Ενώ η διεθνής οικονομία βιώνει τα after-effects της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη και του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία όμως, δεν φαίνεται να βιώνει με την ίδια ένταση, καθώς το εμπάργκο στις εξαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου δεν έχει περιορίσει ουσιαστικά τη δυνατότητα του Κρεμλίνου να χρηματοδοτεί τον πόλεμο, καθώς τα παραθυράκια στις κυρώσεις είναι αρκετά μεγάλα, ώστε να μην διακόπτεται η ομαλότητα του εφοδιασμού.
Ενώ στη Δύση το κλίμα καταδίκης και αντίδρασης απέναντι στις ενέργειες στη Ρωσία στην Ουκρανία είναι γενικά ομόθυμο, οι κυρώσεις στα ρωσικά καύσιμα είναι περισσότερο πολιτικές και λιγότερο οικονομικές. Έτσι, ενώ το εμπάργκο στην εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου, αερίου και προϊόντων ισχύει και ενώ έχουν θεσπιστεί πλαφόν στις τιμές και των δύο, οι τιμές στην αγορά υποχωρούν και τα έσοδα της Ρωσίας παραμένουν… ισχυρά.
Τα στοιχεία αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα των μέτρων και αναζωπυρώνουν τη συζήτηση για εναλλακτική δράση, που αντί να επιχειρείται ο περιορισμός της ρωσικής επιρροής μέσω κυρώσεων και προσπάθειας απομόνωσης του Κρεμλίνου, θα έπρεπε να διευρυνθούν οι πηγές προμήθειας και να μειωθούν οι τιμές, ώστε να απομειωθεί ο ρόλος της Ρωσίας στο διεθνές γεωοικονομικό σύστημα.
Η οδός αυτή, όμως, έχει επίσης προβλήματα, καθώς η Δύση δεν φαίνεται διατεθειμένη να δεχθεί τους όρους του Ιράν, που θα μπορούσε άμεσα να συνεισφέρει καλύπτοντας κενά. Αντιστοίχως, η επαναπροσέγγιση ΗΠΑ – Βενεζουέλας είναι πιθανότερη, όχι όμως χωρίς σημαντικές προκλήσεις. Ο Γκουαϊδό φεύγει πλέον από την εικόνα, ενώ ο Μαδούρο ενισχύεται, στόχος είναι πλέον η επίτευξη λειτουργικών σχέσεων έως τον επόμενο χειμώνα.
Ταυτόχρονα, η Δύση καλείται να βρει λύσεις και σε εσωτερικά ζητήματα. ΗΠΑ και ΕΕ βρίσκονται στα μαχαίρια για τις επιδοτήσεις στην κατασκευή υποδομών πράσινης ενέργειας, τις τιμές του LNG και μια σειρά άλλα ζητήματα που επιδρούν άμεσα και έμμεσα στην ενεργειακή ασφάλεια και τις τιμές.
Η Ευρώπη μπορεί να αναγκάστηκε να διαφοροποιήσει το μίγμα προμηθευτών ορυκτών καυσίμων, αλλά αυτό είχε μεγάλο κόστος, με τη βιωσιμότητά του να αμφισβητείται.
Auditor’s note: Το “πληντύριο” εν τάχει
Στην πραγματικότητα ένα καθόλα νόμιμο σύστημα αλλάζει την όδευση και τους “νονούς”, αναβαπτίζοντας το ρωσικό πετρέλαιο. Κεντρικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία παίζουν οι Έλληνες εφοπλιστές και οι γερμανικές και βρετανικές ασφαλιστικές εταιρίες. Μετά ιταλικά, ινδικά, κινέζικα και κοζάκικα διυλιστήρια αναλαμβάνουν την επεξεργασία και ανάμειξη του πετρελαίου που προέρχεται από τη Ρωσία, με αποτέλεσμα να χάνονται τα ίχνη. Εν τέλει τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρώπη αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, το οποίο όμως έχει ακριβύνει…Αυτά είναι γνωστά, το ζήτημα όμως είναι ότι χρησιμοποιούνται ως επίφαση για τις υψηλότερες τιμές, όταν το ζήτημα εκεί έγκειται στην απόφαση του OPEC+ των πωλούν ακριβότερα το πετρέλαιο, την έλλειψη επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα και σε τεχνολογίες διύλισης, εξαιτίας της άγαρμπης πράσινης μετάβασης.
