Δεν υπάρχει λύση στο σύνθετο πρόβλημα της ημερομηνίας των εκλογών. Αυτό, το γνωρίζουν τόσο στο Μέγαρο Μαξίμου, όσο και στην αντιπολίτευση. Η παρατεταμένη προεκλογική περίοδος είναι αναπόφευκτη, το τοξικό κλίμα αναπόδραστο και οι πιέσεις από τις αλληλεπικαλυπτόμενες κρίσεις κλιμακούμενες. Το ερώτημα, δεν είναι πότε θα γίνουν οι εκλογές, αλλά πως θα είναι το το πολιτικό σκηνικό όταν τελικά προκηρυχθούν.
Με τα σκάνδαλα να θερίζουν πολιτικό προσωπικό, η τοξικότητα που έχει αναπτυχθεί στο πολιτικό πεδίο απειλεί να διαχυθεί στην οικονομία και στη διεθνή εικόνα της χώρας. Αν και πολλές από τις εξελίξεις μπορούν να αποδοθούν στο πολιτικό κλίμα και τις διεργασίες, ο αντίκτυπος που έχουν στο εσωτερικό και διεθνώς δεν είναι εύκολο να ελεγχθεί, πόσο μάλλον να αντισταθεί. Το ενδεχόμενο μακροχρόνιας ζημιάς στην αξιοπιστία των θεσμών και την κοινωνική συνοχή είναι πλέον ρεαλιστικό.
Ανεξαρτήτως πολιτικού αφηγήματος κάθε παράταξης, τα σκάνδαλα αφήνουν πληγές και ουλές στο σώμα του κρατικού μηχανισμού και λεκέδες στη διεθνή εικόνα της χώρας, που θα κληθεί να αντιμετωπίσει όποια κυβέρνηση προκύψει από τις εκλογές. Κάθε πολιτική ενέργεια, απόφαση ή πλημμέλεια δεν αποτελεί πρόβλημα της απερχόμενης κυβέρνησης αλλά της επόμενης, όποια κι αν είναι, όποτε κι αν προκύψει.
Τα μείζονα ζητήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η επόμενη κυβέρνηση της Ελλάδας είναι ο δημοσιονομικός εξορθολογισμός, η κοινωνική σταθεροποίηση και η πολιτική αποκατάσταση. Τα προβλήματα όμως δεν είναι θεωρητικά, αλλά πρακτικά. Μετά από διαδοχικές κρίσεις και σε περιβάλλον δημοσιονομικής ευελιξίας τα ταμεία είναι άδεια. Η νέα όμως κρίση του πληθωρισμού και η απάντηση της ΕΚΤ με αυξήσεις επιτοκίων, δημιουργούν ένα δυστοπικό δημοσιονομικά περιβάλλον.
Ταυτόχρονα, η επαναφορά δημοσιονομικών κανόνων από την ΕΕ, η επανεστίαση των αγορών στα θεμελιώδη των οικονομιών, από τη δυναμική που έβλεπαν μέχρι τώρα, σε συνδυασμό με τα υψηλά επιτόκια, περιορίζουν ασφυκτικά τα περιθώρια κοινωνικών παρεμβάσεων, με ό,τι αντίκτυπο θα έχει αυτό στην συνοχή.
Τα σκάνδαλα, όμως, έχουν ήδη φθείρει την πάντα αμφισβητούμενη αξιοπιστία του πολιτικού προσωπικού. Η δυσανεξία και η απογοήτευση μπορεί εύκολα να οδηγήσουν σε κινηματοποίηση της αγανάκτησης. Αυτός ο κίνδυνος μεταφράζεται σε απειλή για επανάληψη του σκηνικού του 2012. Αυτό πιστοποιείται από τη δυναμική που καταγράφει το κόμμα του έγκλειστου στις φυλακές Ηλία Κασιδιάρη, αλλά και της Ελληνικής Λύσης του συχνά συνομωσιολογούντα Κυριάκου Βελόπουλου.
Το Crisis Monitor έχει αναδείξει τον κίνδυνο κινηματοποίησης της αγανάκτησης, καθώς και των τάσεων στην Βόρεια Ελλάδα.
Ο παράγοντας απλή αναλογική, που θα αποτελέσει το εκλογικό σύστημα υπό το οποίο θα διεξαχθούν οι πρώτες εκλογές, έχει να παίξει το του ρόλο. Από πολιτικές συνεργασίες, μέχρι τον κατακερματισμού του Κοινοβουλίου, διαμορφώνεται μια μεγάλη γκάμα πιθανών πολιτικών σεναρίων.
