Εντείνεται η φημολογία για επικείμενη -ενδεχομένως και πρόωρη- επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας για την ελληνική οικονομία, με την κυβέρνηση να επιχειρεί να βελτιώσει το κλίμα στην οικονομία και τις αγορές καλλιεργώντας προσδοκίες, με την ελπίδα αυτές να καταστούν …αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, έχει χαρακτηρίσει την επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας εθνικό στόχο για την Ελλάδα. Από την κυβέρνηση διαρρέεται διαρκώς ότι η αναβάθμιση έχει δρομολογηθεί και ότι ωριμάζουν οι συνθήκες ακόμα και για την “είσοδο στο κλαμπ” ακόμα και πριν τις εκλογές.
Το Crisis Monitor έχει επισημάνει ότι πολιτικά, το ιδανικό σενάριο για την κυβέρνηση είναι η αναβάθμιση της οικονομίας μεσούσης της προεκλογικής περιόδου, ήτοι -τέλη Μαρτίου – αρχές Απριλίου.
Μια ακόμη αξιολόγηση, αυτή τη φορά από τη Scope, η οποία πέρασε αρχικά απαρατήρητη, συμβάλλει στην εμπέδωση της δυναμικής επίτευξης επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα, καθώς ο οίκος απονέμει θετικές προοπτικές. Αν και η Scope δεν είναι μέσα σε αυτούς που λαμβάνονται υπόψη από την ΕΚΤ, εν τούτοις η έκθεσή του μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για την επίσπευση διαδικασιών στους άλλους.
Που βρίσκεται η Ελλάδα
Μια προσεκτική εξέταση της υφιστάμενης κατάστασης εγείρει ανησυχία για την προοπτική άμεσης επίτευξης επενδυτικής βαθμίδας.
Σήμερα,
- η S&P αξιολογεί την Ελλάδα με ΒΒ+ και σταθερές προοπτικές
- η Moody’s Ba3, επίσης με σταθερές προοπτικές
- η Fitch με ΒΒ και θετικές προοπτικές
- η DBRS με BB High
Στην περίπτωση της S&P η επενδυτική βαθμίδα απέχει ένα σκαλοπάτι και βρίσκεται στο ΒΒΒ-. Υπάρχει όμως και το δώμα, της αναβάθμισης των προοπτικών από σταθερές σε θετικές, πριν την αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης. Αυτό, όμως, μπορεί να παρακαμφθεί.
Η Moody’s αξιολογεί την ελληνική οικονομία με Ba3, ήτοι τρία σκαλοπάτια κάτω από την επενδυτική βαθμίδα που τοποθετείται στο Baa3. Κι εδώ οι προοπτικές είναι ένα -ή έστω μισό- ακόμα σκαλοπάτι.
Η Fitch αξιολογεί την ελληνική οικονομία δύο σκαλοπάτια κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, αλλά με θετικέ προοπτικές. Πολλές φορές έχουν υπάρξει διπλές αναβαθμίσεις, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα σύνηθες τα τελευταία χρόνια.
Η DBRS έχει την Ελλάδα ένα μόλις επίπεδο κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, πλην όμως με σταθερές προοπτικές. Ένα άλμα δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Εκτός… πίνακα βρίσκεται η Scope, η οποία αξιολογεί την Ελλάδα με BB+, έχοντας μόλις αναβαθμίσει τις προοπτικές σε θετικές, κίνηση που ανοίγει την πόρτα για αναβάθμιση εντός 12 μηνών.
Η κυβέρνηση… βιάζεται
Η στρατηγική που ακολουθεί η κυβέρνηση στοχεύει στην παρακίνηση των αναλυτών να επανεξετάσουν τα dynamics της ελληνικής οικονομίας αφενός σνυπολογίζοντας την ισχυρή ανάπτυξη, την ενεργοποίηση των μέτρων μείωσης του χρέους και αφετέρου με βάση τις προβλέψεις για υπεραπόδοση έναντι της οικονομίας της Ευρωζώνης το 2023.
…οι αναλυτές όχι τόσο
Από την πλευρά τους, οι αναλυτές εμφανίζονται διστακτικοί, καθώς συνυπολογίζουν το πολιτικό ρίσκο, τις μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης, τα περιορισμένα περιθώρια δημοσιονομικών παρεμβάσεων, λόγω της σταδιακής επαναφοράς του Συμφώνου Σταθερότητας. Επίσης, οι οίκοι αναμένουν να καταγράψουν τη δυναμική δημιουργίας νέων κόκκινων δανείων, καθώς και τη ροή των κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η έκθεση της Scope
Η Scope με έκθεσή της με ημερομηνία 2 Δεκεμβρίου, δίνει στην ελληνική οικονομία θετικές προοπτικές και αξιολόγηση BB+, φέρνοντας πιο κοντά την προοπτική αναβάθμισης εντός του πρώτου εξαμήνου του 2023.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Scope είχε τοποθετήσει την Ελλάδα στη βαθμίδα BB+, ένα επίπεδο χαμηλότερα από την επενδυτική, πριν από ένα έτος, αλλά αποδίδοντας -τότε- σταθερές προοπτικές. Τώρα, ο οίκος αναβαθμίζει τις προοπτικές σε θετικές, διατηρώντας την αξιολόγηση. Αυτό, πλέον, ανοίγει την πόρτα για αναβάθμιση της Ελλάδας εντός των επομένων 12 μηνών.