Οι κυρώσεις
Το πρώτο μέτρο, μια πρωτοβουλία ανώτατου ορίου τιμών υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, ορίζει κορυφαία τιμή 60 $ ανά βαρέλι για το ρωσικό αργό και εγκρίθηκε από την Ομάδα των 7 χωρών, την Αυστραλία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το δεύτερο είναι ένα εμπάργκο που απαγορεύει στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αγοράζουν το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού αργού από τη Δευτέρα.
Ήταν ένα βήμα στο οποίο είχε συμφωνήσει το μπλοκ πριν από μήνες, αλλά το οποίο εφαρμόστηκε σταδιακά με εξαιρέσεις για να προετοιμαστούν τα κράτη μέλη.
Μολονότι ορισμένες χώρες όπως η Πολωνία και η Εσθονία αποφάσισαν να τιμωρήσουν τη Ρωσία με πολύ χαμηλότερο ανώτατο όριο τιμής – μια κίνηση που κάποιοι φοβήθηκαν ότι θα ωθούσε το Κρεμλίνο να μειώσει την παραγωγή – η προσέγγιση των ΗΠΑ επιδιώκει να περιορίσει σταδιακά τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο παρέχοντας επίσης αρκετά οικονομικά κίνητρα για να διατηρήσει ανοιχτές τις στρόφιγγες και να αποφευχθεί νέα κρίση επάρκειας.
Πλαφόν τιμής
Το πρόγραμμα ανώτατων ορίων τιμών απαγορεύει στις εταιρίες που διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην εξυπηρέτηση των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου – όπως οι ελληνικές εταιρείες ναυτιλιακές και οι ασφαλιστικές με έδρα την Ευρώπη – να συναλλάσσονται με φορτία που πωλούνται πάνω από το όριο των 60 δολαρίων το βαρέλι. Αυτό το ανώτατο όριο αντιστοιχεί περίπου σε αυτό που λέγεται ότι πληρώνουν οι αγοραστές για το ρωσικό αργό, έκπτωση σχεδόν 20 δολαρίων το βαρέλι από το αργό πετρέλαιο Brent που ζητούν οι αγοραστές από την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο.
Το στοίχημα είναι ότι παρά την αγανάκτηση από το Κρεμλίνο, η Ρωσία θα συνεχίσει να αντλεί πετρέλαιο και σημαντικοί πελάτες για το ρωσικό αργό, όπως τα διυλιστήρια στην Κίνα και την Ινδία, θα ωφεληθούν από τον συνδυασμό χαμηλών τιμών και σχετικά σταθερής παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου.
Και ακόμη κι αν αυτοί οι μεγάλοι αγοραστές επιλέξουν να αποχωρήσουν από το καθεστώς ανώτατου ορίου τιμών, «το ανώτατο όριο θα τους επιτρέψει να διαπραγματευτούν για πιο ουσιαστικές εκπτώσεις στο ρωσικό πετρέλαιο και να επωφεληθούν από μεγαλύτερη σταθερότητα στις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου», δήλωσε την Παρασκευή η υπουργός Οικονομικών Janet L. Yellen.
Τα τάνκερ που φορτώθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του εμπάργκο έχουν περιθώριο έως τις 19 Ιανουαρίου να ξεφορτώσουν νόμιμα τα φορτία τους, ένα κενό ανώτατων τιμών που στόχο έχει να αποτρέψει τον προσάραξη φορτωμένων πλοίων.
Το ξέπλυμα του ρωσικού πετρελαίου
Οι Ηνωμένες Πολιτείες τερμάτισαν τις εισαγωγές αυτών των ορυκτών καυσίμων πολλούς μήνες πριν τεθούν σε ισχύ οι ευρωπαϊκές και βρετανικές απαγορεύσεις στο ρωσικό αργό πετρέλαιο το επόμενο έτος. Οι κυρώσεις είναι ισχυρές: Κανείς δεν φαίνεται διατεθειμένος να προσπαθήσει να παραβεί τις κυρώσεις.
