Κίνηση υψηλής πολιτικής και σημειολογικής που χρειάστηκε αρκετή δουλειά και προεργασία χαρακτηρίζεται η τρίωρη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Γιάννη Στουρνάρα, εν μέσω παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου, με τις τράπεζες να επιχειρούν πολυεπίπεδο come-back και ενώ ο Άρειος Πάγος αποφάσισε και επιβάλλει με ταχύτητες ρεκόρ την άρση εμποδίων για μαζικούς πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα ρευστό κα εκρηκτικό σκηνικό.
Ο Αλέξης Τσίπρας επιχείρησε να στείλει μηνύματα στις ελίτ και το τραπεζικό και επιχειρηματικό κατεστημένο ότι πλέον είναι θεσμικός, ότι υποβαθμίζει τις προσωπικές βεντέτες μπροστά στην σταθερότητα και την ομαλότητα.
Σε πολύ καλό κλίμα, έγινε η συνάντηση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ και στελεχών του κόμματος με τον διοικητή της ΤτΕ, Γιάννη Στουρνάρα στο κτίριο της Κεντρικής Τράπεζας. Η συνάντηση κράτησε περίπου 3 ώρες, ενδεικτικό του καλού κλίματος, αλλά και των θεμάτων που συζητήθηκαν και αναλύθηκαν εκτενώς.
Η ουσία της συνάντησης αναμένεται να διαρρεύσει προοδευτικά και κατόπιν συμφωνιών, αλλά μεγαλύτερη σημασία έχει η πολιτική σημειολογία της.
Η σημειολογία
Οι σχέσεις του κεντρικού τραπεζίτη και του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ήταν για χρόνια τεταμένες, ενδεικτικό ότι οι δυό τους έχουν να συναντηθούν επτά χρόνια, με τελευταία επαφή τους το 2016. Έκτοτε, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επένδυσε πολιτικά στο σκάνδαλο NOVARTIS, εμπλέκοντας και τον Γιάννη Στουρνάρα, με την υπόθεση που αφορούσε τον κεντρικό τραπεζίτη να αρχειοθετείται, τελικά. Επίσης τόσο φίλα προσκείμενα στον ΣΥΡΙΖΑ media, όσο και προβεβλημένα στελέχη του στοχοποιούσαν εναλλάξ τον Γιάννη Στουρνάρα και τη γυναίκα του, τροφοδοτώντας κλίμα έντασης.
Τώρα, παρά τα καυτά -γύρω από τις τράπεζες- θέματα που βρίσκονται στο επίκεντρο, η Κουμουνδούρου και τα φίλα προσκείμενα media έχουν κατεβάσει τους τόνους απέναντι στον κεντρικό τραπεζίτη. Κινήσεις, στην κατεύθυνση της εξομάλυνσης έχει κάνει και η πλευρά του Γιάννη Στουρνάρα, καθώς προσέλαβε -σε ανύποπτο χρόνο- σύμβουλό του τον σύμβουλο του Αλέξη Τσίπρα, Γιώργο Χουλιαράκη.
Σημειολογικά έχει σημασία ότι ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε τη συνάντηση, αναγνωρίζοντας έτσι το θεσμικό ρόλο του Γιάννη Στουρνάρα, ότι ο ίδιος προσήλθε στην Τράπεζα της Ελλάδος και ότι έκανε δηλώσεις μετά.
Οι δίαυλοι επικοινωνίας
Εκτός απ΄ αυτές τις κινήσεις όμως, δίαυλοι μεταξύ Τσίπρα και Στουρνάρα υπήρχαν πάντα, αυτό που διέφερε ήταν η αμεσότητα των μηνυμάτων και η αποτελεσματικότητά τους. Ένας εξ αυτών είναι διαχρονικά ο πρώην υφυπουργός στον πρωθυπουργό και νυν διευθυντής στρατηγικής της Eurobank Δημήτρης Λιάκος, ο οποίος διατηρεί άριστες σχέσεις με τον κεντρικό τραπεζίτη και θεωρείται η κεντρώα-σοσιαλιστική φωνή που κατά καιρούς έχει το αυτό του Αλέξη Τσίπρα.
