Νέα δεδομένα που ανατρέπουν επενδυτικούς σχεδιασμούς χωρών και εταιριών δημιουργεί η ενεργειακή κρίση και οι δυσοίωνες προοπτικές, ενώ σε συνδυασμό με την ανάγκη διατήρησης της περιβαλλοντικά υπεύθυνης στάσης και των προτύπων ESG, πολλές επενδύσεις, ιδιαίτερα μάλιστα τεχνολογικές επανεξετάζονται με προοπτική ματαίωσης.
Η Meta, για παράδειγμα, αναγκάστηκε να ματαιώσει επένδυσή της για την δημιουργία τεράστιου Data Center στην Ολλανδία, υπό την πίεση αντιδράσεων τοπικών ακτιβιστών στην πόλη Zeewolde των 26.000 κατοίκων, εξαιτίας της πρόσθετης ενεργειακής και περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που τέτοιες υποδομές παράγουν.
Την ίδια στιγμή, στην Ελλάδα η ελληνική κυβέρνηση πανηγυρίζει την προαναγγελία νέας επένδυσης της Google σε Data Center, ενώ λίγο νωρίτερα το Υπουργικό Συμβούλιο αναζητούσε τρόπους να αποτρέψει τα τρομακτικά σενάρια των διακοπών ρεύματος για τον χειμώνα. Πρώτα βέβαια, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπαναχώρησε -σιωπηρά- από δεσμεύσεις για απεμπόληση του άνθρακα και η ΔΕΗ επαναλειτουργία λιγνιτικές μονάδες και λιγνιτωρυχεία.
Οι αντιφατικές αυτές πολιτικές είναι ίδιον έλλειψης σαφούς και ενιαίας εκτίμησης για την προοπτική της κρίσης και τις εναλλακτικές για τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας. Καθώς όμως, το ενεργειακό κόστος και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα αποτελεί τόσο για τις εταιρίες λειτουργίας των Data Centers όσο και για τους ενοικιαστές των υποδομών, βασικό ζήτημα, η βιωσιμότητα τέτοιων επενδύσεων επανεξετάζεται προοδευτικά.
Με δεδομένη την αύξηση του ενεργειακού κόστους και την επιβάρυνση του ενεργειακού αποτυπώματος της Ελλάδας, ως απόρροια των πολιτικών αντιμετώπισης της κρίσης, και καθώς τα πρότυπα ESG αναγκάζουν τις εταιρίες να υπολογίσουν συνδυαστικά το κόστος, τις προοπτικές και τις επιπτώσεις στο συνολικό τους μίγμα.
Παρά λοιπόν τις εξαγγελίες, επενδύσεις σε data centers και ενεργοβόρες υποδομές διεθνούς αντικτύπου, αναμένεται να παραμείνουν σε αργό διάδρομο (slow track), καθώς οι εταιρίες που θα τις υλοποιήσουν επιδιώκουν να ξεκλειδώσουν επενδύσεις. Όσο τα ESG πρότυπα καθορίζουν τις περιβαλλοντικά βιώσιμες και χρηματοδοτικά αποδεκτές επενδύσεις, χώρες με αυξημένη εξάρτηση στον άνθρακα και δυσοίωνες ενεργειακές προοπτικές, δεν θα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των επιλογών.
Γραφειοκράτες Βρυξελλών και ακτιβιστές… το ίδιο συνδικάτο
Οι γραφειοκράτες της ΕΕ πίσω από την καταστολή και οι ακτιβιστές Zeewolde που εξώθησαν την Meta από την πόλη έχουν ένα κοινό: Ψάχνουν για φθηνή, καθαρή ενέργεια εν μέσω μιας μεγάλης ενεργειακής κρίσης και δεν βλέπουν θετικά τις τεχνολογικές υποδομές που απομυζούν σε μεγάλο βαθμό το ηλεκτρικό δίκτυο.
Τα Data Centers που εξυπηρετούν εφαρμογές που χρησιμοποιούνται από εκατομμύρια Ευρωπαίους ο ορισμός του ενεργοβόρου, τόσο για ηλεκτρικό, όσο και για νερό — και θα χρειαστούν περισσότερα τα επόμενα χρόνια. Μέχρι το 2030, τα Data Centers προβλέπεται να αντιπροσωπεύουν το 3,2% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας εντός της ΕΕ, ένα άλμα 18,5% από το 2018. Ταυτόχρονα, η Ευρώπη βρίσκεται υπό πίεση να μειώσει τη ζήτηση ενέργειας, και ιδιαίτερα του φυσικού αερίου.
