Δεν γίνεται πλήρης αξιοποίηση της ευελιξίας που προσφέρει το πλαίσιο απασχόλησης στην ΕΕ αναφέρει στη σημερινή έκθεσή του το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ), το οποίο κάνει λόγο για προσωρινές λύσεις σε χρόνια προβλήματα και τονίζει ότι είναι αναγκαία η βελτίωση της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού στα θεσμικά όργανα του μπλοκ.
Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ χρειάζεται να εντείνουν τις προσπάθειές τους, προκειμένου να ικανοποιούν την ανάγκη για όλο και περισσότερο διαφοροποιημένο ανθρώπινο δυναμικό σημειώνει το ΕΕΣ. Παρά την ευελιξία του πλαισίου απασχόλησης και τις πρόσφατες βελτιώσεις του, η ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση δυσκολεύεται να προσελκύσει ορισμένα ειδικά επαγγελματικά προφίλ. Επίσης, το ΕΕΣ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στα ευρωπαϊκά όργανα αναφορικά με την επιχειρησιακή συνέχεια, καθώς σε ορισμένους τομείς πολιτικής η εξάρτησή τους από έκτακτους υπαλλήλους είναι υπερβολική. Στα προαναφερόμενα προβλήματα έρχονται να προστεθούν η γήρανση του ανθρώπινου δυναμικού, οι γεωγραφικές ανισορροπίες και η δυσκαμψία του πλαισίου επιδόσεων.
Η ΕΕ απασχολεί περισσότερους από 50 000 υπαλλήλους με διάφορα είδη σύμβασης: μόνιμους, έκτακτους και συμβασιούχους υπαλλήλους. Ο μεγαλύτερος εργοδότης μεταξύ των θεσμικών οργάνων είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με περί τους 30 000 υπαλλήλους, με δεύτερο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τρίτο το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με περί τους 7 000 και 3 000 υπαλλήλους, αντίστοιχα.
«Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ εξακολουθούν να δυσκολεύονται να προσελκύσουν ορισμένα ειδικά επαγγελματικά προφίλ και εθνικότητες, παρά τις σύγχρονες και ευέλικτες εργασιακές συνθήκες που προσφέρουν», δήλωσε ο Jorg Kristijan Petrovič, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για τον έλεγχο.
«Οι συστάσεις που διατυπώνουμε σκοπό έχουν να τα βοηθήσουν να διαχειρίζονται καλύτερα το ανθρώπινο δυναμικό τους, να ενισχύσουν την ελκυστικότητά τους ως εργοδοτών και να βελτιώσουν τις προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης των υπαλλήλων τους.»
Με τα χρόνια, το πλήθος των καθηκόντων που έχουν αναλάβει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ έχει αυξηθεί, χωρίς όμως αντίστοιχη αύξηση του αριθμού των θέσεων εργασίας. Τα όργανα προσαρμόστηκαν στις νέες προτεραιότητες με ανακατανομή του προσωπικού τους εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη και με διαφοροποίηση των διαύλων πρόσληψης. Η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει στην όλο και μεγαλύτερη εξάρτηση από υπαλλήλους με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, παρά τον κίνδυνο διατάραξης της επιχειρησιακής συνέχειας όταν οι συμβάσεις αυτές λήγουν. Παρόλο που η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να μετριάσει σε κάποιο βαθμό το πρόβλημα αυτό στο μέλλον, το κλιμάκιο ελέγχου τονίζει ότι τα θεσμικά όργανα πρέπει να λάβουν περαιτέρω μέτρα για την αντιμετώπιση του συστημικού προβλήματος της διαχείρισης του αυξημένου φόρτου εργασιών με πεπερασμένους πόρους.
