Αδιαμφησβήτητα το νέα κύμα υβριδικών επιθέσεων του Ισραήλ στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο και οι βομβαρδισμοί που ακολούθησαν και συνεχίζονται, θέτουν την κατάσταση στην περιοχή σε τροχιά έξαρσης, με τον διεθνή παράγοντα να παρακολουθεί τις εξελίξεις με πρόδηλη ανησυχία για το ενδεχόμενο μετεξέλιξης του χαμηλής έντασης πολέμου Χεζμπολάχ – Ισραήλ σε πλήρους κλίμακας σύραξη.
Η τρέχουσα κατάσταση μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ παρουσιάζει υψηλό κίνδυνο για κλιμάκωση σε ευρύτερη σύγκρουση, η οποία θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Οι πολιτικές και στρατιωτικές επιλογές που θα κάνουν τα εμπλεκόμενα μέρη το επόμενο διάστημα θα καθορίσουν αν θα υπάρξει αποκλιμάκωση ή αν η σύγκρουση θα εξαπλωθεί, εμπλέκοντας περισσότερους περιφερειακούς και διεθνείς παράγοντες.
Ο Χασάν Νασράλα στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η Χεζμπολάχ είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τον Λίβανο απέναντι στο Ισραήλ, ακόμα και με το ρίσκο μιας κλιμάκωσης. Οι δηλώσεις του αποσκοπούν στην επίδειξη της αποφασιστικότητας της οργάνωσης να αντιδράσει σε ισραηλινές επιθέσεις, να διατηρήσει την υποστήριξη του Ιράν και των συμμάχων του, και να κατευθύνει τη διεθνή κοινή γνώμη προς την καταδίκη των ισραηλινών ενεργειών. Ωστόσο, οι δηλώσεις αυτές ενέχουν τον κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης της σύγκρουσης, καθώς προετοιμάζουν το έδαφος για νέα αντίποινα.
Μετά τις εκρήξεις των συσκευών της Χεζμπολάχ, το Ισραήλ υιοθέτησε μια στρατηγική εντατικών αεροπορικών επιδρομών και αναδιάταξης δυνάμεων στο βόρειο μέτωπο, αποσκοπώντας στην αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ και στην προστασία της βόρειας Ισραηλινής μεθορίου. Παράλληλα, η χώρα επιλέγει μια προσέγγιση ελέγχου της κλιμάκωσης, διατηρώντας την προετοιμασία για περαιτέρω επιχειρήσεις, ενώ προσπαθεί να διαχειριστεί τη διεθνή κριτική και την εσωτερική πολιτική πίεση
Οι φόβοι γίνονται πραγματικότητα
Για μήνες, το επαναλαμβανόμενο μήνυμα ήταν το ίδιο. Ακόμα κι όταν υποστήριζαν το Ισραήλ πλήρως, οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ επαναλάμβαναν ότι δεν ήθελαν να δουν έναν ευρύτερο πόλεμο να ξεσπά στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ με τον Λίβανο. Οι ηγέτες της σιιτικής οργάνωσης του Λιβάνου Χεζμπολάχ, ένας παλιός αντίπαλος του Ισραήλ, και οι υποστηρικτές τους στο Ιράν έδειξαν ότι ούτε εκείνοι επιθυμούσαν μια πλήρους κλίμακας σύγκρουση. Στο Ισραήλ, οι κορυφαίοι πολιτικοί και οι υπεύθυνοι ασφαλείας της χώρας, η οποία ήδη βρίσκεται σε μια εκτεταμένη, αιματηρή εκστρατεία κατά της Χαμάς στη Γάζα, διαφωνούσαν για το πώς να αντιμετωπίσουν την απειλή της Χεζμπολάχ — αναγνωρίζοντας, ίσως, ότι ο πιο ισχυρός στρατός της Μέσης Ανατολής μπορεί να είναι υπερβολικά καταπονημένος από έναν ακόμα μαζικό πόλεμο.
