Τη διπλωματική κινητικότητα ενόψει των back-to-back Συνόδων Κορυφής του NATO και της ΕΕ τις προσεχείς ημέρες εντείνουν Ελλάδα και Τουρία επιχειρώντας να επηρεάσουν αποφάσεις και τη δυναμική που διαμορφώνεται. Έτσι, η ελληνική κυβέρνηση έχοντας προλειάνει το έδαφος εξασφάλισε μια ιδιαίτερα υποστηρικτική δήλωση από τους Med-7, σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών. Παράλληλα, η Τουρκία επιμένοντας σε μια hands on προσέγγιση και πιστή στο δόγμα της δημιουργίας τετελεσμένων, έστειλε κλιμάκιο υπό τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας στη ΛΙβύη.
Η κατάσταση θα μπορούσε να κυιοφορεί κινδύνους, καθώς η πολύπλευρη πίεση που ασκούν οι ΗΠΑ στην Άγκυρα δεν αποκλείεται να εξαχθεί στο Αιγαίο ή στην ανατολική Μεσόγειο. Την ανησυχία αυτή φαίνεται ότι κατάφερε να επικοινωνήσει η Αθήνα στους MED 7, εξασφαλίζοντας δήλωση σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών της ΕΕ.
Οι διατυπώσεις αυτές που περιλαμβάνονται στο κοινό ανακοινωθέν της Συνόδου υπουργών Εξωτερικών της MED αποτελούν ένδειξη και αντίδραση σε πληροφορίες για την παρασκηνιακές διεργασίες που τις επιβουλεύονται. Αν και σε πτώτη ανάγνωση η δήλωση φαίνεται να αποτελεί μήνυμα στην Τουρκία, σε μια πιο προσεκτική ανάγνωση αυτό φαίνεται ότι απευθύνεται κυρίως στη Λιβύη.
Οι MED 7 επανέλαβαν τη δέσμευσή τους να συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά με όραμα μια ισχυρότερη και πιο ενωμένη Ευρώπη που τηρεί τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της, στην Κοινή Διακήρυξη που υπέγραψαν μετά τη σημερινή υπουργική σύνοδο που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.
Τουρκική “απόβαση” στη Λιβύη με τις ευλογίες Ιταλών και Άγγλων
Έντονη ανησυχία προκαλεί η πολύπλευρη αντεπίθεση της Τουρκίας που εκδηλώνεται από τη μια με την πολυμελή υψηλή αντιπροσωπεία που επισκέπτεται τη Λιβύη και ταυτόχρονα με την αδήλωτη τριμερή συνάντηση των υπουργών Άμυνας Τουρκίας, Ιταλίας και Βρετανίας πάνω στο βρετανικό αεροπλανοφόρο Queen Elizabeth που πλέει στη Μεσόγειο.
Το ξαφνικό ταξίδι πραγματοποιούν την Παρασκευή 11 Ιουνίου ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, Χολουσί Ακάρ, ο υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραχίμ Καλίν, και ο διοικητής των μυστικών υπηρεσιών, Χακάν Φιντάν, στη Λιβύη.
Υφέρπουσες εντάσεις στη Μεσόγειο ενόψει Συνόδων Κορυφής NATO – ΕΕ
Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, πριν ταξιδέψει για τη Λιβύη, επισκέφτηκε την Ιταλία και είχε μία εξαιρετικά “ύποπτη” τριμερή συνάντηση με τους με τους ομολόγους του από την Αγγλία και την Ιταλία. Αυτό που κάνει τη συνάντηση ακόμα πιο “φαντασμαγορική” είναι το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκε στο αεροπλανοφόρο Queen Elizabeth που πλέει στα ανοιχτά της Σικελίας.
Εμπλοκή της Ευρώπης στη Μεσόγειο
Οι επτά ζητούν τη συνεχή συμμετοχή της ΕΕ στη Μεσόγειο, μια περιοχή στρατηγικής σημασίας για την ευημερία, την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Ένωσης και δεσμεύονται να συνεχίσουν τον συντονισμό τους, ιδίως ενόψει των προσεχών Ευρωπαϊκών Συμβουλίων και της Διάσκεψης Κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των κρατών μελών της Μεσογείου.
Υπενθυμίζοντας το στρατηγικό ενδιαφέρον της ΕΕ “για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο, οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, ενεργούν “ως πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου” και δηλώνουν την επιθυμία τους να επεκτείνουν τη συνεργασία τους με όλες τις γειτονικές χώρες.
“Καλούμε όλες τις χώρες της περιοχής να σεβαστούν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και το Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας”, υπογραμμίζει η Κοινή Διακήρυξη και καλούν την Τουρκία να τηρεί απαρέγκλιτα τις προαναφερθείσες αρχές, καθώς και τις αρχές των σχέσεων καλής γειτονίας και να απέχει από προκλήσεις ή μονομερείς ενέργειες κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου.
Δήλωση για το Κυπριακό
Σημειώνεται ακόμη ότι η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ πρέπει να γίνει μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων με καλή πίστη και πλήρη σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της UNCLOS και καλούν την Τουρκία να αποδεχτεί την πρόσκληση της Κύπρου να ξεκινήσει διάλογο σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών τους.
