Τη διαδικασία διαδοχής του αλλά με ομαλό, αυτή τη φορά τρόπο, ανοίγει ο Ζόραν Ζάεφ. Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, ανακοόνωσε το βράδυ της Παρασκευής την παραίτησή του από την προεδρία του κυβερνώνοντος κόμματος, όχι όμως και από την πρωθυπουργία.
Ο Ζόραν Ζάεφ παραιτήθηκε από την προεδρία του SDSM το βράδυ της Παρασκευής, θέτοντας σε κίνηση τη διαδικασία για τη διαδοχή του. Παράλληλα, όμως διατηρεί τον πρωθυπουργικό θώκο, επιτρέποντας έτσι διαμόρφωση διαδόχου κατάστασης εν ευθέτω χρόνο, που συνεπάγεται περιορισμό του ρίσκου αποσταθεροποίησης.
Τις πολιτικές εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία πυροδότησε η βαριά ήττα του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος στις δημοτικές εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία (31η Οκτωβρίου). Ο Ζόραν Ζάεφ ανέλαβε την ευθύνη για αυτή, αναγγέλλοντας την προσεχή παραίτησή του από τα αξιώματα του αρχηγού του κόμματος και του πρωθυπουργού της χώρας. Εν συνεχεία και καθώς η χώρα βάδιζε σε μονοπάτι πολιτικής αποσταθεροποίησης και γεωπολιτικής αβεβαιότητας, ο Ζάεφ ανακάλεσε τις παραιτήσεις του και η πτώση της κυβέρνησης απετράπη με την αποχή ενός βουλευτή της αντιπολίτευσης από την ψηφοφορία στη Βουλή.
Η επόμενη ημέρα
Μετά την παραίτηση του Ζάεφ από την ηγεσία του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDSM) ανοίγει η διαδικασία εκλογής νέου προέδρου του κόμματος, ο οποίος, κατά πάσα πιθανότητα, θα τον διαδεχθεί επίσης στη θέση του πρωθυπουργού της χώρας.
Η Κεντρική Επιτροπή του SDSM, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασής της που ολοκληρώθηκε μετά τα μεσάνυχτα, αποδέχθηκε την παραίτηση του Ζόραν Ζάεφ και αποφάσισε οι εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη νέου αρχηγού να διεξαχθούν τη 12η Δεκεμβρίου.
Ο 47χρονος Ζόραν Ζάεφ βρίσκεται στην ηγεσία του SDSM από το 2013.
Το προσεχές διάστημα ο κ. Ζάεφ αναμένεται να παραιτηθεί επίσης από το αξίωμα του πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας, αφού όμως έχει δρομολογηθεί η διαδοχή του και έχουν διασφαλιστεί οι ισορροπίες για ομαλή πολιτική μετάβαση και διατήρηση της συννοχής του κυβερνητικού συνασπισμού.
Ακόμα κι έτσι όμως, ο διάδοχος του Ζάεφ θα κληθεί να λάβει εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Εν συνεχεία η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Η διαδικασία αυτή ενέχει σημαντικό βαθμό κινδύνου αποσταθεροποίησης, σίγουρα όμως θα είναι ηπιότερη από την προηγούμενη, όταν επιχειρήθηκε η ανατροπή της κυβέρνησης από την αντιπολίτευση, πριν ξεκινήσει η διαδικασία διαδοχής στο SDSM.
Όπως έγινε γνωστό, θα συνεχίσει τις επόμενες ημέρες τις διαπραγματεύσεις με το αλβανικό αντιπολιτευόμενο κόμμα «Εναλλακτική» προκειμένου αυτό να ενταχθεί στον κυβερνητικό συνασπισμό. Η συμμετοχή στην κυβέρνηση του μικρού αλβανικού κόμματος κρίνεται πιθανόν απαραίτητη προκειμένου η παρούσα κυβέρνηση, με ελαφρά διαφορετικό σχήμα, να ανακτήσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και να ολοκληρώσει τη θητεία της, που τυπικά διαρκεί ακόμη δυόμισι χρόνια.
