεων, επί των οποίων η ΕΚΤ καταβάλλει τόκους με κυμαινόμενα επιτόκια.
Συνεπώς, οι αυξήσεις των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ το 2022 και το 2023, οι οποίες αποσκοπούσαν στην καταπολέμηση του υψηλού πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ, οδήγησαν σε άμεσες αυξήσεις των τόκων-εξόδων επί αυτών των υποχρεώσεων, ενώ οι τόκοι-έσοδα επί των στοιχείων ενεργητικού της ΕΚΤ, ιδίως επί τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP) και του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) δεν αυξήθηκαν στον ίδιο βαθμό.
Η ΕΚΤ είναι πιθανόν να καταγράψει ζημίες τα προσεχή έτη. Σε μια τέτοια περίπτωση, τυχόν ζημίες αναμένεται να είναι χαμηλότερες από εκείνες του 2023 και του 2024. Στη συνέχεια, η ΕΚΤ αναμένεται να επανέλθει σε κερδοφορία.
Σε κάθε περίπτωση, η ΕΚΤ είναι σε θέση να λειτουργεί αποτελεσματικά και να εκπληρώνει την πρωταρχική της αποστολή να διατηρεί τη σταθερότητα των τιμών ανεξάρτητα από τυχόν ζημίες. Η οικονομική της ευρωστία υπογραμμίζεται περαιτέρω από το κεφάλαιο και τους σημαντικού ύψους λογαριασμούς αναπροσαρμογής της, που συμποσούνται σε 59 δισ. ευρώ στο τέλος του 2024, ποσό κατά 13 δισ. ευρώ υψηλότερο σε σύγκριση με το τέλος του 2023.
Το 2024, όπως και το 2023, το γεγονός ότι οι τόκοι-έξοδα ήταν υψηλότεροι από τους τόκους-έσοδα οφειλόταν κυρίως στους σημαντικούς τόκους-έξοδα επί της καθαρής υποχρέωσης της ΕΚΤ στο πλαίσιο του TARGET.
Δεδομένου ότι αυτή η υποχρέωση τοκίστηκε με το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης (επιτόκιο ΠΚΑ), το υψηλότερο μέσο επιτόκιο ΠΚΑ (4,1%) το 2024 (2023: 3,8%) είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση αυτής της δαπάνης.
Η άνοδος του μέσου επιτοκίου ΠΚΑ οδήγησε επίσης σε αύξηση των τόκων-εσόδων επί των απαιτήσεων που συνδέονται με την κατανομή των κυκλοφορούντων τραπεζογραμματίων ευρώ και των τόκων-εξόδων που καταβλήθηκαν στις ΕθνΚΤ στο πλαίσιο των τόκων επί των απαιτήσεών τους σε σχέση με τα μεταβιβασθέντα προς την ΕΚΤ συναλλαγματικά διαθέσιμα.
Οι τόκοι-έσοδα επί τίτλων που διακρατούνται για σκοπούς νομισματικής πολιτικής επίσης αυξήθηκαν, κυρίως επί τίτλων του δημόσιου τομέα που διακρατούνται στο πλαίσιο του PEPP. Οι τόκοι-έσοδα επί των συναλλαγματικών διαθεσίμων ήταν υψηλότεροι, εν πολλοίς προερχόμενοι από τίτλους σε δολάρια ΗΠΑ.
Οι αποσβέσεις ανήλθαν σε 269 εκατ. ευρώ (2023: 38 εκατ. ευρώ) και προέκυψαν κυρίως από τη μείωση της αγοραίας αξίας ορισμένων τίτλων που διακρατούνται στο χαρτοφυλάκιο σε δολάρια ΗΠΑ και από την υποτίμηση του γιεν Ιαπωνίας, η οποία οδήγησε σε μείωση της αξίας των διακρατήσεων σε αυτό το νόμισμα.
Οι συνολικές δαπάνες προσωπικού αυξήθηκαν σε 844 εκατ. ευρώ (2023: 676 εκατ. ευρώ), κυρίως λόγω του υψηλότερου κόστους των μετεργασιακών παροχών που προέκυψε από τροποποίηση των κανόνων που διέπουν τα προγράμματα συνταξιοδότησης του προσωπικού της ΕΚΤ το 2024.
Οι λοιπές διοικητικές δαπάνες αυξήθηκαν σε 626 εκατ. ευρώ (2023: 596 εκατ. ευρώ), γεγονός που οφείλεται κυρίως στις υψηλότερες δαπάνες πληροφορικής σε σχέση με τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ενώ παράλληλα αντανακλάται και η επίδραση του πληθωρισμού.
Τα έσοδα από εποπτικά τέλη (τα οποία επιβάλλονται στις εποπτευόμενες τράπεζες για την κάλυψη των δαπανών της ΕΚΤ στο πλαίσιο της άσκησης των εποπτικών καθηκόντων της) ανήλθαν σε 681 εκατ. ευρώ (2023: 654 εκατ. ευρώ).
Το συνολικό μέγεθος του ισολογισμού της ΕΚΤ μειώθηκε κατά 33 δισ. ευρώ σε 641 δισ. ευρώ (2023: 673 δισ. ευρώ), αντανακλώντας κυρίως τη σταδιακή μείωση των τίτλων που διακρατούνται στο πλαίσιο του προγράμματος APP λόγω εξοφλήσεων.
Ενοποιημένος ισολογισμός του Ευρωσυστήματος
Στο τέλος του 2024, το μέγεθος του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος, ο οποίος περιλαμβάνει τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού των ΕθνΚΤ της ζώνης του ευρώ και της ΕΚΤ έναντι τρίτων μερών, ήταν 6.428 δισ. ευρώ (2023: 6.887 δισ. ευρώ).
Η μείωση σε σύγκριση με το 2023 οφειλόταν στη μείωση των τίτλων που διακρατούνται για σκοπούς νομισματικής πολιτικής σε 4.283 δισ. ευρώ (2023: 4.694 δισ. ευρώ), κυρίως λόγω εξοφλήσεων. Οι τίτλοι που διακρατούνται στο πλαίσιο του προγράμματος APP μειώθηκαν κατά 353 δισ. ευρώ σε 2.673 δισ. ευρώ, καθώς οι επανεπενδύσεις ποσών από τις εξοφλήσεις στοιχείων ενεργητικού κατά τη λήξη τους τερματίστηκαν τον Ιούλιο του 2023, το δε χαρτοφυλάκιο PEPP μειώθηκε κατά 57 δισ. ευρώ σε 1.609 δισ. ευρώ, ενώ τα ποσά από τις εξοφλήσεις στοιχείων ενεργητικού κατά λήξη τους επανεπενδύθηκαν μόνο εν μέρει το β’ εξάμηνο του 2024.
Επιπλέον, οι δανειοδοτικές πράξεις του Ευρωσυστήματος μειώθηκαν σε 34 δισ. ευρώ (2023: 410 δισ. ευρώ), κυρίως λόγω της λήξης της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ). Η συνακόλουθη μείωση αντισταθμίστηκε εν μέρει από την αύξηση του ισοτίμου σε ευρώ της αξίας του χρυσού που διακρατεί το Ευρωσύστημα σε 872 δισ. ευρώ (2023: 649 δισ. ευρώ) λόγω της ανόδου της αγοραίας τιμής του χρυσού σε όρους ευρώ.
