Υποδόριους κινδύνους για το πολιτικό σκηνικό και ακόμα και πρόκλησης κοινωνικών αναταραχών κρύβει η προσπάθεια απαγόρευσης του κόμματος του Ηλία Κασιδιάρη, Έλληνες, καθώς η αδυναμία συνεννόησης των κομμάτων του συνταγματικού τόξου στις αρχές της απαγόρευσης, εντείνει την πόλωση, τον κατακερματισμό και εν τέλει δίνει χώρο για την εκδήλωση αντιδράσεων, που δεδομένου του προφίλ των υποστηρικτών του, θα μπορούσαν να είναι βίαιες.
Κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση επιχειρούν να φτάσουν στο ίδιο αποτέλεσμα εξερευνώντας διαφορετικές νομικές και πολιτικές οδούς. Η ΝΔ στοχεύει στο ποινικό σκέλος των προσώπων, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ στη συσχέτιση στο ιδεολογικό κίνητρο/υπόβαθρο της όποιας ποινικής καταδίκης. Αμφότερες οι τροπολογίες πετούν το μπαλάκι της τελικής απόφασης στον Άρειο Πάγο, θέλοντας έτσι να τηρήσουν το κεκτημένο και να προσταεύσουν το πολιτικό σύστημα από ρεβανσιστικές πρακτικές.
Στην πραγματικότητα, η διαφορά των δύο ρυθμίσεων είναι πολιτική: Η κυβέρνηση εισάγει ένα αρκετά ασαφές πλαίσιο, που θα μπορούσε δυνητικά να αποτελέσει υπόβαθρο για πολιτικές εκκαθαρίσεις, ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση προσδιορίζει τα εγκλήματα ιδεολογικά, καθιστώντας -σχεδόν- τον φασισμό και τον ναζισμό παράνομες ιδεολογίας στην Ελλάδα.
Ενώ αμφότερες οι ρυθμίσεις φαίνονται εκ πρώτης όψεως σωστές, στη Ρουμανία, την Πολωνία και τη Βενεζουέλα αντίστοιχες ρυθμίσεις με αυτή που εισάγει η κυβέρνηση έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν μπλοκάροντας την ανέλιξη συγκεκριμένων παραγόντων στην εξουσία. Από την άλλη πλευρά, το ενδεχόμενο οιωνεί χαρακτηρισμού του φασισμού και του ναζισμού ως παράνομες ιδεολογίες, θα προκαλούσε αντιδράσεις στη βάση της ΝΔ, καθώς σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων εξισώνουν τις ιδεολογίες αυτές με την Κομουνισμό στη βάση των ολοκληρωτικών καθεστώτων, τάση που έχει αναπτυχθεί και σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, ιδιαίτερα στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ.
Υπ αυτό το πρίσμα, το πολιτικό ρίσκο και η υπονοούμενη αβεβαιότητα ενισχύονται σημαντικά, παρέχοντας τη βάση για εξάρσεις αντιδράσεων από τους υποστηρικτές του, ενώ ταυτόχρονα η αναπόφευκτη κλιμάκωση της σύγκρουσης Δεξιάς και Αριστεράς, επί του θέματος, θα εντείνει την σύγχυση παγιδεύοντας το πολιτικό σκηνικό. Σε περιόδους μεγάλης έντασης και σε καθεστώς κατακερματισμένου πολιτικού σκηνικού, τέτοιες παρεμβάσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν θρυαλλίδα αμφισβήτησης και συσπείρωσης αντιδημοκρατικών δυνάμεων.
Αν και τελικά τα “κλειδιά” της ερμηνείας και ενεργοποίησης του νόμου θα τα έχει ο Άρειας Πάγος και προηγουμένως το ΣτΕ -για τον έλεγχο συνταγματικότητας-, στην πραγματικότητα αυτά απορρέουν από την εκάστοτε κυβέρνηση, καθώς οι ανώτατοι δικαστές διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Έτσι, μένουν ανοιχτά παράθυρα που υπονομεύουν όχι μόνο τη συνταγματικότητα αλλά επιτρέπουν την αμφισβήτηση της ίδιας της δημοκρατικότητας.
Γνωστά τα προβλήματα στο υπουργικό
Ένας προβληματισμός που προβλήθηκε έχει να κάνει με τη συνταγματική ευστάθεια της εν λόγω διάταξης. Η απάντηση από μέρους κυβερνητικών πηγών είναι ότι η διάταξη είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του Συντάγματος. «Στο τέλος της ημέρας, είναι στη διακριτική ευχέρεια του Αρείου Πάγου το τι θα κρίνει», έλεγε προς το protothema.gr αρμόδια κυβερνητική πηγή.
Άλλος υπουργός, κατά τη συζήτηση που έγινε, εξέθεσε τον προβληματισμό του μήπως ο πρωτόδικα καταδικασμένος Κασιδιάρης επιχειρήσει κάποια ντρίμπλα για να επιβάλλει την παρουσία του στο κοινοβούλιο μέσω άλλου σχηματισμού. Κάτι τέτοιο, πάντως, δεν διαφαίνεται σε αυτή τη φάση, ούτε είναι κάποιος άλλος επικεφαλής ήδη υφιστάμενου κόμματος δεξιότερα της ΝΔ διατεθειμένος να «ανοίξει παρτίδες» μαζί του. Παράλληλα, ο εν λόγω προβληματισμός απαντάται και από την ίδια τη διάταξη που δημιουργεί πρόβλημα σε όσα κόμματα περιλάβουν στους συνδυασμούς τους καταδικασμένους για τα επίμαχα αδικήματα.