Δεν έχει πλειοψηφία στη Βουλή
Στην παρούσα φάση, μετά την πρόσφατη αποχώρηση του αλβανικού κόμματος BESA από τους κόλπους του κυβερνητικού συνασπισμού, η κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ δεν έχει πλέον την πλειοψηφία στη Βουλή: στηρίζεται από 59 βουλευτές εκ των 120 που αριθμεί το σύνολο της Βουλής.
Ωστόσο, η εκπρόσωπος του SDSM, η Μπογκτάνκα Κούζεσκα, σε συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης της ΚΕ του κόμματος, ανέφερε ότι ο Ζόραν Ζάεφ διαβεβαίωσε πως η κυβέρνηση διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ότι στηρίζεται στην παρούσα φάση από 61 βουλευτές. Η κυρία Κούζεσκα δεν διευκρίνισε πώς, με τη στήριξη ποιών βουλευτών, η κυβέρνηση διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Το αλβανικό κόμμα Εναλλακτική, το οποίο ενδέχεται να μεταπηδήσει στο κυβερνητικό στρατόπεδο, διαθέτει τέσσερις βουλευτές.
Την κυβέρνηση δεν αποκλείεται να στηρίξει επίσης ο βουλευτής Καστριότ Ρετζέπι, ο οποίος διεγράφη από το BESA αφού την 11η Νοεμβρίου. Πρόκειται για τον βουλευτή που η απουσία του απέτρεψε την υπερψήφιση της πρότασης μομφής της αντιπολίτευσης.
Αλβανική εν…αλλαγή
Όπως όλα δείχνουν το Αλβανικό κόμμα Εναλλακτική θα είναι ο νέος κυβερνητικός εταίρους του SDSM, με το BESA να βρίσκεται εκτός κυβέρνησης. Έτσι, διασφαλίζεται η πολιτική σταθερότητα και παράλληλα εμπεδώνεται η… εναλλαγή αλβανικών κομμάτων στην εξουσία, γεγονός που αναμένεται να δημιουργήσει νέες δυναμικές στην κοινωνία. Η παραμονή του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος του DUI αποτελεί σαφη ένδειξη της βούλησης του διεθνούς παράγοντα να διατηρήσει τη σταθερότητα τη Βόρεια Μακεδονία.
Αντιθέτως, η εναλλαγή των δύο μικρότερων αλβανικών κομμάτων του BESA με την Εναλλακτική αποτελεί ένδειξη εξωθεσμικών παρεμβάσεων από τρίτους παράγοντες με επιρροή σε συγκεκριμένο εύρος του αλβανικού πληθυσμού.
Το βράδυ της Παρασκευής συνεδρίασε επίσης το προεδρείο του κόμματος Εναλλακτική, το οποίο εξουσιοδότησε τον αρχηγό του κόμματος αυτού, τον Αφρίμ Γκάσι, να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με τον Ζόραν Ζάεφ και την ηγεσία του SDSM για το ενδεχόμενο συμμετοχής στην κυβέρνηση.
«Συμπεράναμε ότι η χώρα βρίσκεται σε βαθιά πολιτική και ενεργειακή κρίση. Το κόμμα εξουσιοδότησε τον πρόεδρο να συνεχίσει τις συνομιλίες με τον νυν πρωθυπουργό και τον εντολοδόχο πρωθυπουργό για να διαπιστώσει ποιες είναι οι θέσεις και απόψεις τους για την υπέρβαση αυτής της κρίσης. Την τελική απόφαση για τη συμμετοχή της Εναλλακτικής στην κυβέρνηση θα λάβει η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος», συνόψισε ο εκπρόσωπος του αλβανικού κόμματος, ο Όρχαν Μουρτεζάνι.
Στο σημερινό κυβερνητικό σχήμα, πέρα από το SDSM και μικρότερα κόμματα, συμμετέχει το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα στη Βόρεια Μακεδονία, το DUI του Αλί Αχμέτι.
