Η ξηρασία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους και οικοσυστήματα κάθε χρόνο. Το Διαστημικό Πρόγραμμα της ΕΕ, μέσω των καινοτόμων τεχνολογιών του και των δορυφορικών αποστολών Copernicus και Galileo, παρέχει πολύτιμα δεδομένα για την παρακολούθηση της ξηρασίας. Από τη μέτρηση της υγρασίας του εδάφους έως τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, το πρόγραμμα αυτό συμβάλλει στην ανάπτυξη στρατηγικών που ενισχύουν την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων και των οικοσυστημάτων απέναντι στις επιπτώσεις της ξηρασίας.
Ειδικότερα, το Διαστημικό Πρόγραμμα της ΕΕ, μέσω της πρωτοβουλίας Copernicus και άλλων υποστηρικτικών υπηρεσιών, βοηθά στην παρακολούθηση και κατανόηση των επιπτώσεων της ξηρασίας παγκοσμίως, παρέχοντας ζωτικής σημασίας δεδομένα και υπηρεσίες για την αντιμετώπιση των καταστροφικών συνεπειών της. Η ξηρασία επηρεάζει κάθε χρόνο περίπου 55 εκατομμύρια ανθρώπους, επηρεάζοντας την πρόσβαση σε πόσιμο νερό, τη γεωργία, την ενέργεια και τη ναυσιπλοΐα. Ωστόσο, η αποτελεσματική διαχείριση της ξηρασίας απαιτεί συντονισμένες στρατηγικές και τη χρήση τεχνολογιών που παρέχουν ακριβή και έγκαιρα δεδομένα.
Ο δορυφορικός στόλος του Copernicus, ειδικότερα οι δορυφόροι Sentinel-2, παρέχουν δεδομένα υψηλής ανάλυσης για τη βλάστηση, την υγρασία του εδάφους και τα υδάτινα σώματα, τα οποία είναι κρίσιμα για την παρακολούθηση της ξηρασίας. Μέσω πολυφασματικών οργάνων, οι δορυφόροι αυτοί ανιχνεύουν την υγεία της βλάστησης και τη διάδοση της ξηρασίας, ενώ χάρη στην τακτική ανανέωση των δεδομένων (κάθε 5 μέρες στον ισημερινό), προσφέρουν αξιόπιστες πληροφορίες για τα επίπεδα του νερού σε διάφορες περιοχές. Επιπλέον, η χρήση ραντάρ μέσω του Sentinel-1 επιτρέπει την παρακολούθηση των υδάτινων σωμάτων ακόμη και τη νύχτα ή όταν ο ουρανός είναι συννεφιασμένος.
Το Copernicus έχει επίσης σημασία στην ενημέρωση του κοινού, με την καθημερινή δημοσίευση της Εικόνας της Ημέρας, η οποία αναδεικνύει τις σοβαρές επιπτώσεις της ξηρασίας σε οικοσυστήματα και κοινότητες. Παραδείγματα περιλαμβάνουν εικόνες από περιοχές που πλήττονται από ξηρασία, όπως η λίμνη Chaillexon και το φράγμα Cogotí στη Χιλή, οι οποίες δείχνουν την πτώση των υδάτινων επιπέδων και τον αντίκτυπο στη γεωργία και τη βιομηχανία.
Η Υπηρεσία Διαχείρισης Έκτακτης Ανάγκης Copernicus (CEMS) και τα Παρατηρητήρια Ξηρασίας της ΕΕ (EDO και GDO) παρέχουν επίσης αξιόπιστα δεδομένα για την παρακολούθηση της ξηρασίας, χρησιμοποιώντας μοντέλα και μετρήσεις επί τόπου για να δημιουργήσουν δείκτες ξηρασίας και να εκδίδουν προειδοποιήσεις. Αυτά τα δεδομένα συμβάλλουν στον σχεδιασμό στρατηγικών για τη μείωση των κινδύνων και την ενίσχυση των προγνωστικών δυνατοτήτων.
Επιπλέον, ο Ευρωπαϊκός Άτλας Κινδύνου Ξηρασίας και η Βάση Δεδομένων Επιπτώσεων Ξηρασίας παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τις επιπτώσεις της ξηρασίας και τις προοπτικές της σε διάφορους τομείς, όπως η γεωργία και η ενέργεια, εξετάζοντας διαφορετικά σενάρια κλιματικής αλλαγής. Οι αναλύσεις της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus βοηθούν να κατανοήσουμε τις μακροχρόνιες τάσεις του κλίματος και τις επιπτώσεις τους στις κοινότητες και τα οικοσυστήματα.
Το Galileo, το Ευρωπαϊκό Παγκόσμιο Σύστημα Πλοήγησης, συνεισφέρει στην παρακολούθηση της ξηρασίας μέσω της τεχνικής GNSS Reflectometry, η οποία επιτρέπει τη συλλογή δεδομένων για την επιφάνεια της Γης, όπως η υγρασία του εδάφους. Αυτό ενισχύει τις εκτιμήσεις ξηρασίας, παρέχοντας χρήσιμες πληροφορίες για τη διαχείριση των πόρων και τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων.
Συνολικά, το Διαστημικό Πρόγραμμα της ΕΕ, μέσω των δορυφορικών αποστολών και της καινοτόμου χρήσης δεδομένων από το Galileo, υποστηρίζει τη λήψη αποφάσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ξηρασίας και τη βελτίωση της ανθεκτικότητας απέναντι σε αυτόν τον παγκόσμιο περιβαλλοντικό κίνδυνο.