Επαναλαμβάνουν ακόμη την ισχυρή δέσμευση για βιώσιμη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού στη βάση δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στα σχετικά Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, τα οποία είναι δεσμευτικά για όλους και σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ. Εκφράζουν ακόμη τη λύπη τους για τη θέση που εκφράστηκε στην πρόσφατη συνάντηση στη Γενεύη για «λύση δύο κρατών», καθώς και σοβαρές ανησυχίες για την παραβίαση του καθεστώτος των Βαρωσίων.
“Οι προσπάθειες επανάληψης των διαπραγματεύσεων δεν πρέπει να υπονομεύονται περαιτέρω από παράνομη και προκλητική συμπεριφορά στις θαλάσσιες ζώνες και στην επικράτεια της Κύπρου. Σε περίπτωση τέτοιων ενεργειών επιβεβαιώνουμε την αποφασιστικότητα της ΕΕ να χρησιμοποιήσει τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της, καθώς και να διατηρήσει την περιφερειακή σταθερότητα”.
Για τη μετανάστευση
Η Κοινή Διακήρυξη χαρακτηρίζει τη μετανάστευση “μια διεθνή στρατηγική πρόκληση για την ΕΕ και απαιτεί ολοκληρωμένη προσέγγιση”. “Καταδικάζουμε όλες τις προσπάθειες οργάνωσης των μεταναστευτικών ροών για πολιτικούς σκοπούς και επισημαίνουμε την ανάγκη συνέχισης της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων”. Είναι ζωτικής σημασίας η ΕΕ να αντιμετωπίσει τις βασικές αιτίες της μετανάστευσης και να αναπτύξει περαιτέρω τη συνεργασία της με τις χώρες προέλευσης, “μέσω ολοκληρωμένων, ισορροπημένων και προσαρμοσμένων εταιρικών σχέσεων, κάνοντας συντονισμένη χρήση όλων των διαθέσιμων μέσων και πολιτικών της ΕΕ και των κρατών μελών”.
“Προκειμένου να συμβάλουμε στην ομαλή διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, υπογραμμίζουμε την ανάγκη ανάπτυξης βιώσιμων νομικών οδών”, αναφέρεται, καθώς και η ανάγκη η ΕΕ να εντείνει τη συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη, ιδίως με την Ύπατη Αρμοστεία και τον ΔΟΜ.
“Το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το ‘Ασυλο πρέπει να επιτύχει την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ δίκαιης κατανομής ευθυνών και αλληλεγγύης. Επαναλαμβάνουμε την πλήρη δέσμευσή μας για επίτευξη αυτού του στόχου και χαιρετίζουμε την πρόοδο που σημείωσε η πορτογαλική Προεδρία στις συζητήσεις του Συμφώνου”.
Επαναλαμβάνεται ακόμη η επιθυμία να αποκατασταθεί μια κανονική λειτουργία του χώρου Σένγκεν. Απαιτείται συνεπώς μια μεταρρύθμιση, που θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων, μέσω της ενισχυμένης εποπτείας και της εμβάθυνσης της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας. “Η εφαρμογή μιας νέας αρχιτεκτονικής πληροφορικής και ο αυξανόμενος ρόλος του FRONTEX στα εξωτερικά μας σύνορα, η ανάπτυξη και χρήση καινοτόμων τεχνολογιών και ο συνεχής συντονισμός σε μέτρα που λαμβάνονται εντός του χώρου Σένγκεν μπορούν να ενισχύσουν περαιτέρω την ανθεκτικότητά του για καλύτερη προετοιμασία για μελλοντικές κρίσεις”.
Όχι εξορύξεις στη Μεσόγειο
Όπως αναφέρει η Κοινή Διακήρυξη, “η Μεσόγειος είναι ένα από τα πλουσιότερα περιβάλλοντα στον κόσμο όσον αφορά τη βιοποικιλότητα, αλλά και ένα από τα πιο ευάλωτα. Η υποβάθμιση των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων και οι περιβαλλοντικές προκλήσεις της Μεσογείου απαιτούν κοινές απαντήσεις και την προώθηση περαιτέρω συνεργασίας για κοινά προϊόντα της Μεσογείου”. Τα επτά μεσογειακά κράτη επαναλαμβάνουν τη δέσμευσή τους για την προστασία του κοινού περιβάλλοντος και τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων του. Ζητούν ακόμη αυξημένη δράση για την πρόληψη, αποτροπή και εξάλειψη της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας και διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους αλιευτικούς κανόνες στη Μεσόγειο Θάλασσα, το κεκτημένο της ΕΕ και το Διεθνές Δίκαιο.
Μια ευρωπαϊκή προσέγγιση αποδείχθηκε απαραίτητη για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού, αναφέρεται, ενώ “η ΕΕ έδειξε ανθεκτικότητα ενεργώντας με πνεύμα αλληλεγγύης και συνεργασίας”. “Η στρατηγική εμβολιασμού της ΕΕ υπήρξε η απτή απόδειξη μιας Ευρώπης που προστατεύει”, σημειώνει η Διακήρυξη. “Πρέπει να συνεχίσουμε να λαμβάνουμε περισσότερα μέτρα για να αυξήσουμε την ανθεκτικότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης, ενόψει μελλοντικών καταστάσεων κρίσης και να διασφαλίσουμε το δικαίωμα των πολιτών μας σε μια υγιή ζωή. Είναι απαραίτητο να ενισχυθούν οι υφιστάμενοι οργανισμοί υγείας της ΕΕ και να προωθηθεί η δημιουργία ενός οργανισμού της ΕΕ για την ιατρική έρευνα και καινοτομία”.