Σταθερά σε φθίνουσα τροχιά βρίσκεται ο αριθμός των σημαντικών σιδηροδρομικών ατυχημάτων στην ΕΕ, μεταξύ 2010 και 2020, με μοναδικές εξαιρέσεις την απότομη αύξηση το 2014 (+6,7%) και μια ελαφρά αύξηση το 2017 (+2%).
Στοιχεία που καταδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των νέων μέτρων ασφαλείας στους ευρωπαϊκούς σιδηρόδρομους δημοσιεύει η Eurostat, καθώς καταγράφεται σαφής τάση μείωσης των σοβαρών δυστυχημάτων από το 2010 έως το 2020, ενώ παράλληλα μειώνεται και αριθμός των ατυχημάτων και των νεκρών.
Ενδιαφέρον έχει ότι η Ελλάδα είχε λίγες συγκρούσεις τρένων, συγκριτικά με άλλες χώρες. Αυτό όμως οφείλεται στα πολύ λιγότερα διανυθέντα χιλιόμετρα από τρένα, την περιορισμένη κάλυψη της χώρας με μέσα σταθερής τροχιάς και την υποχρησιμοποίηση του σιδηροδρόμου ως μέσου καθημερινών μετακινήσεων.
Το 2021, ο αριθμός των σημαντικών ατυχημάτων αυξήθηκε κατά 58 σε σύγκριση με το 2020, σε σύνολο 1.389 ατυχημάτων (+4,4 %), γεγονός που οφείλεται κυρίως στις επιπτώσεις των περιορισμών του covid-19 και την άρση τους.
Η ασφάλεια των σιδηροδρόμων έχει γενικά βελτιωθεί στην ΕΕ, με 840 λιγότερα ατυχήματα το 2021 σε σύγκριση με το 2010, μείωση 37,7 %. Μετά την απότομη αύξηση το 2014, η μείωση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος ήταν ιδιαίτερα αισθητή το 2015 (-12,8 %). Η αύξηση των ατυχημάτων από το 2020 έως το 2021 αφορούσε τις μισές κατηγορίες ατυχημάτων:
- εκτροχιασμοί (+13%),
- ατυχήματα ισόπεδων διασταυρώσεων (+22%) και
- πυρκαγιές σε τροχαίο υλικό (+40%).
Ο αριθμός των συγκρούσεων μειώθηκε κατά -11,8% σε 97 ατυχήματα το 2021, τα ατυχήματα με άτομα από τροχαίο υλικό σε κίνηση (εξαιρουμένων των αυτοκτονιών) κατά -1,2% σε 677 και «άλλα σημαντικά σιδηροδρομικά ατυχήματα» κατά -10,3% σε 96.
Τα στοιχεία ατυχημάτων για τις χώρες της ΕΕ είναι συγκρίσιμα από το 2010 και μετά, μετά την εφαρμογή κοινών ορισμών σε όλα τα κράτη μέλη. Πριν από το 2010, το Βέλγιο, η Πολωνία και η Σλοβακία ανέφεραν γενικά όλα τα σιδηροδρομικά ατυχήματα αντί μόνο για σημαντικά ατυχήματα. Σαν αποτέλεσμα, υπήρξε μικρότερος αριθμός ατυχημάτων σε διάφορες κατηγορίες από το 2010 και μετά σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη.
Εξετάζοντας τα λεπτομερή στοιχεία του 2021 για σημαντικά σιδηροδρομικά ατυχήματα, η μεγαλύτερη κατηγορία σε επίπεδο ΕΕ ήταν τα ατυχήματα σε άτομα που προκλήθηκαν από τροχαίο υλικό εν κινήσει, με τα 677 καταγεγραμμένα ατυχήματα να αντιπροσωπεύουν το 49% του συνόλου.
Συνήθως, αυτά τα ατυχήματα αφορούν άτομα σε σιδηροδρομικές γραμμές (μη εξουσιοδοτημένα άτομα ή παραβάτες) τα οποία παρασύρονται από τρένα. Τα ατυχήματα σε ισόπεδες διαβάσεις, συμπεριλαμβανομένων των πεζών, είναι η άλλη κύρια κατηγορία, με συνολικό αριθμό ατυχημάτων 427 το 2021 (31 % του συνόλου). Συνδυαστικά, αυτές οι δύο κατηγορίες αντιπροσώπευαν το 79% του συνολικού αριθμού σιδηροδρομικών ατυχημάτων στην ΕΕ.
Η Γερμανία κατέγραψε 237 ατυχήματα, τον υψηλότερο αριθμό σιδηροδρομικών ατυχημάτων μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, ακολουθούμενη από την Πολωνία με 209.
Μαζί αυτές οι δύο χώρες κατέγραψαν σχεδόν το ένα τρίτο (32 %) όλων των σημαντικών σιδηροδρομικών ατυχημάτων στην ΕΕ το 2021. Ακολουθεί, σε απόσταση η Γαλλία (138 ατυχήματα), χαμηλότερα Τσεχία (112) και Ουγγαρία (102).
Σε αντίθεση, η Ιρλανδία ανέφερε μόνο ένα σημαντικό σιδηροδρομικό ατύχημα το 2021 (ατύχημα σε άτομα από τροχαίο υλικό σε κίνηση) και το Λουξεμβούργο μόνο τέσσερα ατυχήματα.