Βέβαια, για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ οι σχέσεις Στουρνάρα – Τσακαλώτου είναι πάντα ισχυρές, κι ας έχουν περάσει από σαράντα κύματα…
Τα συμπεράσματα
Από τις δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα καθίσταται σαφές ότι οι διαφορές στην προσέγγιση της αρχιτεκτονικής του τραπεζικού οικοδομήματος παραμένουν. Ωστόσο, η διευρυμένη σε πλαίσιο και επιμήκης χρονικά συνάντησή τους, σηματοδοτεί ένα reastart των σχέσεων. Η παρουσία του Ευκλείδη Τσακαλώτου -που δεν είναι πλέον τομεάρχης οικονομικών- και του Γιώργου Χουλιαράκη -ως double agent- αποτελούν επίσης επιβεβαίωση και ενίσχυση των διαύλων επικοινωνίας.
Κερδισμένη πολιτικά και θεσμικά βγαίνει και η Έφη Αχτσιόγλου, αν και επικοινωνιακά επισκιάστηκε από την παρουσία Τσακαλώτου – Χουλιαράκη. Η τομεάρχης οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, έχει τη θέση και πλέον… έλαβε και το βάπτισμα του πυρός και εμπεδώνει θεσμικά τον ρόλο της, επιβάλλοντας την παρουσία της στο closed boys club του οικονομικού επιτελείου, το οποίο μέχρι στιγμής έχει σπάσει μόνο η Κατσέλη…
Σε κάθε περίπτωση, ο Αλέξης Τσίπρας επιχείρησε να στείλει μηνύματα στις ελίτ και το τραπεζικό και επιχειρηματικό κατεστημένο ότι πλέον είναι θεσμικός, ότι υποβαθμίζει τις προσωπικές βεντέτες μπροστά στην σταθερότητα και την ομαλότητα.
Ποιοι τον συνόδευαν
Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Αλ. Τσίπρα συνόδευε η Έφη Αχτσιόγλου, τομεάρχης Οικονομικών ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Ευκλείδης Τσακαλώτος, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και συντονιστής οικονομικού κύκλου ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Αλέξης Χαρίτσης, τομεάρχης Ανάπτυξης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Γιώργος Χουλιαράκης, πρ. Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών και Μιχάλης Καλογήρου, Διευθυντής γραφείου Προέδρου ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Ενδιαφέρον ότι ο κ. Χουλιαράκης ήταν με διπλή ιδιότητα, αυτή του συμβούλου στην ΤτΕ και του συμβούλου του κ. Τσίπρα. Στην αρχή μάλιστα της συζήτησης με μια καλή δόση χιούμορ και ο κ. Τσίπρας και ο κ. Στουρνάρας προέτρεψαν τον κ. Χουλιαράκη να… καθίσει στη μέση.
Η ατζέντα της συνάντησης
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Αλέξης Τσίπρας και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έθεσε κυρίως το θέμα του ιδιωτικού χρέους και ζητήματα που αφορούν στους πλειστηριασμούς, τα κόκκινα δάνεια, την απόφαση του Αρείου Πάγου για τους servicers καθώς και το πώς θα μπορούσε να προστατευτεί η πρώτη κατοικία των δανειοληπτών και τον εποπτικό ρόλο της ΤτΕ
Βεβαίως συζήτησαν και θέματα που αφορούν την οικονομία γενικότερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι διευθυντές της Τράπεζας της Ελλάδας βρίσκονταν στη συνάντηση και ο καθένας ενημέρωνε την αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ για όλα τα θέματα.
Ο Αλέξης Τσίπρας, μετά τη συνάντηση έκανε on camera και μια μικρή δήλωση λέγοντας «υπάρχει ανταλλαγή απόψεων, γόνιμη ανταλλαγή απόψεων, κι αυτό είναι το πρώτο βήμα».
Μια δήλωση που επισφράγισε το πολύ καλό κλίμα, που βεβαίως δεν είχε καμιά σχέση με τον σχεδόν δεκαετή, ανηλεή πόλεμο που έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ στον πρώην υπουργό Οικονομικών το 2012 και μετέπειτα διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα.
Η δήλωση του Αλέξη Τσίπρα
Μετά τη συνάντηση ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, Αλέξης Τσίπρας, έκανε την ακόλουθη δήλωση προς τους εκπροσώπους του Τύπου:
«Είχαμε την ευκαιρία σήμερα να ενημερωθούμε από τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας και τους συνεργάτες του για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, τις δημοσιονομικές και μακροοικονομικές προβλέψεις, καθώς και να ανταλλάξουμε σκέψεις για τις δυνατότητες αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία.
