Ενεργοβόρα βιομηχανία αποδεικνύεται ο τουρισμός για την Ελλάδα, καθώς ήδη το 2024 -ένα από τα θερμότερα καλοκαίρια της 10ετίας- καταγράφηκε αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 11%, κυρίως λόγω του τουρισμού και των σταθερά υψηλών θερμοκρασιών.
Το ελληνικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας κατέγραψε ισχυρή αύξηση της ζήτησης (+11%) αυτό το καλοκαίρι, κυρίως λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της αυξημένης δραστηριότητας από τον τουρισμό.
Καθώς η ελληνική κυβέρνηση έχει διακηρύξει τον στόχο της αύξησης των datacenters και έχει θέσει τον εξηλεκτρισμό ως προτεραιότητα η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας θα συνεχίσει να αυξάνεται. Με δεδομένο ότι το φυσικό αέριο -οι τιμές του οποίοι είναι σταθερά υψηλότερες συγκριτικά υψηλότερες τα τελευταία χρόνια- αποτελεί το καύσιμο βάσης για τον προσδιορισμό των τιμών, αυτές θα είναι σταθερά αυξημένες.
Υπάρχουν όμως και προβλήματα, καθώς η αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ στο σύστημα και οι μηχανισμοί εξισορρόπησης, έχουν πιέσει τις τιμές σε επίπεδα -η διατήρηση των οποίων- δημιουργεί ερωτηματικά για την δυνατότητα των παραγωγών να εξυπηρετήσουν τον τραπεζικό δανεισμό τους.
Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι με βάση τις προβλέψεις για την κατανάλωση ρεύματος στην Ελλάδα και την Ευρώπη υπάρχει άμεση και κατεπείγουσα ανάγκη αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του δικτύου μεταφοράς ενέργειας, το οποίο θεωρείται απαρχαιωμένο. Ωστόσο, οι επενδύσεις που απαιτούνται είναι τεράστιες και δυσανάλογα μεγάλες, απαιτώντας κρατική συμμετοχή. Μέχρι στιγμής όμως οι πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί υπολείπονται των αναγκαίων, ενισχύοντας την ανησυχία για την ενεργειακή ασφάλεια σε πολλές χώρες.
Κάλυψη από ΑΠΕ και φυσικό αέριο
Η αυξημένη ζήτηση καλύφθηκε από το φυσικό αέριο, το οποίο σχεδόν επέστρεψε στα επίπεδα του 2021. Παράλληλα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική ενέργεια (+30%) και η ηλιακή ενέργεια (+25%), σημείωσαν ιστορικά υψηλά παραγωγής. Η υδροηλεκτρική ενέργεια παρέμεινε σταθερή παρά τις μειωμένες βροχοπτώσεις.
Σταδιακή Μείωση Λιγνίτη και Μείωση Εισαγωγών
Η παραγωγή λιγνίτη μειώθηκε κατά 27%, ακολουθώντας την πορεία σταδιακής κατάργησης του καυσίμου. Παράλληλα, οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκαν σημαντικά, με την Ελλάδα να πλησιάζει σε ισορροπία μεταξύ εξαγωγών και εισαγωγών.
Αύξηση Τιμών Παρά την Άνοδο των ΑΠΕ
Παρά την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σημείωσαν άνοδο. Αυτό ήταν ένα φαινόμενο που επηρέασε πολλές χώρες της Ευρώπης, αλλά όχι όλες εξίσου. Οι τιμές διαφοροποιήθηκαν σημαντικά μεταξύ των γεωγραφικών περιοχών, προκαλώντας ανησυχίες για τη συνοχή της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ.
Ανάγκη για Περισσότερη Δουλειά σε Επίπεδο ΕΕ
Η αντίθεση μεταξύ της προόδου της ενεργειακής μετάβασης και των υψηλότερων τιμών υπογραμμίζει την ανάγκη για περαιτέρω ενέργειες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι η ενεργειακή μετάβαση θα οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές για όλους τους καταναλωτές.