Η Fitch, πάντως, έχει την Ελλάδα στο ΒΒ με θετικές προοπτικές από νωρίτερα, αλλά θεωρείται δύσκολο να αναβαθμίσει δύο επίπεδο με τη μια. Έτσι, το πιθανότερο είναι στην επόμενη έκθεσή της να την ανεβάσει στο BB+, διατηρώντας θετικές προοπτικές.
Αυτό έγινε ένα χρόνο μετά αφότου έγινε ο πρώτος οργανισμός αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας που αναβάθμισε την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας σε ΒΒ+, ένα επίπεδο κάτω από επενδυτικής βαθμίδας.
Τα ισχυρά θεμέλια
Η ενισχυμένη ευρωπαϊκή θεσμική στήριξη προς την Ελλάδα είναι μια εξέλιξη που η Scope αναμένει να διαρκέσει πέραν των σημερινών κρίσεων και μπορεί να συνηγορήσει υπέρ της διαβάθμισης ΒΒΒ, εάν η εν λόγω θεσμική στήριξη προς την Ελλάδα διατηρηθεί μετά τις εκλογές του επόμενου έτους και μετά την κρίση της Covid-19.
«Συγκεκριμένα, υποθέτουμε ότι η νομισματική πολιτική και οι καινοτομίες της δημοσιονομικής πολιτικής μετά την πανδημική κρίση είναι διαθέσιμες για επαναφορά κατά τη διάρκεια μελλοντικών κρίσεων, εάν απαιτηθεί, σφραγίζοντας τη βιωσιμότητα του χρέους της Ελλάδας», εξηγεί ο οίκος.
Έτσι, όσο η Ελλάδα παραμένει συμβατή με τους κανόνες της ΕΕ, η Scope θεωρεί ότι η ΕΚΤ είναι πιθανό να στηρίξει τις ελληνικές αγορές στο μέλλον υπό δυσμενή σενάρια της αγοράς -παρέχοντας μια πολύ αναγκαία χρηματοοικονομική υποστήριξη.
Η έμφαση στη θεσμική στήριξη της ΕΕ αντικατοπτρίζει μια βασική διαφορά της προσέγγισής της για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας και άλλων κρατικών δανειοληπτών της ζώνης του ευρώ. Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θεωρείται ότι θα επιβραδυνθεί σε 1,1% το επόμενο έτος (μείωση κατά 1 ποσοστιαία μονάδα από τις προβλέψεις του Ιουλίου), αλλά θα ανακάμψει σε 1,5% πάνω από το δυνητικό επίπεδο έως το 2024 και 1,4% το 2025-27.
Αυτό έρχεται μετά την ισχυρή οικονομική ανάκαμψη από την άνοιξη του 2020 (ανάπτυξη 8,3% το 2021 και περαιτέρω ανάπτυξη 6% εκτιμάται για το 2022). Ενώ ο πληθωρισμός θεωρείται ότι θα παραμείνει υψηλότερος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα -ενισχύοντας την κρίση κόστους ζωής-, βλέπει ότι ο πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ θα μειωθεί από 9,5% το 2022 στο υψηλό 5,8% το 2023.
Η μείωση του χρέους αναβάθμισε τις προοπτικές
«Η επιστροφή σε πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα μέχρι το επόμενο έτος φαίνεται πιθανή. Επί του παρόντος, η βασική μας ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους προβλέπει ότι το χρέος προς το ΑΕΠ θα φθάσει το 169,3% φέτος (περίπου αμετάβλητο από το 172% στις προβλέψεις μας του Ιουλίου), 160% το 2023 (157%) και 147% έως το 2027 (148%), αντανακλώντας μια σημαντική μείωση από το 206,4%, υψηλό όλων των εποχών το 2020, και συγκλίνει με τα επίπεδα χρέους άλλων υπερχρεωμένων κρατών της ζώνης του ευρώ», εξηγεί η Scope.
Ωστόσο, οι προοπτικές αξιολόγησης της Ελλάδας για το επόμενο έτος περιορίζονται από μια σειρά παραγόντων, όπως i) το αυξημένο κρατικό χρέος, ii) τις αδυναμίες του τραπεζικού συστήματος, ακόμη και αν και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν μειωθεί, iii) τις διαρθρωτικές οικονομικές αδυναμίες, καθώς και iv) τις αβεβαιότητες γύρω από το 2023 και τις εκλογές, καθώς οποιαδήποτε μετεκλογική στροφή της οικονομικής πολιτικής θα μπορούσε να αυξήσει τον χρηματοοικονομικό κίνδυνο.