Όλη αυτή η επιδεικτική αυτοσυγκράτηση μπορεί να εξαφανίζεται. Η εκπληκτική σειρά φονικών εκρήξεων στον Λίβανο αυτή την εβδομάδα εισήγαγε μια νέα πραγματικότητα. Τουλάχιστον 37 άτομα — μεταξύ αυτών και παιδιά — σκοτώθηκαν και περίπου 3.000 άλλα τραυματίστηκαν όταν βομβητές, ασύρματοι και άλλες συσκευές εξερράγησαν ταυτόχρονα την Τρίτη και την Τετάρτη σε όλη τη χώρα. Οι συσκευές φάνηκαν να ανήκουν σε επιχειρησιακά στελέχη της Χεζμπολάχ, αν και η τεράστια οργάνωση είναι ενσωματωμένη στην κοινωνία του Λιβάνου και περιλαμβάνει εκτεταμένα δίκτυα μη μαχητών, συμπεριλαμβανομένων ιατρικών επαγγελματιών.
Η στάση του Ισραήλ
Οι ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν ανέλαβαν δημόσια την ευθύνη για τις επιθέσεις, αλλά κατ’ ιδίαν την επιβεβαίωσαν στους συνομιλητές τους στην Ουάσιγκτον. Η πολυπλοκότητα της επίθεσης εγείρει βαθιά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον του κυβερνοπολέμου, την ευαλωτότητα των τεχνολογικών αλυσίδων εφοδιασμού και την ηθική πίσω από τέτοιες επιχειρήσεις. Πολλοί διεθνείς νομικοί εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένης μιας επιτροπής του ΟΗΕ, κατηγόρησαν το Ισραήλ ότι παραβίασε το διεθνές δίκαιο και ότι διέπραξε μια μορφή τρομοκρατίας, παρά το γεγονός ότι ήταν μια προσπάθεια αποδυνάμωσης μιας γνωστής τρομοκρατικής οργάνωσης.
Για τη Χεζμπολάχ, η επιχείρηση ήταν καταστροφική. «Οι επιθέσεις κατάφεραν σοβαρό πλήγμα στη Χεζμπολάχ, αποτελούσαν μια ταπεινωτική παραβίαση των αλυσίδων εφοδιασμού της και έδειξαν την ικανότητα του Ισραήλ να πλήξει βαθιά μέσα στην οργάνωση», έγραψαν την Πέμπτη οι συνάδελφοί μου. «Κυβερνήσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή την καταδίκασαν ως σοβαρή παραβίαση της κυριαρχίας του Λιβάνου, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες, τα Ηνωμένα Έθνη και δυτικές χώρες απηύθυναν εκκλήσεις για ηρεμία, καθώς η περιοχή φαινόταν να κλυδωνίζεται στα πρόθυρα ενός ευρείας κλίμακας πολέμου».
Σε εξέλιξη πόλεμος χαμηλής έντασης
Ένας χαμηλής έντασης πόλεμος μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ μαίνεται εδώ και μήνες από τις 7 Οκτωβρίου, όταν η παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς εξαπέλυσε την αιματηρή τρομοκρατική της επίθεση στο νότιο Ισραήλ, προκαλώντας τον καταστροφικό συνεχιζόμενο πόλεμο στη Γάζα. Σε αντίδραση στις σφοδρές βομβαρδιστικές επιθέσεις του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων, η Χεζμπολάχ εκτόξευσε ρουκέτες στο βόρειο Ισραήλ, αναγκάζοντας δεκάδες χιλιάδες Ισραηλινούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές και τα πυρά ρουκετών της Χεζμπολάχ πραγματοποιούνται σχεδόν συνεχώς, αφαιρώντας ζωές και στις δύο πλευρές των συνόρων. Στις τελευταίες ημέρες, η ηγεσία του Ισραήλ δήλωσε ότι η επιστροφή του εκτοπισμένου πληθυσμού του στα βόρεια αποτελεί διακηρυγμένο πολεμικό στόχο.
Ανεβαίνει η ένταση
Την Τετάρτη, ο υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ δήλωσε ότι ο πόλεμος κατά της Χεζμπολάχ έχει εισέλθει σε μια «νέα φάση» και ότι το Ισραήλ θα επικεντρώσει περισσότερες δυνάμεις κατά της οργάνωσης. «Το κέντρο βάρους μετακινείται βόρεια. Μετατοπίζουμε δυνάμεις, πόρους και ενέργεια προς το βορρά», δήλωσε ο Γκαλάντ στο προσωπικό της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας σε μια αεροπορική βάση.