Σύγκριση τιμών
Η Ελλάδα το 2024 εξακολουθεί να αντιμετωπίζει υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, τον Ιούλιο του 2024 η τιμή στην αγορά επόμενης ημέρας διαμορφώθηκε στα 135 €/MWh. Αν και οι τιμές αυτές δεν είναι οι υψηλότερες στην ΕΕ, παραμένουν υψηλές συγκριτικά με τον μέσο όρο της ΕΕ(European Commission).
Σύμφωνα με δεδομένα της Eurostat και της Statista, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη το πρώτο εξάμηνο του 2024 παρουσίασαν σημαντική μείωση σε πολλές χώρες, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, όπου καταγράφηκε μείωση έως και 55% σε σύγκριση με το 2023. Ο μέσος όρος για τους μη οικιακούς καταναλωτές στην ΕΕ για το δεύτερο εξάμηνο του 2023 ήταν 0.2008 €/kWh, με τις χαμηλότερες τιμές να εντοπίζονται σε χώρες όπως η Φινλανδία (0.0885 €/kWh) και η Σουηδία (0.0901 €/kWh) (European Commission,European Commission).
Προοπτικές της ελληνικής αγοράς
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αναμένεται να αυξήσουν το μερίδιό τους στην κάλυψη της ζήτησης, ενώ η εξάρτηση από τον λιγνίτη θα συνεχίσει να μειώνεται. Η πορεία των τιμών φυσικού αερίου και οι εξελίξεις στις εισαγωγές και εξαγωγές ενέργειας θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν την αγορά στο προσεχές μέλλον.
Με την προσθήκη νέων υποδομών αιολικής ενέργειας και άλλων ΑΠΕ στην Ευρώπη, αναμένεται σταδιακή εξισορρόπηση των τιμών, ωστόσο η Ελλάδα, λόγω της ενεργειακής της εξάρτησης και της δομής της αγοράς, ίσως συνεχίσει να αντιμετωπίζει υψηλές τιμές σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ(European Commission).
Εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ και κάλυψη αναγκών
Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας την τάση που επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνολικά, η εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ στην ΕΕ αυξάνεται διαρκώς, με σημαντικές επενδύσεις στην αιολική και ηλιακή ενέργεια.
Εγκατεστημένη Ισχύς ΑΠΕ ανά Χώρα το 2023:
- Γερμανία: 146 GW (κυρίως από αιολική και ηλιακή ενέργεια).
- Ισπανία: 67 GW (κυρίως αιολική και ηλιακή).
- Γαλλία: 59 GW (υδροηλεκτρική και αιολική).
- Ιταλία: 57 GW (μεγάλη ηλιακή ανάπτυξη).
- Σουηδία: 51 GW (κυρίως υδροηλεκτρική και αιολική).
- Ελλάδα: 12 GW (με κύρια συμμετοχή από αιολική και ηλιακή ενέργεια, που αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια) (WindEurope, European Commission).
Μέση Κάλυψη Αναγκών από ΑΠΕ την Τελευταία Τριετία:
- Δανία: 56% της ηλεκτρικής κατανάλωσης καλύπτεται από αιολική ενέργεια.
- Ιρλανδία: 36% από αιολική.
- Ισπανία: 27% από ΑΠΕ (αιολική και ηλιακή).
- Γερμανία: 31% της ζήτησης καλύπτεται από ΑΠΕ.
- Ελλάδα: 20% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας καλύφθηκε από ΑΠΕ το 2023, με αυξητική τάση λόγω νέων αιολικών και ηλιακών έργων(
Η Ελλάδα παρουσιάζει σταθερή ανάπτυξη στην εγκατάσταση ΑΠΕ, με στόχο να φτάσει το 35-40% της κάλυψης των ενεργειακών της αναγκών από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2030.