Τα όργανα της ΕΕ προσφέρουν εργασιακές συνθήκες που ανταποκρίνονται στις προσδοκίες ενός σύγχρονου εκπατρισμένου ανθρώπινου δυναμικού. Και παρόλο που η αγοραστική δύναμη του προσωπικού τους έχει μειωθεί περισσότερο από εκείνη των εθνικών δημόσιων υπαλλήλων, οι μισθοί παραμένουν στο ίδιο επίπεδο με αυτούς που προσφέρουν άλλοι διεθνείς οργανισμοί. Τα όργανα της ΕΕ, ωστόσο, εξακολουθούν να δυσκολεύονται όχι μόνο με την πρόσληψη υποψηφίων από όλα τα κράτη μέλη, ώστε να υπάρχει γεωγραφική ισορροπία μεταξύ των υπαλλήλων τους, αλλά και με την πρόσληψη και διατήρηση ζωτικής σημασίας προσωπικού, όπως οι ειδικοί στον τομέα της πληροφορικής. Επιπλέον, άκαρπες αποδείχθηκαν και οι προσπάθειές τους να προσελκύσουν επαρκή αριθμό υπαλλήλων νεότερων ηλικιών, ώστε να αντισταθμίσουν το γηράσκον ανθρώπινο δυναμικό, παρ’ όλες τις πρωτοβουλίες που απευθύνονταν σε πτυχιούχους νέους. Εξάλλου, οι δράσεις τους χάνουν σε αποτελεσματικότητα, καθώς δεν εφαρμόζουν κοινή προσέγγιση για να διαπιστώσουν ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους η απασχόληση που προσφέρουν δεν είναι ελκυστική.
Το κλιμάκιο ελέγχου εντόπισε αδυναμίες στη διαχείριση των επιδόσεων του προσωπικού. Το πλαίσιο αξιολόγησης εστιάζει κυρίως στην αντιμετώπιση των σοβαρότερων περιπτώσεων επαγγελματικής ανεπάρκειας, η εφαρμοζόμενη διαδικασία, ωστόσο, όχι μόνο είναι επαχθής, αλλά και εφαρμόζεται σπάνια. Οι επίσημες διαδικασίες για την αποκατάσταση των ανεπαρκών επιδόσεων, προτού αυτές εξελιχθούν σε επαγγελματική ανεπάρκεια, είναι λίγες. Παράλληλα, διάφορα νομικά κωλύματα δεν επιτρέπουν στα θεσμικά όργανα να ανταμείβουν με ταχύτερες προαγωγές τους υπαλλήλους με υψηλές επιδόσεις, ενώ δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς άλλες μορφές μη οικονομικής αναγνώρισης. Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε επίσης ότι η δυνατότητα διοργάνωσης εσωτερικών διαγωνισμών δεν αξιοποιείται πλήρως. Οι διαγωνισμοί αυτοί θα παρείχαν αρκετές ευκαιρίες στους υπαλλήλους, κυρίως δε στους γραμματείς, τους υπαλλήλους γραφείου και τους βοηθούς υπαλλήλους, να δουν τη σταδιοδρομία τους να εξελίσσεται.
Η απασχόληση των υπαλλήλων στα θεσμικά όργανα της ΕΕ διέπεται από κοινούς κανόνες, γνωστούς ως κανονισμός υπηρεσιακής καταστάσεως των υπαλλήλων και καθεστώς που εφαρμόζεται επί του λοιπού προσωπικού. Ο έλεγχος κάλυψε τρία θεσμικά όργανα: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Δεν περιλάμβανε τους 12 500 υπαλλήλους που εργάζονται στους αποκεντρωμένους οργανισμούς της ΕΕ, οι οποίοι εφαρμόζουν δικές τους ειδικές πολιτικές και ρυθμίσεις διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων.
Η ειδική έκθεση 24/2024, με τίτλο «Δημόσια διοίκηση της ΕΕ – Ευέλικτο πλαίσιο απασχόλησης που δεν αξιοποιείται πλήρως για τη βελτίωση της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού», είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο του ΕΕΣ.