Την επόμενη ημέρα, δεκάδες ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές έπληξαν φερόμενους στόχους της Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο. Παράλληλα, ο ηγέτης της οργάνωσης Χασάν Νασράλα απηύθυνε ομιλία, περιγράφοντας τις μυστικές εκρηκτικές επιθέσεις ως «πράξη πολέμου» από το Ισραήλ και «μια μεγάλη επίθεση κατά του Λιβάνου, της ασφάλειάς του και της κυριαρχίας του, έγκλημα πολέμου».
Η επόμενη μέρα
Δηλώσεις Νετανιάχου:
- Δέσμευση για την ασφάλεια του Ισραήλ: Ο Νετανιάχου τόνισε ότι το Ισραήλ θα λάβει ό,τι μέτρα χρειαστεί για να προστατεύσει την ασφάλειά του, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση.
- Αναγνώριση της κλιμάκωσης: Αναγνώρισε την αυξημένη ένταση με τη Χεζμπολάχ και τη σημασία της αντιμετώπισης της απειλής από το βορρά, ενώ οι στρατιωτικές δυνάμεις προετοιμάζονται για νέες ενέργειες.
- Σχέση με τις ΗΠΑ: Σε συνομιλίες με τον σύμβουλο του Λευκού Οίκου, Άμος Χοχστάιν, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ εκτιμά την αμερικανική υποστήριξη, αλλά θα προχωρήσει σύμφωνα με τις ανάγκες του για την ασφάλειά του.
Κινήσεις του Ισραήλ:
- Αεροπορικές επιδρομές: Το Ισραήλ πραγματοποίησε δεκάδες αεροπορικές επιδρομές σε στόχους της Χεζμπολάχ στο Νότιο Λίβανο, πλήττοντας στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
- Μεταφορά δυνάμεων προς το βόρειο μέτωπο: Ενίσχυσε τη στρατιωτική παρουσία στα βόρεια σύνορα, μεταφέροντας δυνάμεις και πόρους για την αντιμετώπιση της Χεζμπολάχ.
- Ελεγχόμενη κλιμάκωση: Παρά τις επιθέσεις, το Ισραήλ απέφυγε να προκαλέσει πλήρη πολεμική κλιμάκωση, διατηρώντας μια στάση αποτροπής για να περιορίσει την απάντηση της Χεζμπολάχ.
Συνολικά, το Ισραήλ κινήθηκε με στρατηγική προετοιμασίας για ενδεχόμενη σύγκρουση, ενώ διαχειρίζεται τη διεθνή κριτική και τις εσωτερικές πιέσεις για κλιμάκωση.
Μηνύματα Χασάν Νασράλα:
- Χαρακτηρισμός των επιθέσεων ως “πράξη πολέμου”: Ο Νασράλα χαρακτήρισε τις εκρήξεις των συσκευών της Χεζμπολάχ ως “πράξη πολέμου” από το Ισραήλ και “μεγάλη επίθεση κατά της ασφάλειας και της κυριαρχίας του Λιβάνου”.
- Απειλή αντιποίνων: Δήλωσε ότι η Χεζμπολάχ θα αντιδράσει σε αυτήν την “προσβολή”, υποδεικνύοντας την πρόθεση για κλιμάκωση των εχθροπραξιών, εάν οι επιθέσεις συνεχιστούν.
- Ενότητα των μετώπων: Επανέλαβε την υποστήριξή του προς την “ενότητα των μετώπων” με τη Χαμάς και το Ιράν, δείχνοντας πως η Χεζμπολάχ παραμένει μέρος της ευρύτερης αντι-ισραηλινής στρατηγικής.
Κινήσεις της Χεζμπολάχ:
- Ρουκέτες και πυρά προς το Ισραήλ: Η Χεζμπολάχ συνέχισε να εκτοξεύει ρουκέτες και να προχωρά σε πυρά κατά ισραηλινών στόχων στα βόρεια σύνορα, εντείνοντας τις διασυνοριακές συγκρούσεις.
- Προετοιμασία για κλιμάκωση: Μετά τις επιθέσεις, η Χεζμπολάχ εμφανίζεται έτοιμη να επεκτείνει τις επιχειρήσεις της κατά του Ισραήλ, ενώ παράλληλα ενισχύει τις θέσεις της στο νότιο Λίβανο.