Data Centers με ενεργειακή κλάση
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να ανακοινώσει ένα σχέδιο αυτό το φθινόπωρο που θα αποκαλύπτει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των Data Centers. Σύμφωνα με προσχέδιο που έχει διαρρεύσει, τα Data Centers
θα μπορούσαν μέχρι το 2025 να λάβουν πιστοποίηση που θα περιγράφει λεπτομερώς τη χρήση ενέργειας και νερού – όπως τα ψυγεία ή τα πλυντήρια ρούχων.
Οι δημόσιες αρχές «δεν πρέπει να βρίσκονται στη θέση να πρέπει να επιλέξουν μεταξύ της προσέλκυσης Data Centers αφενός και της διασφάλισης ότι οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια, αφετέρου», αναφέρει το κείμενο της Επιτροπής.
Η χαλιναγώγηση της βιομηχανίας που διψάει για ενέργεια και νερό είναι μια πράξη εξισορρόπησης: Καθώς «ολοένα και περισσότερες εργασίες υπολογισμού και χωρητικότητες αποθήκευσης» γίνονται στο cloud, τα κέντρα δεδομένων είναι εκεί όπου η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση κινδυνεύουν να παρεμποδίσουν το ένα το άλλο.
Καίνε φθηνή ενέργεια, καταναλώνουν νερό
Τα Data Centers εξελίσσονται εξαιρετικά τοξικές επενδύσεις για τις τοπικές κοινωνίες, καθώς από τη μια απορροφούν φθηνή και πράσινη ενέργεια με απευθείας συμβάσεις ή μέσω του δικτύου διανομής. Ταυτόχρονα όμως, οι εγκαταστάσεις αυτές χρειάζονται είτε αέρα, είτε νερό για ψύξη, ενώ παράγουν και βαρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα εκπομπών θερμότητας.
Καθώς όμως μεγάλες ξηρασίες πλήττουν την Ευρώπη και η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας υπονομεύει την ενεργειακή επάρκεια, ασφάλεια και πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους, οι ενεργοβόρες επενδύσεις τείνουν να προκαλούν κοινωνικές αντιδράσεις και ανταγωνισμούς.
Λόγω των «ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών» που έπληξαν το Ηνωμένο Βασίλειο τον Ιούλιο, δύο μονάδες ψύξης σε ένα κέντρο δεδομένων της Oracle παρουσίασαν διακοπές, αναγκάζοντας μέρος της υποδομής cloud να τεθεί σε προστατευτική διακοπή λειτουργίας. Η Google στο Η.Β. αντιμετώπισε παρόμοια προβλήματα.
Δύο κορυφαία νοσοκομεία του Λονδίνου αντιμετώπισαν προβλήματα με τα συστήματα πληροφορικής τους, προκαλώντας ακυρώσεις για εβδομάδες και αναβολή ραντεβού.
Τα κέντρα δεδομένων είδαν παραβίαση των συνθηκών σχεδιασμού τους για πρώτη φορά και τώρα έχουν φτάσει σε «αχαρτογράφητες περιοχές». Εάν οι θερμοκρασίες υπερβαίνουν αυτές για τις οποίες έχουν σχεδιαστεί τα κέντρα δεδομένων, κάθε βαθμός πέρα από το όριο μπορεί να σημαίνει ότι χάνεται περίπου 10 έως 15% της χωρητικότητας.
Σε μια προσπάθεια να δαμάσουν τη ζέστη, τα Data Centers επέλεξαν να καταβρέξουν μονάδες ψύξης με νερό — ενώ την ίδια στιγμή, οι πολίτες στο μεγαλύτερο μέρος της ΕΕ αντιμετώπιζαν κρίση λειψυδρίας και οι κυβερνήσεις έθεσαν σε ισχύ μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης νερού. Αντιστοίχως, αυτό το χειμώνα, τα χριστουγεννιάτικα φώτα θα είναι λιγότερο φωτεινά και λιγότερα… για να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας.