Για την ώρα, όπως έχει επισημάνει κατ επανάληψη το Crsis Monitor, η κατάσταση αυτή δεν καταγράφεται ακόμα στο Χρηματιστήριο. Αυτό δεν σημαίνει ότι η αγορά αδιαφορεί ή υποτιμά τους κινδύνους, αλλά ότι δεν έχει φτάσει η στιγμή που θα αρχίσει να μετρά την επιρροή των πολιτικών εξελίξεων και σεναρίων. Συνήθως, αυτό συμβαίνει σε Τ-3, ήτοι τρεις περίπου μήνες πριν από τις κάλπες. Με δεδομένη την προοπτική εκλογών στα τέλη του πρώτου τριμήνου του 2023, το Χρηματιστήριο αναμένεται ότι θα αρχίσει να βιώνει τα άγχη αυτά και την αβεβαιότητα, σύντομα, ενδεχομένως μετά τις γιορτές.
Η ατζέντα Μητσοτάκη
Αυτή τη στιγμή ο πολιτικός ανταγωνισμός εστιάζεται στον έλεγχο και την ταχύτητα εναλλαγής της επικοινωνιακής και πολιτικής ατζέντας. Τα πολλά ανοιχτά μέτωπα έχουν στερήσει από το Μαξίμου την πρωτοβουλία στην επιλογή των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης. Πλέον, το επιτελείο του Κυριάκου Μητσοτάκη αρκείται σε τακτικές αντιπερισπασμού για την αλλαγή της ατζέντας.
Εν τέλει, η κυβέρνηση έχει δρομολογήσει μια σειρά πρωτοβουλιών, οι οποίες -αν και έχουν ανακοινωθεί ή προαναγγελθεί- θα αρχίσουν να γίνονται αισθητές μετά τις γιορτές. Την ίδια περίοδο, όμως, εκτιμάται ότι θα ενταθεί και ο αντίκτυπος της ενεργειακής κρίσης, ενώ θα περιορίζονται και τα δημοσιονομικά περιθώρια.
Η τακτική του ΣΥΡΙΖΑ
Από την άλλη πλευρά, στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει μια αισιοδοξία για την πολιτική δυναμική που δημιουργεί η απαξίωση του Κυριάκου Μητσοτάκη μέσα από την ανάδειξη της ανεπάρκειάς του και του πολιτικού του οπορτουνισμού. Παράλληλα, όμως γνωρίζουν ότι η συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ παραμένει χαμηλή, καθώς η περιφερειακή κινητοποίηση του πολιτικού προσωπικού παραμένει περιορισμένη. Οι εσωτερικοί ανταγωνισμοί για θέσεις, εκλογιμότητες, και η προσπάθεια του Αλέξη Τσίπρα να ελέγξει ασφυκτικά τις εκφάνσεις του ΣΥΡΙΖΑ στην επαρχία έχουν δημιουργήσει κινδύνους συντεταγμένης αποσυσπείρωσης, ιδιαίτερα στην επαρχεία.
Στον ΣΥΡΙΖΑ έχουν πολλές φορές διαμηνύσει ότι τα σκάνδαλα θα έπρεπε να οδηγήσουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε παραίτηση. Από τις ίδιες πηγές διαρρέεται ότι η ΝΔ θα ήταν πιθανό να αναζητήσει νέο ηγέτη για τις εκλογές. Αυτό όμως γεννά πρόσθετα ρίσκα και για τον ΣΥΡΙΖΑ…
Η ημερομηνία των εκλογών
Μέσα σε αυτό το κλίμα αναδύεται ένα μικρό παράθυρο στην περίοδο τέλη Μαρτίου – μέσα Απριλίου, το οποίο θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδανικό για την προκήρυξη εκλογών.
Την ίδια περίοδο όμως, θα κλιμακώνεται η πολιτική αντιπαράθεση στην Τουρκία, που συχνά διαχέεται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Με δεδομένη την διαρκώς κλιμακούμενη ρητορική κλιμάκωση από τον Ταγίπ Ερντογάν, το ενδεχόμενο οι εξελίξεις να ξεφύγουν από τον έλεγχο δεν μπορεί να αποκλειστεί.