- Διεθνείς καταγγελίες: Η Χεζμπολάχ καταδίκασε τις ισραηλινές επιθέσεις στα διεθνή φόρα, προσπαθώντας να κερδίσει την υποστήριξη χωρών που καταγγέλλουν την ισραηλινή επιθετικότητα.
Συνολικά, η Χεζμπολάχ ακολουθεί μια στρατηγική απάντησης στις επιθέσεις του Ισραήλ, ενισχύοντας τις δυνάμεις της στο πεδίο και προετοιμάζοντας αντίποινα, ενώ παράλληλα επιδιώκει να διατηρήσει την υποστήριξη από συμμάχους και να κλιμακώσει σε διπλωματικό επίπεδο.
Διεθνής σύγχυση
Διπλωμάτες παρακολουθούσαν με απογοήτευση. «Αυτή η πράξη σοβαρής κλιμάκωσης θα οδηγήσει την περιοχή σε αυτό που προειδοποιούμε εδώ και καιρό, δηλαδή σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο που θα μετατρέψει την περιοχή σε καμένη γη», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Μπαντρ Αμπντελατί στο Κάιρο την Τετάρτη, μιλώντας δίπλα στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν.
Risk Assessment
Για την ανάλυση κινδύνου που βασίζεται στο συγκεκριμένο πλαίσιο των τελευταίων γεγονότων μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ, καθώς και τις δηλώσεις του Χασάν Νασράλα και τις εκτιμήσεις διεθνών μέσων και think tanks, τα βασικά σημεία και οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τα εξής:
1. Κλιμάκωση και Ευρύτερη Σύγκρουση
- Κίνδυνος ευρύτερου πολέμου: Οι εκρήξεις των συσκευών της Χεζμπολάχ και οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις από το Ισραήλ υποδηλώνουν ότι η κατάσταση οδηγείται προς μια κλιμάκωση. Οι δηλώσεις του Νασράλα, που χαρακτηρίζουν τις επιθέσεις ως «πράξη πολέμου», επιβεβαιώνουν την προοπτική μιας σοβαρότερης αντιπαράθεσης. Υπάρχει κίνδυνος η Χεζμπολάχ να αναλάβει πιο έντονες στρατιωτικές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ευρύτερες στρατιωτικές επιχειρήσεις και από τις δύο πλευρές.
- Διασυνοριακός αντίκτυπος: Μια ευρεία στρατιωτική σύγκρουση στο βόρειο Ισραήλ και στον Λίβανο θα επηρεάσει άμεσα τις γύρω περιοχές, αυξάνοντας τον κίνδυνο για χώρες όπως η Συρία, η Ιορδανία, ακόμη και η Κύπρος, καθώς ο πόλεμος μπορεί να επεκταθεί πέρα από τα αρχικά μέτωπα.
2. Ασταθής Πολιτική Κατάσταση στο Λίβανο
- Πολιτική κρίση και αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ: Οι επιθέσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού της Χεζμπολάχ αποδυναμώνουν σημαντικά την οργάνωση, αλλά και την εσωτερική της θέση στον Λίβανο, όπου η πολιτική κατάσταση είναι ήδη ασταθής. Εάν η Χεζμπολάχ δεχθεί ακόμα περισσότερα πλήγματα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές πολιτικές αναταράξεις και εσωτερική αποσταθεροποίηση. Ωστόσο, υπάρχει επίσης ο κίνδυνος να επανασυγκροτηθεί στρατιωτικά και να επιδιώξει την εκδίκηση για να ανακτήσει τη χαμένη της ισχύ.
- Προσφυγικές ροές και ανθρωπιστική κρίση: Ο Λίβανος φιλοξενεί ήδη μεγάλο αριθμό Σύριων και Παλαιστίνιων προσφύγων. Μια στρατιωτική κλιμάκωση με το Ισραήλ θα μπορούσε να επιδεινώσει την ανθρωπιστική κατάσταση, οδηγώντας σε νέο κύμα εσωτερικής μετακίνησης ανθρώπων, καθώς και σε αυξημένες διεθνείς πιέσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης.