Εξέφρασα στον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας την ανησυχία μας για τη μεγάλη αύξηση του ιδιωτικού χρέους τα τελευταία 3,5 χρόνια, αύξηση περίπου 40 δισεκατομμύρια ευρώ, καθώς και για την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που προσεγγίζουν πλέον τα 110 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αυτό, σε συνδυασμό με την πληθωριστική κρίση αλλά και την αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων δημιουργεί μία νέα γενιά κόκκινων δανείων, καθώς χιλιάδες δανειολήπτες που εξυπηρετούν τα δάνειά τους, πλέον αδυνατούν να τα εξυπηρετήσουν. Άρα, εκφράσαμε την ανησυχία μας ότι θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο ο αριθμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Και βεβαίως, αυτό σε συνδυασμό με τον νέο πτωχευτικό νόμο που ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ που αίρει την προστασία της πρώτης κατοικίας και δεν υποχρεώνει πλέον τους πιστωτές σε ρυθμίσεις με τους δανειολήπτες, δημιουργεί όπως αντιλαμβάνεστε ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα, μία τεράστια κοινωνική ανησυχία.
Και όταν επίκειται ένα τσουνάμι πλειστηριασμών, αντιλαμβάνεστε, ότι η κοινωνική αστάθεια θα μεταφραστεί και σε οικονομική αστάθεια.
Εξέφρασα επίσης την πεποίθησή μου ότι σε αυτές τις συνθήκες η υπερβολική κερδοφορία που παρουσιάζουν οι τράπεζες, παρότι μπορεί αυτό το φαινόμενο να μην έχει μία σταθερή προοπτική, εφόσον την παρουσιάζουν σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν επιτελούν το ρόλο τους χρηματοδοτώντας την πραγματική οικονομία, δημιουργούν μία μη ανεκτή συνθήκη. Όταν το ποσοστό κέρδους επί των ιδίων κεφαλαίων για τις ελληνικές τράπεζες είναι τριπλάσιο από το αντίστοιχο των γερμανικών τραπεζών και κυρίως όταν τα επιτόκια καταθέσεων παραμένουν καθηλωμένα ενώ τα επιτόκια χορηγήσεων αυξάνονται με μία διαφορά που πλέον υπερβαίνει το 5% ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 2%, αντιλαμβανόμαστε ότι εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε μία συνθήκη που δεν μπορεί να γίνει ανεκτή.
Οι τράπεζες οφείλουν να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Κυρίως όμως, οφείλουν να συγκρατήσουν και να χαμηλώσουν άμεσα τα επιτόκια χορηγήσεων στο βαθμό που κρατούν καθηλωμένα τα επιτόκια καταθέσεων.
Και βεβαίως, εξέφρασα την εκτίμηση ότι είναι πρόωρο να μιλάμε για μερίσματα κερδών στους μετόχους των τραπεζών, όταν έχουμε περάσει από τόσες περιπέτειες και όταν οι τράπεζες σήμερα βρίσκονται στη ζωή χάρη στον αναβαλλόμενο φόρο και στις διαρκείς ανακεφαλαιοποιήσεις από τα λεφτά των Ελλήνων φορολογουμένων.
Μία προοδευτική κυβέρνηση λοιπόν έχει σχέδιο, να προστατεύσει την κοινωνία, την πρώτη κατοικία. Να δώσει μία προοπτική βιώσιμων ρυθμίσεων που θα δώσει και προστασία στην κοινωνία αλλά και μία βιώσιμη προοπτική και για το τραπεζικό σύστημα και για την ίδια την οικονομία. Και ταυτόχρονα, ένα σχέδιο συνέχισης της προσπάθειας εξυγίανσης των τραπεζών με βιώσιμο τρόπο χωρίς αυτήν την προκλητική για την ελληνική κοινωνία κερδοφορία, που δεν μπορεί να στηριχθεί σε καμία πραγματική πρόβλεψη.
Σε ερώτηση δημοσιογράφου για το κατά πόσο υπήρξε σύμπτωση απόψεων κατά τη συνάντηση, ο κ. Τσίπρας απάντησε πως «υπάρχει ανταλλαγή απόψεων. Γόνιμη ανταλλαγή απόψεων. Και αυτό είναι το πρώτο σημαντικό βήμα».
