Απόφαση που καταδικάζει τη Βουλγαρία και αποτελεί σαφές μήνυμα για τις προσωπικές σχέσεις του Βούλγαρου τέως πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ, εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για την βίαιη απέλαση του δημοσιογράφου D, ο οποίος καταδικάστηκε στην Τουρκία, στο πλαίσιο διώξεων για το πραξικόπημα, τις οποίες η ΕΕ χαρακτηρίζει πολιτικές.
Έκλεισε και επίσημα ο κύκλος εργασιών της Υπόθεσης D. κατά Βουλγαρίας από το Δικαστήριο του Στρασβούργου, με την καταδίκη της Βουλγαρία για τη συστηματική απέλαση προσφύγων και μεταναστών στην Τουρκία. Η Βουλγαρία καταδικάστηκε για την απέλαση ανθρώπων χωρίς να λαμβάνει υπόψη τον κίνδυνο βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης.
Η επιρροή του Ταγίπ Ερντογάν στον Μπόικο Μπορίσοφ είναι γνωστή και πολυεπίπεδη, γεγονός που φαίνεται ότι έπαιξε ρόλο και στην πολιτική επαναπροώθησης προσφύγων.
Οι Μπορίσοφ και Ερντογάν συνδέονται με μακροχρόνια σχέση -η οποία κατά πολλούς χαρακτηρίζεται κάτι παραπάνω από φιλική,- ενώ παράλληλα, η Τουρκία διαθέτει ισχυρή μειονότητα στη Βουλγαρία, που ανέρχεται στο 10% του πληθυσμού και εκλέγει κόμμα, το οποίο συμμετείχε ή έδινε ανοχή σε προηγούμενες κυβερνήσεις.
Το χρονικό της υπόθεσης
To 2016, λίγο καιρό μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία κατά του Ερντογάν, ο Τούρκος δημοσιογράφος αποφάσισε να φύγει κρυφά από τη χώρα φοβούμενος για τη σωματική του ακεραιότητα, γνωρίζοντάς πως ήταν στο στόχαστρο των αρχών, σε μια περίοδο όπου οι αρχές συλλαμβάναν και καταδίκαζαν οποιοδήποτε θεωρούσαν «εχθρό» του προέδρου, χωρίς την ύπαρξη απτών αποδείξεων.
Ως συνέπεια του φόβου της δίωξης του, διέφυγε μαζί με οκτώ άλλους πρόσφυγες από την Τουρκία και τη Συρία. Ωστόσο, συνελήφθη σε φορτηγό στα σύνορα Βουλγαρίας- Ρουμανίας, στις 14 Οκτωβρίου 2016. Παρά το γεγονός ότι εξέφρασε τον φόβο του να επιστρέψει στην Τουρκία, οι βουλγαρικές αρχές δεν αξιολόγησαν τον κίνδυνο βασανιστηρίων, κακομεταχείρισης και περαιτέρω πολιτικών διώξεων που αντιμετώπιζε ο αιτών στην Τουρκία. Εντέλει, επέστρεψε στη Τουρκία όπου είχαν δώσει ήδη εντολή οι αρχές σε λιγότερο από 24 ώρες!
Κατά την άφιξή του στην Τουρκία, ο D. συνελήφθη απευθείας από τις τουρκικές αρχές και τον Δεκέμβριο του 2019, καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης επτάμιση ετών ως γκιουλενιστής. Η ετυμηγορία εναντίον του βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι είχε την εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων Bylock στο κινητό του, εφαρμογή που σύμφωνα με την Τουρκική κυβέρνηση χρησιμοποιείται από το κίνημα του Γκιουλέν το οποίο έχει αναγνωριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση. Επομένως, το τουρκικό δικαστήριο θεώρησε… επαρκές κριτήριο η χρήση της εφαρμογής ως απόδειξη σύνδεσης με το κίνημα.
Η απόφαση
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι ο δημοσιογράφος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Τουρκία εν μέσω των εκτεταμένων συλλήψεων υπόπτων για συμβολή στο αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 καθώς ήταν και ο ίδιος στη «λίστα» των υπόπτων.
Παράλληλα, το Δικαστήριο διαπίστωσε πως από την πλευρά της Βουλγαρίας δεν έγινε από τις βουλγαρικές αρχές καμία αξιολόγηση του κινδύνου κατά της ζωής του δημοσιογράφου, παρά το γεγονός ότι εξέφρασε τον φόβο κακομεταχείρισης του με το που τον παραδώσουν στις τουρκικές αρχές. Τέλος, δεν του δόθηκε ουδεμία πρόσβαση σε δικηγόρο ή διερμηνέα, ώστε να μπορέσει να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Έτσι λοιπόν, το Δικαστήριο καταδίκασε τη Βουλγαρία και της επέβαλλε να πληρώσει αποζημίωση για τη σωματική και ψυχική οδύνη του D., ύψους 15.000 ευρώ.
«Η απόφαση του ΕΔΑΔ παρέχει καθυστερημένη αλλά σημαντική ικανοποίηση για τον αιτούντα. Θέτει ένα ισχυρό προηγούμενο στη μακροχρόνια πρακτική της Βουλγαρίας να αρνείται την προστασία των προσφύγων και να τους παραδίδει απευθείας στους διώκτες τους», δήλωσε ο δικηγόρος του δημοσιογράφου, Carsten Gericke.
Δεν έχει υπάρξει άμεση επίσημη αντίδραση από τη Βουλγαρία στην απόφαση του δικαστηρίου.