3. Τεχνολογία και Κυβερνοπόλεμος
- Κυβερνοεπιθέσεις και ευάλωτες αλυσίδες εφοδιασμού: Οι εκρηκτικές επιθέσεις στις συσκευές επικοινωνίας της Χεζμπολάχ υπογραμμίζουν τους αυξανόμενους κινδύνους κυβερνοπολέμου και παραβιάσεων τεχνολογικών αλυσίδων εφοδιασμού. Ο κίνδυνος επέκτασης των επιθέσεων στον τομέα του κυβερνοχώρου είναι υψηλός, καθώς και οι δύο πλευρές επενδύουν σε τεχνολογικά προηγμένες επιθέσεις. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τις στρατιωτικές, αλλά και τις πολιτικές υποδομές τόσο στο Ισραήλ όσο και στον Λίβανο.
- Παράπλευρες απώλειες σε τεχνολογικές υποδομές: Η επέκταση του κυβερνοπολέμου αυξάνει τον κίνδυνο παράπλευρων απωλειών σε κρίσιμες υποδομές, όπως τηλεπικοινωνίες, ενεργειακές δομές και άλλες τεχνολογικές αλυσίδες, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την καθημερινή λειτουργία των δύο χωρών.
4. Διεθνής Παρέμβαση και Διπλωματικές Πιέσεις
- Κίνδυνος αποσταθεροποίησης των διπλωματικών σχέσεων: Καθώς οι εντάσεις αυξάνονται, ο ρόλος των διεθνών δυνάμεων (ΗΠΑ, Ηνωμένα Έθνη, Ε.Ε.) και των γειτονικών χωρών θα είναι καθοριστικός. Ωστόσο, οι συνεχιζόμενες εχθροπραξίες μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ μπορεί να καταστήσουν δυσκολότερη τη διατήρηση των υφιστάμενων διπλωματικών καναλιών. Η Αίγυπτος και άλλες χώρες προειδοποιούν ήδη για τον κίνδυνο ολοκληρωτικού πολέμου, ενώ η Ουάσιγκτον προσπαθεί να μεσολαβήσει για την αποκλιμάκωση.
- Πολυμέτωπη αντιπαράθεση: Ο κίνδυνος μιας σύγκρουσης που περιλαμβάνει το Ιράν, τη Συρία και άλλους περιφερειακούς συμμάχους της Χεζμπολάχ είναι σημαντικός. Το Ιράν έχει ισχυρά συμφέροντα στη διατήρηση της επιρροής της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, ενώ οι εξελίξεις στο βόρειο μέτωπο θα μπορούσαν να προκαλέσουν περιφερειακή κλιμάκωση.
5. Εσωτερική Πολιτική Αποσταθεροποίηση στο Ισραήλ
- Πίεση στη στρατιωτική ηγεσία και στην κυβέρνηση: Η διεύρυνση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο βόρειο μέτωπο εντείνει τις πιέσεις στην κυβέρνηση του Ισραήλ και στον πρωθυπουργό Νετανιάχου. Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην καταπολέμηση της Χεζμπολάχ και τις συνέπειες του πολέμου στη Γάζα. Οι εσωτερικές διαφωνίες για τη στρατηγική της κυβέρνησης μπορεί να προκαλέσουν πολιτική κρίση και αποσταθεροποίηση στο εσωτερικό της χώρας.
- Αντίδραση των ακροδεξιών ομάδων: Οι ακροδεξιοί σύμμαχοι του Νετανιάχου προωθούν στρατιωτική κατοχή της Γάζας και ενίσχυση της παρουσίας στο νότιο Λίβανο, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω ένταση στην ισραηλινή κοινωνία και πιθανή κλιμάκωση των πολεμικών επιχειρήσεων.
6. Πιθανές Επιπτώσεις στο Εμπόριο και την Οικονομία
- Οικονομικές διαταράξεις: Μια ευρύτερη σύγκρουση θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις εμπορικές δραστηριότητες και τις μεταφορές στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αυξάνοντας το κόστος για τις τοπικές και διεθνείς εταιρείες. Επιπλέον, η ανασφάλεια σε κρίσιμες εμπορικές διαδρομές θα μπορούσε να επηρεάσει την παγκόσμια αγορά, ειδικά σε τομείς όπως η ενέργεια.
