Με κεντρικό άξονα την αποσυμφόρηση των νησιών και της ηπειρωτικής χώρας από πρόσφυγες κινείται πλέον η ελληνική κυβέρνηση στις διμερείς σχέσεις με την Τουρκία, όπως προκύπτει από τη νέα ΚΥΑ που δημοσιεύθηκε, καθώς χαρακτηρίζει την Τουρκία ασφαλή χώρα για επαναπροώθηση προσφύγων.
Η Τουρκία απολαμβάνει αυτό το status στο πλαίσιο της κοινής διακήρυξης του 2016 με την ΕΕ, η οποία βαίνει τώρα προς επικαιροποίηση. Στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 15-16 Ιουνίου ΕΕ και Τουρκία αναμένεται να συμφωνήσουν εκ νέου σε οδικό χάρτη επαναπροσέγγισης. Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα προτάσσει το προσφυγικό.
Στόχος της ελληνικής κυβέρνησης είναι να επιδείξει έργο στον ευαίσθητο τομέα των προσφύγων αλλά όχι στην κατεύθυνση της ενσωμάτωσης, αλλά της επαναπροώθησης. Η ΚΥΑ αυτή έρχεται τη στιγμή που βρίσκονται ανοιχτές έρευνες σε βάρος της Ελλάδας και του Λιμενικού Σώματος για βίαια push backs στο Αιγαίο.
Η ανάδειξη του θέματος ως μείζον από ελληνικής πλευράς το θέτει το πλαίσιο tit-for-tat πολιτικών, που συνεπάγεται ότι η Τουρκία θα λάβει ανταλλάγματα σε άλλο πεδίο, βάσει του ισχύοντος format των διαπραγματεύσεων.
Μετά την ΚΥΑ και εφόσον όλα κυλίσουν καλώς στη Σύνοδο Κορυφής, η διαδικασία επαναπροωθήσεων αναμένεται να επιταχυνθεί, με βάσει χρονοδιάγραμμα που θα συμφωνηθεί όμως σε επίπεδο ΕΕ-Τουρκίας.
Ασφαλής χώρα η Τουρκία
Η Τουρκία ορίζεται ως ασφαλής χώρα, για αιτούντες άσυλο από Συρία, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Μπαγκλαντές και Σομαλία, σύμφωνα με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργείων Εξωτερικών και Μετανάστευσης και Ασύλου.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Μετανάστευσης, η απόφαση πάρθηκε «λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη εισήγηση της Υπηρεσίας Ασύλου και όλες τις επικαιροποιημένες πληροφορίες για την επικρατούσα κατάσταση στην Τουρκία αναφορικά με τις συνθήκες διαβίωσης και τα ανθρώπινα δικαιώματα συγκεκριμένων κατηγοριών αιτούντων διεθνούς προστασίας», καθ’ ότι κρίθηκε ότι «αποδεδειγμένα δεν κινδυνεύουν στη γείτονα χώρα λόγω φυλής, θρησκείας, ιθαγένειας, πολιτικών πεποιθήσεων ή συμμετοχής τους σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα και δύνανται να αιτηθούν τη χορήγηση ασύλου στην Τουρκία έναντι της Ελλάδας».
Σε δήλωσή του ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, σημειώνει ότι
«ο χαρακτηρισμός της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση των παράνομων μεταναστευτικών ροών και της εγκληματικής δράσης των κυκλωμάτων λαθροδιακινητών».
Ο ίδιος προσθέτει ότι η κοινή υπουργική απόφαση
«είναι απολύτως σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο και θωρακίζει το νομικό οπλοστάσιο της Ελλάδας έναντι αιτημάτων πολιτών από χώρες όπως η Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και η Σομαλία, που αντικειμενικά δεν έχουν λόγο να μη θεωρούν την Τουρκία ασφαλή χώρα. Κυρίως όμως είναι ένα ακόμα βήμα για την πλήρη και απαρέγκλιτη εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, που υποχρεώνει τη γείτονα χώρα να μην επιτρέπει τη δράση των κυκλωμάτων των λαθροδιακινητών και τη διέλευση στην Ελλάδα».