Νέα σενάρια επικείμενων κρίσεων βλέπει τώρα η ελληνική κυβέρνηση, με διαρροές σε φιλοκυβερνητικά media να σταθμίζουν το ενδεχόμενο πυροδότησης τεχνητής έντασης από την πλευρά της Τουρκίας, με στόχο την αναβολή των εκλογών καθώς ο Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται σε δεινή δημοσκοπικά θέση, κυρίως λόγω της παραπαίουσας οικονομίας.
Σύμφωνα με την άρθρο του Βασίλη Νέδου στην Καθημερινή, η ελληνική κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά το σενάριο της εργαλειοποίησης των άρθρων τού –αναθεωρημένου το 2017– τουρκικού Συντάγματος και της σύνδεσής του με τεχνητή κρίση στα ελληνοτουρκικά προκειμένου να αιτιολογηθεί αναβολή των εκλογών της 18ης Ιουνίου του 2023. Το σενάριο αυτό βασίζεται στην επιδεινούμενη πολιτική κατάσταση στην Τουρκία.
Η προσπάθεια φίμωσης και υπονόμευσης της αντιπολίτευσης με τη δίκη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης και επικρατέστερου ως ενδεχόμενου αντιπάλου του Ταγίπ Ερντογάν, σε συνδυασμό με την ομιλία του Τούρκου προέδρου στον ΟΗΕ και το μπαράζ πολυεπίπεδων προκλήσεων προς την Ελλάδα, αποτελούν τις τελευταίες και μείζονες ενδείξεις που συντείνουν στην κατεύθυνση τροφοδοτούμενης έντασης με υποβόσκουσα μικροπολιτική ατζέντα.
Τα δύο άρθρα, 78 και 119, για περίπτωση πολέμου και κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, προβλέπουν αναβολή των εκλογών για ένα χρόνο και έξι μήνες, αντιστοίχως, αν και στην πρώτη περίπτωση η περίοδος αυτή μπορεί να επιμηκυνθεί περαιτέρω εφόσον κριθεί ότι οι συνθήκες το επιβάλλουν.
Το άρθρο 78 περιγράφει αποκλειστικά την περίπτωση πολέμου, ωστόσο το άρθρο 119, παρότι αρκετά πιο περιοριστικό για τον πρόεδρο της δημοκρατίας (δηλαδή τον Ερντογάν), περιλαμβάνει εσωτερικές κρίσεις (στάση κατά του κράτους), φυσικές καταστροφές και μπορεί να αξιοποιηθεί με μεγαλύτερη ευκολία. Σημαντική διαφορά είναι ότι σε περίπτωση πολέμου την απόφαση για αναβολή πρέπει να πάρει η Βουλή (Μεγάλη Εθνοσυνέλευση).
Πέρα από τους έξι μήνες, η Εθνοσυνέλευση μπορεί να επεκτείνει την έκτακτη ανάγκη για μια περίοδο τεσσάρων μηνών κάθε φορά έπειτα από αίτημα του προέδρου. Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου εκτάκτου ανάγκης ο πρόεδρος της δημοκρατίας μπορεί να κυβερνά με προεδρικά διατάγματα, θεωρητικά τουλάχιστον, για θέματα που κρίνονται αναγκαία λόγω της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης.
Auditor’s note: Πιθανότητες και… ρήτρες
Το σενάριο αυτό βέβαια παραπέμπει σε οιονεί χούντα στην Τουρκία. Μπορεί το καθεστώς αυτό να δοκιμάστηκε επ αφορμής του πραξικοπήματος του 2016, αλλά αν κάτι τέτοιο επιχειρηθεί το 2023, εκτιμάται ότι θα μπορούσε να οδηγήσει την Τουρκία σε μεγάλες περιπέτειες με τη Δύση.Γεωπολιτικά, μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε -πράγματι- να έχει πρόδρομες εντάσεις με την Ελλάδα, ώστε να δικαιολογηθούν οι αποφάσεις, ενώ και ως επακόλουθο η ένταση θα παρέμενε σε δυσθεώρητα ύψη. Ωστόσο, οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο είναι ελάχιστες. Θα μπορούσε όμως να αποτελέσει σενάριο εκβιασμού προς την Ελλάδα και τη Δύση, αν ο Ταγίπ Ερντογάν νιώσει ότι υπονομεύεται και ότι δεν επικρατεί σε μέτωπα που θα κρίνουν την επανεκλογή του.
Πολιτικά, μια τέτοια εξέλιξη, θα σηματοδοτούσε εκτροπή και θα προκαλούσε νέο κύκλο εντάσεων στο εσωτερικό, με σοβαρά ρίσκα σε επίπεδο σταθερότητας και ενότητας της Τουρκίας.