Όπως αποδεικνύεται, ωστόσο, δεν απαιτείται παράβαση των κυρώσεων, καθώς τα… παράθυρα είναι αρκετά και… μεγάλα.
Από τη στιγμή που αυτό το πετρέλαιο έχει διυλιστεί σε άλλα προϊόντα, όπως η βενζίνη, οι ΗΠΑ επίσημα δεν ενδιαφέρονται αν προέρχεται από ρωσικές πλατφόρμες άντλησης. Ένα προφανές κενό επέτρεψε στα προϊόντα πετρελαίου που προέρχονται από τη Ρωσία να συνεχίσουν να ρέουν προς τις ΗΠΑ – ένας κύκλος που συνέχισε να χρηματοδοτεί τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.
Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν αποτύχει μέχρι στιγμής να επηρεάσουν ουσιαστικά το εμπόριο ορυκτών καυσίμων που χρηματοδοτεί τον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας. Ακόμη και όταν οι πωλήσεις ρωσικού πετρελαίου στην Ευρώπη μειώθηκαν κατά μισό εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα μετά την εισβολή, οι αγοραστές στις ασιατικές αγορές κάλυψαν το χάσμα.
Αλλά οι παγκόσμιες αγορές πετρελαίου κινούνται με μερικές φορές απροσδόκητους τρόπους. Οι ΗΠΑ διυλίζουν και εξάγουν προϊόντα πετρελαίου που αποστάζονται από αργό πετρέλαιο: βενζίνη και ντίζελ, καύσιμα αεροσκαφών.
Ρωσικό πετρέλαιο βαφίστηκε ινδικό και πουλιέται στις ΗΠΑ
Επίσης εισάγει αυτά τα προϊόντα από δεκάδες χώρες σε όλο τον κόσμο. Τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, δεξαμενόπλοια εκφόρτωσαν σχεδόν 40 εκατομμύρια βαρέλια διυλισμένου πετρελαίου στα αμερικανικά λιμάνια, σύμφωνα με τον πάροχο οικονομικών δεδομένων Refinitiv.
Η Ινδία, ο νέος-αστέρας πελάτης της Ρωσίας, είναι καθαρός εξαγωγέας προϊόντων πετρελαίου. Η Ινδία είναι η τέταρτη σε δυνατότητα διύλισης πετρελαίου στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Ρωσία. Το πρώτο δημοσιονομικό τρίμηνο του 2022, η χώρα εισήγαγε περίπου 682.000 βαρέλια την ημέρα, σε σύγκριση με 22.500 βαρέλια την ημέρα την ίδια περίοδο του 2021.
Πολλά από αυτά έχουν εκφορτωθεί στο λιμάνι Jamnagar, στη δυτική Ινδία, σημαντικό κόμβο διύλισης. Τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, περισσότερο από το ένα πέμπτο των εισαγωγών αργού και μαζούτ του λιμανιού προέρχονταν από τη Ρωσία. Τον ίδιο μήνα, η Ινδία εξήγαγε 2,7 εκατομμύρια βαρέλια διυλισμένων καυσίμων στις Ηνωμένες Πολιτείες με επτά διαφορετικά πλοία. Πέντε από αυτά που φορτώθηκαν στο Jamnagar.
Μετά την εξόρυξη αργού πετρελαίου από το έδαφος -στη Δυτική Σιβηρία, ίσως, ή σε ένα κοίτασμα πετρελαίου στην ανοικτή θάλασσα της Αρκτικής- μπορεί να ταξιδέψει με δεξαμενόπλοιο, τρένο, φορτηγό ή αγωγό σε ένα διυλιστήριο, όπου αποστάζεται σε προϊόντα όπως το ντίζελ και η κηροζίνη. Τόσο το εισερχόμενο αργό όσο και τα τελικά προϊόντα αποθηκεύονται σε δεξαμενές κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας,
που αναμιγνύει προϊόντα πετρελαίου από διαφορετικές τοποθεσίες.