Το σκηνικό στη Βουλή
Η επίμαχη ρύθμιση θα ψηφιστεί στη Βουλή την Τρίτη, με τα κόμματα να μην έχουν ακόμη εκφράσει ξεκάθαρες θέσεις, καθώς υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο από τη συζήτηση να διευρυνθούν τα πεδία σύγκλησης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δια στόματος Αλέξη Τσίπρα έχει δηλώσει ότι -αν και μποϋκοτάρει τη λειτουργία της Βουλής- θα συμμετάσχει στην εν λόγω ψηφοφορία. Ωστόσο, δεν είναι σαφές αν θα επιμείνει ως το τέλος στη ρύθμιση που έχει προτείνει ή αν θα μπορούσε να εξερευνήσει κάποιου είδους συμβιβαστική λύση.
Κυβερνητικές πηγές επιμένουν ότι η ρύθμιση που προκρίνει η κυβέρνηση αγγίζει την ουσία της υπόθεσης με την προβολή της έννοιας της «πραγματικής ηγεσίας», σε αντίθεση με τη ρύθμιση που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ και καλεί τον Άρειο Πάγο να εξετάζει, επί της ουσίας, την ιδεολογία ενός κόμματος, μιας και προβλέπει ότι ένα ακόμα δεν θα ανακηρύσσεται υποψήφιο εφόσον και ένα απλό μέλος του κόμματος έχει τελέσει εγκλήματα με ναζιστικό ή ρατσιστικό κίνητρο, στο πλαίσιο δράσης κόμματος ή στο όνομά του.
Σύμφωνα με τις έως τώρα τοποθετήσεις το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ, παρά τις όποιες επιφυλάξεις μπορεί να έχει επί διατυπώσεων, εμφανίζεται θετικό να ψηφίσει την εν λόγω διάταξη που φέρνει η κυβέρνηση. Επίσης, θετικά διακείμενη φαίνεται να είναι και η Ελληνική Λύση, η οποία θα τοποθετηθεί επισήμως σήμερα. Από την άλλη πλευρά, ισχυρές επιφυλάξεις έχουν εκφράσει ήδη το ΚΚΕ ή το ΜεΡΑ25.
Η τροπολογία
Δικαίωμα κατάρτισης συνδυασμών στις βουλευτικές εκλογές – Αντικατάσταση παρ. 1 άρθρου 32 π.δ. 26/2012
Η παρ. 1 του άρθρου 32 του π.δ. 26/2012 (Α’ 57) αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«1. Στις βουλευτικές εκλογές λαμβάνουν μέρος είτε συνδυασμοί υποψηφίων ενός μόνο κόμματος, είτε συνδυασμοί συνασπισμού περισσότερων του ενός συνεργαζόμενων κομμάτων, είτε συνασπισμοί ανεξάρτητων υποψηφίων, είτε μεμονωμένοι υποψήφιοι. Για την κατάρτιση συνδυασμού πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) Το κόμμα να έχει ιδρυθεί νόμιμα.
β) Ο πρόεδρος, ο γενικός γραμματέας, τα μέλη της διοικούσας επιτροπής, ο νόμιμος εκπρόσωπος και η πραγματική ηγεσία του κόμματος να μην έχουν καταδικασθεί σε οποιονδήποτε βαθμό σε κάθειρξη για τα αδικήματα των κεφαλαίων 1-6 του Δεύτερου Βιβλίου του Ποινικού Κώδικα, ή σε οποιαδήποτε ποινή για εγκλήματα του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα που επισείουν την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, ή σε ισόβια κάθειρξη για κάθε άλλο αδίκημα. Η αποστέρηση του δικαιώματος κατάρτισης συνδυασμών, σύμφωνα με την παρούσα περίπτωση, ισχύει για τη χρονική διάρκεια της επιβληθείσας ποινής και υπολογίζεται από την επομένη της ημέρας της οριστικής καταδικαστικής απόφασης. Η έκτιση ή μη της ποινής ή η παραγραφή αυτής δεν ασκεί επιρροή στον υπολογισμό του ανωτέρω χρονικού διαστήματος. Στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου, η πραγματική ηγεσία έχει την έννοια ότι πρόσωπο άλλο από εκείνο που κατέχει τυπικά θέση προέδρου, γενικού γραμματέα, μέλους της διοικούσας επιτροπής ή νομίμου εκπροσώπου με συγκεκριμένες πράξεις του εμφανίζεται να ασκεί διοίκηση του κόμματος, ή να έχει τοποθετήσει εικονική ηγεσία, ή να έχει τον ηγετικό πολιτικό ρόλο προς το εκλογικό σώμα.
γ) Η οργάνωση και η δράση του κόμματος να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Για την αξιολόγηση της συνδρομής της προϋπόθεσης αυτής λαμβάνεται υπ’ όψιν τυχόν καταδίκη σε οποιονδήποτε βαθμό υποψηφίων βουλευτών, ή ιδρυτικών μελών, ή διατελεσάντων προέδρων για τα αδικήματα και στις ποινές του πρώτου εδαφίου της περ. β).
Στην περίπτωση συνασπισμού κομμάτων οι ανωτέρω προϋποθέσεις πρέπει να συντρέχουν για καθένα από τα κόμματα που απαρτίζουν τον συνασπισμό.
Η συνδρομή των προϋποθέσεων της παρούσας ελέγχεται αυτεπαγγέλτως από το Α’ Τμήμα του Αρείου Πάγου. Προς υποβοήθηση της κρίσης του, πολιτικά κόμματα και κάθε εκλογέας έχουν δικαίωμα να υποβάλουν υπόμνημα με στοιχεία τεκμηρίωσης μέχρι την επομένη της λήξης της προθεσμίας της παρ. 1 του άρθρου 34.».
