Νομοσχέδιο για τον επαναπροσδιορισμό της διοικητικής δομής των μουφτείων και των καθηκόντων για τους μουφτήδες κατέθεσε το υπουργείου Παιδείας στη Βουλή, κίνηση που έρχεται τη στιγμή που επιχειρείται έξαρση κοινωνικών εντάσεων στην περιοχή και ακολουθεί την επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Παράλληλα, το νομοσχέδιο μοιάζει να αποτελεί κίνηση στην κατεύθυνση συμμόρφωσης με τις αποφάσεις του ευρωπαϊκού δικαστηρίου και να να επιχειρεί να κλείσει χρονίζοντα ζητήματα.
Ισχυρό και ομόθυμο μήνυμα στην Άγκυρα φαίνεται ότι επιχειρεί να στείλει η ελληνική κυβέρνηση, με την κατάθεση του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας για της μουφτείες. Υιοθετώντας τις ρυθμίσεις που είχε εισαγει αλλά δεν ψήφισε η προηγούμενη κυβέρνηση, επιδεικνύει ομοθυμία, ενώ προχωρά έτι περαιτέρω, εφαρμόζοντας στην πράξη τον διαχωρισμό κράτους θρησκευτικώ δομών.
Το νομοσχέδιο εμπεριέχει όλες τις νομοθετικές ρυθμίσεις που ψηφίστηκαν από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ για τα θέματα των μουφτειών και των μουφτήδων, ενώ ενσωματώνει και τις προτάσεις της Διακομματικής Επιτροπής για τη Θράκη. Ετσι, εκπέμπει σαφέστατο μήνυμα συνεννόησης και αποφυγής κομματικών αντιπαραθέσεων για ένα θέμα ιδιαίτερης σημασίας. Τέλος, τα θέματα αυτά ρυθμίζονται με την κανονική κοινοβουλευτική διαδικασία και όχι με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, όπως έγινε το 1991.
H συγκυρία
Τη στιγμή που το ζήτηση της δράσης του τουρικού προξενείου στη Θράκη βρίσκεται -εκ νέου- στο επίκεντρο αντιπαραθέσεων και ενώ η λειτουργία των μουφτείων αποτελεί διαχρονικά καυτό ζήτημα, η ελληνική κυβέρνηση επιλέγει να κατεβάσει προς ψήφιση νομοσχέδιο που είχε παγώσει από τις εκλογές του 2019.
Πολιτικά, η κυβέρνηση μοιάζει να επισπεύδει το κλείσιμο ανοιχτών μετώπων με την Τουρκία απέναντι στην Ευρώπη. Το σκηνικό αυτό παραπέμπτει στην προετοιμασία διαπργματευτκού χώρου, όμως. Διπλωματικά συμπίπτει με μια ακόμη περίοδο υψηλών τόνων, σε πολιτικό επίπεδο και έναν κύκλο αποκλιμάκωσης της έντασης στο Αιγαίο.
Το νομοσχέδιο
Οι ρυθμίσεις που κατέθεσε την Παρασκευή προς ψήφιση στη Βουλή το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, μεταβάλλουν το θεσμικό πλαίσιο του 1991. Αυτό επιχειρεί με ευρεία κομματική συναίνεση, ώστε να σταλθεί ξεκάθαρο μήυμα στην Άγκυρα κατά του πολιτικού Ισλάμ που προωθεί η Άγκυρα.
Για πρώτη φορά θεσμοθετούνται ασυμβίβαστα για τη θέση του μουφτή. Ειδικότερα, οι κύριες αλλαγές είναι οι εξής:
• Θεσμοθετείται πλήρες πλαίσιο για τις μουφτείες, ενισχύοντας τον θεσμό και καθιστώντας τον οικονομικά ανεξάρτητο.
• Ορίζεται η έννοια «μουφτής» στην ελληνική έννομη τάξη με τη ρητή αναφορά στην τριπλή ιδιότητά του: θρησκευτικός λειτουργός, άσκηση δικαιοδοτικών αρμοδιοτήτων, επικεφαλής δημόσιας υπηρεσίας. Με τον τρόπο αυτό τεκμηριώνεται η μοναδική θέση του μουφτή στην Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ακολουθώντας τη νομολογία του ΣτΕ και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).
• Θεσμοθετείται σώμα μουσουλμάνων θρησκευτικών λειτουργών από 33 μέλη (συμβουλευτική επιτροπή) με πρόεδρο τον τοποτηρητή μουφτή, οι οποίοι αποφασίζουν ποιοι υποψήφιοι είναι επαρκείς για τη θέση του μουφτή.
Στη συνέχεια, ο υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων επιλέγει έναν από τον αλφαβητικό κατάλογο που έχει συντάξει το σώμα αυτό και ορίζει τον μουφτή με Προεδρικό Διάταγμα. Η επιτροπή αποτελείται από τον τοποτηρητή μουφτή και 32 μουσουλμάνους θρησκευτικούς λειτουργούς, που προκύπτουν από δημόσια κλήρωση μεταξύ ιμάμηδων, ιεροδιδασκάλων και μουσουλμάνων θεολόγων.
Η επιτροπή αποτελείται από τον νομάρχη και 10 μουσουλμάνους θρησκευτικούς λειτουργούς και εξέχοντες μουσουλμάνους Ελληνες πολίτες χωρίς θρησκευτική ιδιότητα, τους οποίους επιλέγει ο νομάρχης, σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο του 1991.
• Εισάγονται ασυμβίβαστα και κωλύματα για τον μουφτή, ώστε να προστατεύεται το κύρος του θεσμού. Βέβαια για όποιον γνωρίζει τα συμβαίνοντα σε ισλαμικές χώρες, καταλαβαίνει ότι το άρθρο για τα κωλύματα και ασυμβίβαστα στέλνει μήνυμα κατά της πολιτικοποίησης του Ισλάμ. Συγκεκριμένα, πρώτη φορά θεσμοθετούνται ασυμβίβαστα για τον μουφτή, όπως η απαγόρευση κατά την άσκηση των καθηκόντων του οποιασδήποτε μορφής εκδήλωσης υπέρ ή κατά πολιτικού κόμματος, η απαγόρευση να παρέχει μισθωτή εργασία ή να ασκεί επάγγελμα. Το ν/σ αναφέρει ρητά ότι ο μουφτής δεν μπορεί να είναι εκλεγμένος σε ΟΤΑ, ενώ θεσμοθετούνται νέα κωλύματα όπως η παραβίαση του αντιρατσιστικού νόμου, η παραβίαση του νόμου κατά της ενδοοικογενειακής βίας, του νόμου για τα ναρκωτικά κ.ά. (αυτά ισχύουν ήδη για τους μητροπολίτες). Τώρα ως κωλύματα διορισμού ισχύουν μόνο όσα αναφέρονται στον υπαλληλικό κώδικα.