Στο παιχνίδι και η Ευρώπη
Εκτός από την Ινδία, ρωσικό αργό “αναβαπτίζεται” στην Ιταλία, το Καζακστάν και τη Βουλγαρία, ενώ πλέον υπάρχουν φόβοι ότι κάτι τέτοιο θα συμβαίνει και στην Τουρκία. Παράλληλα, η Τουρκία εκτιμάται ότι κάνει το ίδιο και με το φυσικό αέριο και προβλέπεται να επεκταθεί και στο LNG.
Επομένως, δεν υπάρχει εφικτός τρόπος για τον προσδιορισμό της προέλευσης του πετρελαίου. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε αποστολή καυσίμων από διυλιστήριο που χρησιμοποιεί ρωσικό πετρέλαιο μπορεί να περιέχει μόρια από ρωσική πετρελαιοπηγή.
Την πρακτική αυτή επιχείρησαν να αναδείξουν μέσα ενημέρωσης στη Δύση, υποστηρίζοντας ότι η Ινδία υπονομεύει τις κυρώσεις των δυτικών χωρών πουλώντας διυλισμένα καύσιμα από ρωσικό πετρέλαιο.
Αλλά αυτή δεν είναι ολόκληρη η εικόνα.: Η ΕΕ έχει ψηφίσει έξι πακέτα κυρώσεων κατά της Ρωσίας,
συμπεριλαμβανομένων των μέτρων που αποσκοπούν στον περιορισμό του εμπορίου εξαγωγών πετρελαίου και άνθρακα. (Το αέριο, στο οποίο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό η ΕΕ, είναι μέχρι στιγμής μια διαφορετική ιστορία.) Μέχρι το 2023, οι περισσότερες εισαγωγές ρωσικού αργού θα απαγορευθούν. Προς το παρόν, ωστόσο, οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στις χώρες της ΕΕ παραμένουν νόμιμες.
Τον Ιούνιο του 2022, λίγο περισσότερα από 16 εκατομμύρια βαρέλια ρωσικού αργού και μαζούτ διοχετεύθηκαν στην Ολλανδία. Τον ίδιο μήνα, η χώρα εξήγαγε λίγο περισσότερα από τέσσερα εκατομμύρια βαρέλια ντίζελ και βενζίνη στις Ηνωμένες Πολιτείες: τα μισά και πάλι από την Ινδία. Όπως και με τις αποστολές από το Jamnagar, τα καύσιμα από το Ρότερνταμ μπορεί κάλλιστα να έχουν κατασκευαστεί με ρωσικό πετρέλαιο.
Αυτή η μετατροπή σε εξευγενισμένο προϊόν φαίνεται να σημαίνει ότι οι κυρώσεις των ΗΠΑ δεν ισχύουν πλέον.
Οι εταιρίες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο
BHARAT PETROLEUM (BPCL.NS)
Το ινδικό κρατικό διυλιστήριο Bharat Petroleum Corp Ltd αγόρασε 2 εκατομμύρια βαρέλια ρωσικών Urals για τη φόρτωση τον Μάιο από τον έμπορο Trafigura, δήλωσαν δύο άτομα που γνωρίζουν την αγορά.
Η εταιρεία αγοράζει τακτικά ρωσικά Urals για τα 310.000 βαρέλια ημερησίως (bpd) του διυλιστηρίου Kochi στη νότια Ινδία.
HINDUSTAN PETROLEUM (HPCL.NS),
Το κρατικό διυλιστήριο της Ινδίας αγόρασε 2 εκατομμύρια βαρέλια ρωσικών Urals για τη φόρτωση τον Μάιο, σύμφωνα με εμπορικές πηγές. INDIAN OIL CORP (IOC.NS)
Το κορυφαίο διυλιστήριο της Ινδίας έχει αγοράσει περισσότερα από 6 εκατομμύρια βαρέλια Urals από τις 24 Φεβρουαρίου και έχει συμβόλαιο προμήθειας με τη Rosneft για έως και 15 εκατομμύρια βαρέλια ρωσικού αργού το 2022. διαβάστε περισσότερα
ISAB
Το μεγαλύτερο διυλιστήριο της Ιταλίας, που ανήκει στην ελβετική Litasco SA, που ελέγχεται από τη Lukoil, συνεχίζει να αγοράζει ρωσικό αργό, ενώ η ιταλική κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο προσωρινής εθνικοποίησης της ISAB.
Leuna
Το κλειστό διυλιστήριο Leuna στην ανατολική Γερμανία, που ανήκει κατά πλειοψηφία στη γαλλική TotalEnergies, συνεχίζει να αγοράζει αργό από τη Ρωσία που τροφοδοτείται από τον αγωγό Druzhba.
MANGALORE REFINERY AND PETROCHEMICALS
Το κρατικό ινδικό διυλιστήριο αγόρασε 1 εκατομμύριο βαρέλια ρωσικού αργού Urals για τη φόρτωση τον Μάιο μέσω διαγωνισμού από έναν Ευρωπαίο έμπορο, μια σπάνια αγορά λόγω της προσφερόμενης έκπτωσης. Διαβάστε περισσότερα
MIRO
Το μεγαλύτερο διυλιστήριο της Γερμανίας, το οποίο ανήκει κατά 24% στη ρωσική Rosneft, συνεχίζει να αγοράζει ρωσικό αργό, το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου το 14% της συνολικής πρόσληψης. Διαβάστε περισσότερα .
MOL
Η ουγγρική εταιρεία πετρελαίου είπε ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον 2-
4 χρόνια για να μετατρέψει πλήρως τα δύο διυλιστήρια της στη Σλοβακία και την Ουγγαρία σε εναλλακτική επεξεργασία αργού, η οποία σήμερα αντιπροσωπεύει περίπου το 35% της συνολικής πρόσληψης. Διαβάστε περισσότερα
NAYARA ENERGY
Το ινδικό ιδιωτικό διυλιστήριο, που ανήκει εν μέρει στη Rosneft, αγόρασε ρωσικό πετρέλαιο μετά από διάστημα ενός έτους, αγοράζοντας περίπου 1,8 εκατομμύρια βαρέλια Urals από την Trafigura. Διαβάστε περισσότερα
NEFTOCHIM BURGAS
Ένα βουλγαρικό διυλιστήριο, που ανήκει στη ρωσική Lukoil, συνεχίζει να διυλίζει το ρωσικό αργό, το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου το 50% της πρόσληψής του, σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους.
PCK SCHWEDT
Το γερμανικό διυλιστήριο PCK Schwedt, το οποίο ανήκει κατά 54% στη Rosneft, συνεχίζει να αγοράζει ρωσικό αργό που τροφοδοτείται μέσω του αγωγού Druzhba.
Αξιωματούχοι της γερμανικής κυβέρνησης είπαν ότι προσπαθούν να αντικαταστήσουν το ρωσικό αργό με εναλλακτικές εισαγωγές μέσω του γερμανικού λιμανιού του Ρόστοκ ή μέσω λιμανιών της γειτονικής Πολωνίας για να διατηρήσουν τη λειτουργία του διυλιστηρίου. Διαβάστε περισσότερα
PERTAMINA
Η κρατική εταιρεία ενέργειας της Ινδονησίας PT Pertamina (PERTM.
Η UL) εξετάζει το ενδεχόμενο αγοράς αργού πετρελαίου από τη Ρωσία καθώς αναζητά πετρέλαιο για ένα πρόσφατα ανακαινισμένο διυλιστήριο. Διαβάστε περισσότερα
SINOPEC
Η κρατική Sinopec της Κίνας (600028.SS), το μεγαλύτερο διυλιστήριο της Ασίας, συνεχίζει να αγοράζει ρωσικό αργό στο πλαίσιο μακροπρόθεσμων συμβάσεων που έχουν υπογραφεί στο παρελθόν. Διαβάστε περισσότερα
